|
IFlari va PIFlari: xalqaro amaliyotBog'liq 150 Xalqaro menejment. Darslik. T 2018
7.4. IFlari va PIFlari: xalqaro amaliyot
Xalqaro amaliyotdan ko‘rinib turganidek, investitsiya fondlari
ortiqcha mablag‘lari bo‘lganlarga foyda olish imkonini beradi, lekin ular
ushbu mablag‘larni mustaqil investitsiyalashni uddalay olmaydi. Xususiy
shaxslarga hatto eng kam jamg‘armalarini birlashtirish va ularni qimmatli
qog‘ozlarga jamoaviy kiritish imkonini beruvchi fondlar jahonda 10
yildan ortiq vaqtdan buyon amal qilib kelmoqda. Aholining jamoviy
investitsiyalari uchun dastlabki fond XIX asrning o‘rtalarida Belgiyada
paydo bo‘lgan.
Bu o‘zi nima? Kimga va nima uchun kerak?
Investitsiya fondi
– bu ishtirokchilarning pul resurslarini kelgusida
katta foyda olish uchun jamoaviy investitsiyalashni tashkil etuvchi tijorat
tashkiloti (yuridik shaxs).
Payli
investitsiya fondi
– bu ikki yoki undan ortiq shaxs-
investorlarning investitsiya faoliyatini amalga oshirish maqsadida
ishonchli boshqarishga topshirgan pul mablag‘lari yig‘indisi. Pay fondi
yuridik shaxs hisoblanmaydi. Boshqaruvchi kompaniya tomonidan
aktivlarni boshqarish uchun undirilgan komissionlardan tashqari
investitsiyalashdan jami foydani fond paychilari oladi.
Ikkala fondlar ham bo‘lajak investorlarning pul mablag‘lari hisobiga
shakllantiriladi va turli tarmoqlarga kiritish uchun foydalaniladi.
Jahonning ko‘plab mamlakatlarida investitsiya fondlari bank depozitlari
bilan bir qatorda keng tarqalgan.
IF yoki PIF o‘z ishtirokchilariga ko‘plab imkoniyatlar beradi.
Birinchidan, pullar malakali mutaxassisning qo‘liga jamlanadi, bu esa
fondning
barcha
ishtirokchilari
risklarini
sezilarli
kamaytiradi.
Ikkinchidan, pul mablag‘lari, odatda, bir necha faoliyat turlariga kiritiladi,
bunday holatda zarar ko‘rish riski alohida har bir ishtirokchi uchun ham
qisqaradi. Moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish xarajatlarini
kamaytirish yana bir muhim ustunligi hisoblanadi, chunki fond bunday
operatsiyalarni juda ko‘p o‘tkazadi.
|
| |
