Asosiy qism
Fanning nazariy mashg’ulotlari mazmuni
I. Tashqi muhitni ifloslantiruvchi moddalar va ifloslanish darajasi. Ishlab chiqarish mikroiqlimining gigienik normalari.
Kirish. Tashqi muhitni ifloslantiruvchi moddalar va ifloslanish darajasi. Ishlab chiqarish mikroiqlimining gigienik normalari. Ishlab chiqarish muhitining ob-havo sharoiti. Inson organizmining tashqi muhitga moslashuvi. Atmosferani bulg’ovchi asosiy omillar. Zararli moddalar ajratuvchi manbalar va ularning tashqi muhitga ta’siri. Atmosfera havosi tarkibidagi changlar. Changning zararli ta’siri.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, blits-so’rov, , munozara, o’z-o’zini nazorat qilish.
Adabiyotlar: A1-7; Q8-11.
II. Sanoat korxonalarini shamollatish va yoritish.
Sanoat korxonalarini shamollatish. Shamollatish turlari. Tabiiy shamollatish. Mahalliy shamollatish sistemasi. Sanoat korxonalarini yoritish. Yorug’likning asosiy tavsiflari va o’lchov birliklari. Sanoat korxonalarini yoritish usullari.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, blits-so’rov, , munozara, o’z-o’zini nazorat qilish.
Adabiyotlar: A1-7; Q8-11.
III. Radioaktiv nurlanishlardan, sanoatda titrashdan va shovqindan saqlanish.
Radioaktiv nurlanishlardan saqlanish. Radioaktiv nurlarning inson organizmiga ta’siri. Nurlanish normalari. Radioaktiv nurlanishga qarshi kurashish chora-tadbirlari. Shaxsiy muhofaza aslahalari.Sanoatda titrashdan saklanish. Titrashning odamga ta’siri. Shovkindan saklanish. Shovkinning zararli ta’siri va normalari. Bosim ostida ishlaydigan idishlarni ishlatishda xavfsizlikni ta’minlash. Xavfsizlikni ta’minlash vositalari va xavfsizlikni ta’minlovchi asosiy shartlar. Mashinalarning xavfli zonalari. Muxofazalovchi tusik vositalari. Korxonalarda yuk kutarish, tashish transportlari va moslamalaridan foydalanish xavfsizligi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, blits-so’rov, , munozara, o’z-o’zini nazorat qilish.
Adabiyotlar: A1-7; Q8-11.
IV. Elektr xavfsizligi va himoya vositalari.
Elektr xavfsizligi. Elektr tokining odam tanasiga ta’siri va ularni shikastlanishdan ximoyalash yullari. Elektrdan ximoya vositalari. Elektr toki ta’siriga tushgan kishiga birinchi yordam kursatish. Statik elektr va undan ximoyalanish choralari. Tok ta’siriga tushib kolish xususiyatlari. Elektr tokidan jaroxatlanish sabablari va asosiy muxofaza vositalari. Yerga ulab muxofaza kilish kurilmasi va uning turlari. Nolga ulab muxofaza kilish. Muxofazalovchi uchirish kurilmasi. Elektr kurilmalarida kullaniladigan muxofaza vositalari. Yashindan himoya qilish. Shaxsiy ximoya vositalari. Mehnatni muxofaza kilish konunlari asoslari. Mexnat kilish konunlari. Mehnatni muxofaza kilishning davlat nazorat tashkilotlari va jamoat nazorati.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, blits-so’rov, , munozara, o’z-o’zini nazorat qilish.
Adabiyotlar: A1-7; Q8-11.
V. Ma’muriyatning xavfsiz va sog’lom ish sharoitini tashkil qilish majburiyati. Fuqarolar mudofaasining asosiy vazifalari. Yong’inni oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar.
Ma’muriyatning xavfsiz va soglom ish sharoitini tashkil kilish majburiyati. Mexnatni muxofaza kilish koida va normalarini buzganligi uchun javobgarlik. Fukarolar mudofaasining asosiy vazifalari. Bulishi mumkin bulgan tabiiy ofatlarning kiskacha tavsifi. Yonginni oldini olishga karatilgan chora-tadbirlar. Yongin jarayoni. Yonish turlari. Uzbekiston Respublikasi xududida bulishi mumkin bulgan boshka tabiiy ofatlar.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, blits-so’rov, , munozara, o’z-o’zini nazorat qilish.
Adabiyotlar: A1-7; Q8-11.
Ma’ruza mashg’ulotlari bo’yicha ( Jami 28 soat).
№
|
Boblar va ma’ruza mavzularining nomi
|
Soat
| Adab. |
1
|
2
|
3
|
4
|
1.
|
I. Kirish. Tashqi muhitni ifloslantiruvchi moddalar va ifloslanish darajasi. Ishlab chiqarish mikroiqlimining gigienik normalari.
|
2
|
A[1-7]
|
2
|
Atmosferani bulg’ovchi asosiy omillar. Zararli moddalar ajratuvchi manbalar va ularning tashqi muhitga ta’siri. Atmosfera havosi tarkibidagi changlar. Changning zararli ta’siri.
|
2
|
A[1-7]
|
3
|
II. Favqulodda vaziyatlarda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish.
|
2
|
A[1-7]
|
4
|
Sanoat korxonalarini yoritish. Yorug’likning asosiy tavsiflari va o’lchov birliklari. Sanoat korxonalarini yoritish usullari.
|
2
|
A[1-7]
|
5
|
Ishlab chiqarish korxonalaridagi zaharli va zararli moddalar.
|
2
|
A[1-7]
|
6
|
III. Radioaktiv nurlanishlardan saqlanish. Radioaktiv nurlarning inson organizmiga ta’siri. Nurlanish normalari. Radioaktiv nurlanishga qarshi kurashish chora-tadbirlari. Shaxsiy muhofaza aslahalari.
|
2
|
A[1-7]
|
7
|
Sanoatda titrashdan saklanish. Titrashning odamga ta’siri. Shovqindan saqlanish. Shovqinning zararli ta’siri va normalari. Bosim ostida ishlaydigan idishlarni ishlatishda xavfsizlikni ta’minlash.
|
2
|
A[1-7]
|
8
|
Elektr xavfsizligi. Elektr tokining odam tanasiga ta’siri va ularni shikastlanishdan ximoyalash yullari. Elektrdan ximoya vositalari.
|
2
|
A[1-7]
|
9
|
Elektr toki ta’siriga tushgan kishiga birinchi yordam kursatish. Statik elektr va undan ximoyalanish choralari. davlat nazorat tashkilotlari va jamoat nazorati.
|
2
|
A[1-7]
|
10
|
Yerga ulab muxofaza kilish kurilmasi va uning turlari. Nolga ulab muxofaza kilish. Muxofazalovchi uchirish kurilmasi.
|
2
|
A[1-7]
|
11
|
IV. Mehnatni muxofaza kilish konunlari asoslari. Mexnat kilish konunlari. Mehnatni muxofaza kilishning davlat nazorat tashkilotlari va jamoat nazorati.
|
2
|
A[1-7]
|
12
|
Mehnatni muhofaza qilish fanining huquqiy asoslarini tashkil qiluvchi hujjatlar tizimi.
|
2
|
A[1-7]
|
13
|
Ma’muriyatning xavfsiz va sog’lom ish sharoitini tashkil qilish majburiyati. Mehnatni muhofaza qilish qoida va normalarini buzganligi uchun javobgarlik. Fuqarolar mudofaasining asosiy vazifalari. Bo’lishi mumkin bo’lgan tabiiy ofatlarning qisqacha tavsifi.
|
2
|
A[1-7]
|
14
|
Yonginni oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar. Yongin jarayoni. Yonish turlari. O’zbekiston Respublikasi hududida bulishi mumkin bulgan boshqa tabiiy ofatlar.
|
2
|
A[1-7]
|
|
Jami:
|
28
|
|
Amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish bo‘ycha ko‘rsatma va tavsiyalar
Ishlab chiqarish xonalarida mikroiqlim ko‘rsatgichlarini aniqlash. Ishlab chiqarish xonalarida chang miqdorini aniqlash. Ishlab chiqarish xonalarida gaz miqdorini aniqlash. Ishlab chiqarish xonalarida yoritish vositalarini hisoblash. Zararli moddalarning atmosferada tarqalish va ruxsat etilgan me’yorlarini hisoblash.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, blits-so’rov, , munozara, o’z-o’zini nazorat qilish.
“Hayot faoliyati xavfsizligi” fani bo’yicha laboratoriya mashg’ulotining kalendar tematik rejasi
№
|
Bajariladeigan laboratoriya ishlarining nomi.
|
soat
|
1.
|
Ishlab chiqarish xonalarida mikroiqlim ko‘rsatgichlarini aniqlash.
|
2
|
2.
|
Ishlab chiqarish xonalarida chang miqdorini aniqlash.
|
2
|
3.
|
Ishlab chiqarish xonalarida gaz miqdorini aniqlash.
|
4
|
4.
|
Ishlab chiqarish xonalarida yoritish vositalarini hisoblash.
|
2
|
5.
|
Zararli moddalarning atmosferada tarqalish va ruxsat etilgan me’yorlarini hisoblash.
|
4
|
|
Jami:
|
14 соат
|
Ilova:1.Tajribaviy o’lchashlar bo’yicha aniqlanadigan kattaliklarning qiymatlarini hisoblash; 2.O’lchash xatoliklarini hisoblash; 3.Tajriba natijalari bo’yicha grafiklar, ko’rgazmali manzaralar chizish; 4.Tajriba natijalari bo’yicha jadvallar tuzish; 5.Tajriba natijalarini tahlil qilish va tegishli xulosalar chiqarish; 6.Bajarilgan ish yuzasidan hisobot yozish (individual); 7.Nazorat savollariga tayyorgarlik ko’rish (javob topish)
Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni
Xavf to‘g’risida tushuncha. Xavfning taksonomiyasi, nomenklaturasi, kvantifikasiyasi va identifikasiyasi. Xavfsizlikni tizimiy tahlil qilish va faoliyat xavfsizligini ta’minlashning uslubiy logik ketma-ketligi. Faoliyat xavfsizligining boshqarilishining uslubiy asoslari.
Ishlab chiqarishda hayot faoliyat xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari. Ishlab chiqarishda hayot faoliyat xavfsizligi. Mehnat sharoitini aniqlovchi asosiy omillar tahlili. Xavfsizlik texnikasi asoslari. Nurlanish normalari. Mashina va agregatlarda titrashni kamaytirish. Titrashdan saklanish shaxsiy muxofaza-jihozlari. Titrashni o’lchash vositalari. Shovqindan saqlanish. Shovqining zararli tasiri va normalari. Shovqinga qarshi kurash usullari. Yashindan himoya qilish. Bosim ostida ishlaydigan idishlarga qo’yiladigan asosiy talablari. Muhofazalovchi to’siq vositalari. Yuk ko’tarish vositalarining xavfsizligini ta’minlash. Mehnatni muxofaza qilish qoida va normalari. Yuk ko‘tarish-tushirish, ularni mashina va mexanizmlarda tashish vositalarini ishlatganda mehnat xavfsizligi.
Ishlab chiqarishda yong’in xavfsizligi. Yonish jarayoni. Yonish turlari. Yong’inga qarshi oraliq va to’siqlar. Favqulodda holatlarning umumiy tavsiflari va guruhlanishi. Moddalarning o’zidan-o’zi yonishi va sinflanishi. Chang-havo aralashmalarining yonishi va portlashi. Qattiq moddalarning yonishi. Radiatsion va kimyoviy holatlarni aniqlash va baholash. Ishlab chiqarishda texnologik jarayonlarning yong’in xavfsizligini ta’minlash. Yong’inni o’chirish vositalari. Favqulodda holatlar vaqtida xavfsizlikni ta’minlash.
Ma’ruza mashg’ulotlari bo’yicha mustaqil ish (24 soat).
№
|
Mavzular nomi
|
soat
|
adabiyotlar
|
1
|
Xavf to‘g’risida tushuncha. Xavfning taksonomiyasi, nomenklaturasi, kvantifikasiyasi va identifikasiyasi.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
2
|
Ishlab chiqarishda hayot faoliyat xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari. Ishlab chiqarishda hayot faoliyat xavfsizligi.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
3
|
Mehnat sharoitini aniqlovchi asosiy omillar tahlili.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
4
|
Nurlanish normalari.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
5
|
Shovkindan saklanish. Shovkining zararli tasiri va normalari. Shovkinga qarshi kurash usullari.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
6
|
Yashindan himoya qilish.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
7
|
Yuk kutarish vositalarining xavfsizligini ta’minlash.
|
2
|
[1-7]
|
8
|
Mexnatni muxofaza kilish qoida va normalari.
|
2
|
[1-7]
|
9
|
Yuk ko‘tarish-tushirish, ularni mashina va mexanizmlarda tashish vositalarini ishlatganda mehnat xavfsizligi.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
10
|
Ishlab chiqarishda yongin xavfsizligi.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
11
|
Favqulotda holatlarning umumiy tavsiflari va guruhlanishi.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
12
|
Radiasion va kimyoviy holatlarni aniqlash va baholash.
|
2
|
[1-8] [9-11]
|
Жами:
|
24
|
|
Dasturning informasion – metodik ta’minoti
|
