S. K. Ganiyev, M. M. Karimov, K. A. Tashev

tashqari, foydalanuvchilar uchun qachon va qaysi foydalanuvchilar 
qaysi servisdan va qaysi kompyuterda foydalanishlarini tavsiflovchi 
qoidalar ko‘rsatilishi lozim. Foydalanish usullariga cheklashlar ham 
beriladi. Bu cheklashlar foydalanuvchilaming Intemetning man 
etilgan servislaridan aylanma yo‘l orqali foydalanishlariga yo‘l 
qo‘ymaslik uchun zarur. Foydalanuvchilar va kompyuterlami auten- 
tifikatsiyalash qoidalari hamda tashkilot lokal tarmog'i tashqari- 
sidagi foydalanuvchilaming ishlash sharoitlari alohida belgilanishi 
lozim.
Tarmoqlararo ekran ishlashi siyosatida tarmoqlararo aloqani 
boshqarishning brandmauer ishlashi asosidagi bazaviy prinsipi beri­
ladi. Bunday prinsiplaming quyidagi ikkitasidan biri tanlanishi 
mumkin:
- oshkora ruxsat etilmagani man qilingan;
- oshkora man etilmaganiga mxsat berilgan.
"Oshkora ruxsat etilmagani man qilingan" prinsipi tanlanga- 
nida tarmoqlararo ekran shunday sozlanadiki, har qanday ruxsat etil- 
magan tarmoqlararo aloqalar blokirovka qilinadi. Ushbu prinsip ax- 
borot xavfsizligining barcha sohalarida ishlatiluvchi foydalanish- 
ning mumtoz modeliga mos keladi. Bunday yondashish, imtiyozlar- 
ni minimallashtirish prinsipini adekvat amalga oshirishga imkon be- 
rishi sababli, xavfsizlik nuqtayi nazaridan yaxshiroq hisoblanadi. 
Mohiyati bo‘yicha "oshkora ruxsat etilmagani man qilingan" prinsi­
pi zarar keltirishi faktini e’tirof etishdir. Ta’kidlash lozimki, ushbu 
prinsipga asosan, ta’riflangan foydalanish qoidalari foydalanuvchi- 
larga m a’lum noqulayliklar tug‘dirishi mumkin.
"Oshkora man etilmaganiga ruxsat berilgan" prinsipi tanlanga- 
nida tarmoqlararo ekran shunday sozlanadiki, faqat oshkora man 
etilgan tarmoqlararo aloqalar blokirovka qilinadi. Bu holda, foy­
dalanuvchilar tomonidan tarmoq servislaridan foydalanish qulayligi 
oshadi, ammo tarmoqlararo aloqa xavfsizligi pasayadi. Foydalanuv­
chilaming tarmoqlararo ekranni chetlab o‘tishlariga imkon tug‘iladi, 
masalan, ular siyosat man qilmagan (hatto siyosatda ko‘rsatilmagan) 
yangi servislaridan foydalanishlari mumkin. Ushbu prinsip amalga 
oshirilishida, ichki tarmoq xakerlaming hujumlaridan kamroq himo- 
yalangan bo‘ladi. Shu sababli, tarmoqlararo ekranlami ishlab chiqa- 
ruvchilari odatda ushbu prinsipdan foydalanmaydilar.
214

Tarmoqlararo ekran simmetrik emas. Unga ichki tarmoqning 
tashqi tarmoqdan va aksincha foydalanishni cheklovchi qoidalar 
alohida beriladi. Umumiy holda, tarmoqlararo ekranning ishi quyi- 
dagi ikkita guruh funksiyalami dinamik tarzda bajarishga asos- 
langan:
- u orqali o‘tayotgan axborot oqimini filtrlash;
- tarmoqlararo aloqa amalga oshirilishida vositachilik.
Oddiy tarmoqlararo ekranlar bu funksiyalaming birini bajarish­
ga mo‘ljallangan. Kompleks tarmoqlararo ekranlar himoyalashning 
ko‘rsatilgan funksiyalarining birgalikda bajarilishini ta’minlaydi.

Download 10,28 Mb.