• Troyan Web-saytlar.
  • Lokal tarmoqlar.
  • S. K. Ganiyev




    Download 7,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet125/249
    Sana20.05.2024
    Hajmi7,8 Mb.
    #246687
    1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   249
    Elektron pochta.
    Hozirda Internet global tarmog‘i viruslaming asosiy manbai 
    hisoblanadi. Viruslar bilan zaharlanishlaming aksariyati MicroSoft- 
    Word formatida xatlar almashishda sodir bo‘ladi. Elektron pochta 
    makroviruslami tarqatish kanali vazifasini o‘taydi, chunki axborot 
    bilan bir qatorda ko‘pincha ofis hujjatlari jo ‘natiladi.
    Viruslar bilan zaharlash bilmasdan va yomon niyatda amalga 
    oshirilishi mumkin. Masalan, makrovirus bilan zaharlangan muhar- 
    rirdan foydalanuvchi o‘zi shubha qilmagan ho Ida, adresatlarga za­
    harlangan xatlami jo ‘natishi mumkin. Ikkinchi tarafdan niyati buzuq 
    odam atayin elektron pochta orqali har qanday xavfli dasturiy kodni 
    jo ‘natishi mumkin.
    Troyan Web-saytlar.
    Foydalanuvchilar virusni yoki troy an 
    dasturni Internet saytlarining oddiy kuzatishda, troyan Web-saytni 
    ko‘rganida olishi mumkin. Foydalanuvchi brauzerlaridagi xatoliklar 
    ko‘pincha troyan Web-saytlari faol komponentlarining foydalanuv­
    chi kompyuterlariga zarar keltiruvchi dasturlami kiritishiga sabab 
    bo‘ladi. Troyan saytni ko‘rishga taklifni foydalanuvchi oddiy 
    elektron xat orqali olishi mumkin.
    Lokal tarmoqlar.
    Lokal tarmoqlar ham tezlikda zaharlanish vositasi hisoblanadi. 
    Agar himoyaning zaruriy choralari ko‘rilmasa, zaharlangan ishchi 
    stansiya lokal tarmoqqa kirishda serverdagi bir yoki bir necha xiz- 
    matchi fayllarni zaharlaydi. Bunday fayllar sifatida Login.com xiz- 
    matchi faylni, firmada qo‘llaniluvchi Excel-jadvallar va standart 
    liujjat-shablonlarni ko‘rsatish mumkin. Foydalanuvchilar bu tarmoq­
    qa kirishida serverdan zaharlangan fayllarni ishga tushiradi, natijada 
    virus foydalanuvchi kompyuteridan foydalana oladi.
    178


    Zarar keltiruvchi dasturlarni tarqatishning boshqa kanallari.
    Viruslami tarqatish kanallaridan biri dasturiy ta’minotning 
    qaroqchi nusxalari hisoblanadi. Disketlar va CD-disklardagi noqu- 
    nuniy nusxalarda ko‘pincha turli-tuman viruslar bilan zaharlangan 
    fayllar bo‘ladi. Viruslami tarqatish manbalariga elektron anjumanlar 
    va FTP va BBS fayl-serverlar ham taalluqli.
    0 ‘quv yurtlarida va Internet-markazlarida o‘rnatilgan va 
    umumfoydalanish rejimida ishlovchi kompyuterlar ham osongina 
    viruslami tarqatish manbaiga aylanishi mumkin. Agar bunday 
    kompyuterlardan biri navbatdagi foydalanuvchi disketidan zaharlan­
    gan bo‘Isa, shu kompyuterda ishlovchi boshqa foydalanuvchilar 
    disketlari ham zaharlanadi.
    Kompyuter texnologiyasining rivojlanishi bilan kompyuter 
    viruslari ham o‘zining yangi yashash makoniga moslashgan holda 
    takomillashadi. Har qanday onda yangi, oldin ma’lum bo‘lmagan 
    yoki ma’lum bo‘lgan, ammo yangi kompyuter asbob-uskunasiga 
    mo‘ljallangan kompyuter viruslari, troyan dasturlari va qurtlar pay- 
    do bo‘lishi mumkin. Yangi vimslar ma’lum bo‘lmagan yoki oldin 
    mavjud bo‘lmagan tarqatish kanallaridan hamda kompyuter tizim- 
    lariga tatbiq etishning yangi texnologiyalaridan foydalanishi mum­
    kin. Virusdan zaharlanish xavfini yo‘qotish uchun lcorporativ tar- 
    moqning tizim ma’muri, nafaqat virusga qarshi usullardan foyda­
    lanishi, balki kompyuter viruslari dunyosini doimo kuzatib borishi 
    shart.

    Download 7,8 Mb.
    1   ...   121   122   123   124   125   126   127   128   ...   249




    Download 7,8 Mb.
    Pdf ko'rish