xususiyatlari asosida axborotni bekitish uchun ishlatiladi.
Bunday
xususiyatlarga misol tariqasida gabarit o‘lchamlarini, konteyner ran-
gini yoki ma’lum ta’sir natijasida o‘matilgan axborotning namoyon
bo'lish qobiliyatini ko‘rsatish mumkin.
Bunday steganografik usullaming tadqiqi va yaratilishi axbo
rotning turli moddiy eltuvchilari xususiyatlarini va axborotni o'ma-
tishning norasmiy usullarini o‘rganish bilan bog‘liq.
Moddiy steganografik usullarga ko'rinmaydigan siyohlar, mik-
ronuqtalar va h. taalluqli. Hozirda audiotexnika, videotexnika va hi
soblash texnikasi axborotni eltuvchi standart vositalar hisoblanadi.
Axborot steganografik usullar
ma’lumotlami konteyneming
axborot bilan to‘ldirilishi xususiyati
asosida bekitish uchun
ishlatiladi. Ushbu usullar lingvistik va raqamlilarga ajratiladi.
Lingvistik steganografik
usullarda til yoki harflami, raqamlami
o‘z ichiga olmaydigan (rasmlar, obyektlaming o‘zaro joylashishi va
h.) boshqa muhit ortiqchaligi ishlatiladi. Ushbu sinfga maxfiy
xabami bekitish uchun zamr matnni generatsiyalash usulini hamda
sahifadagi qator holatini yoki gapdagi so‘z holatini o‘zgarishiga va
h. asoslanuvchi usullami kiritish mumkin.
Raqamli steganografik
usullar bir tomondan absolyut aniqlikka
muhtoj bo‘lmagan fayllaming vazifasini yo‘qotmagan
holda shak-
lini bir muncha o‘zgartirish mumkinligiga, ikkinchi tomondan bun
day fayllardagi bir muncha o‘zgarishlami farqlovchi maxsus asbob-
lami yo‘qligiga yoki inson sezgi organlarining qobiliyatsizligiga
asoslangan.
Raqamli steganografik usullar quyidagi turlami o‘z
ichiga
oladi:
1. Konteynemi tanlash usuli bo‘yicha.
2. Axborotdan foydalanish usuli bo‘yicha.
3. Konteynemi tashkil etish usuli bo‘yicha.
4. Xabami qayta tiklash usuli bo‘yicha.
5. Konteynemi ishlash usuli bo'yicha.
6. Vazifasi bo'yicha.
7. Konteyner turiga ko‘ra.
8. Konteynerga axborotni o'matish usuli bo'yicha.
Raqamli steganografik usullarga misol tariqasida LSB-usulni
(Least Significant Bits - eng kichik qiymatli bit) ko'rsatish mumkin.
125
Ushbu usulga binoan fayl-konteynerdagi ma’lumotlar baytining bir
necha kichik bitlari bekitiluvchi xabar bitlari bilan almashtiriladi.
Ushbu usul amalga oshirilishining soddaligi, demak,
ushbu usulga
asoslangan dasturiy mahsulotning tezkorligi hamda yaratilgan
steganokanalning yuqori o‘tkazish qobiliyati bilan bog‘liq qator
afzalliklarga ega. Ammo ushbu usuldan
yuqori steganobardoshlik
talab qilinmaydigan masalalami yechishda foydalanish mumkin.
Chunki LSB - usul niyati buzuqning aktiv hujumlariga bardosh bera
olmaydi.
Xabarni fayl - konteyneming
