Samarkand branch of Tashkent State
Agrarian University
Volume 4 | SamTSAU Conference | 2023
Theoretical and practical foundations of
introducing smart agriculture in Uzbekistan
O‘zbekistonda aqlli qishloq xo‘jaligini joriy
etishning nazariy va amaliy asoslari
138
May 12-13
https://samaguni.uz/ International Scientific and Practical Conference
Gudvilni doimiy xarajatlar (2500) ga hisobga olinishi oqibatlari
quyidagilardan iborat:
Agarda korxona gudvilni doimiy xarajatlarga kiritsa maxsulot tannarxiga
ta’sir etadi ya’ni bir birlik maxsulot tannarxi oshishi evaziga agar bozordagi maxsulot
narxi korxona qo’shimcha qo’yilma narxidan yuqori bo’lsa
korxona uchun
tannarxning oshishi korxona foydasiga ta’sir ko’rsatmaydi. Aks holda korxona
qo’shimcha qo’yilma narxidan bozordagi maxsulot narxi past bo’lsa maxsulotni
tannarxida sotishga majbur bo’ladi va korxonaga foyda keltirmaydi. Korxona doimiy
xarajatlarni kiritayotganda maxsulotning bozordagi talabgorligiga e’tibor qaratishi
lozim.
Gudvilning qiymatini doimiy xarajatlarga hisobga olganimizda agarda sotib
olingan aktivlar korxona uchun foyda keltirmagan taqdirda
gudvil korxona boshqa
xarajatlari bilan foydadan qoplanmaydi. Ya’ni korxona uchun katta zarar keltirmaydi
qachonki korxona maxsuloti tannarxiga o’tkazilib, undan fond qaytimi olinganda.
BHMS 7 ga ko’ra korxona nomoddiy aktivlarning (0510-0590)
schyotlarining debetida nomoddiy aktivlarning sotilishi, bepul berilishi,
hisobdan
chiqarilishi, kamomadlari va ta’sis badali sifatida kiritilishi munosabati bilan ularga
to’g’ri keladigan jamlangan eskirish summasini kamaytirish aks ettiriladi. Bunda
9220,0480,8510- schyotlari kreditlanadi. Bunga ko’ra nomoddiy aktivlar 0480
gudvilga qabul qilinsa va gudvildan doimiy xarajatlarga hisobga olingan taqdirda ular
ham gudvil bilan birgalikda maxsulot tannarxiga o’tkazilib fond qaytimi olinadi.
Umuman olganda gudvil korxonaga foydali nomoddiy
aktiv sifatida xizmat
qilishi lozim. Gudvilni hisobga olishda yangicha metodlardan foydalanish uning
rentabelligini oshirishga xizmat qiladi. Gudvil to’g’risidagi yuqoridagi fikrlardan
kelib chiqib aytishimiz mumkinki korxona daromad olish
uchun tashkil qilingan
demak korxonadagi barcha aktivlar faqatgina korxona foydasi uchun ishlashi lozim.
Shu borada Uorren Baffetning bir iqtiobosini keltirib o’tish mumkin “Rahbarlar esda
tutishlari lozimki:buxgalteriya hisobi biznes tafakkuriga qo’shimcha bo’lib, uning
o’rnini bosa olmaydi.
REFERENCES
1.Nomoddiy aktivlarning xalqaro standartlari IAS 38
2.Nomoddiy aktivlarning milliy standarti BHMS-7.
3.Buxgalteriya hisobi va audit. K.B. Urozov.
4.Buxgalteriya hisobi nazaryasi: Xoshimov.B.
5.Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari. Ochilov. I
