Samarqand davlat universiteti o. R. Yusupov, I. Q. Ximmatov, E. Sh. Eshonqulov




Download 4,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/111
Sana18.05.2024
Hajmi4,61 Mb.
#241929
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   111
Bog'liq
ALGORITMLAR VA MA‟LUMOTLAR STRUKTURALARI

Funksional 
va 
imperativ 
dasturlashda 
ma‟lumotlar 
strukturalarini taqqoslash. 
Kamida ikkita sababga koʻra funksional 
tillar uchun ma‘lumotlar tuzilmalarini loyihalash imperativ tillarga 
qaraganda ancha qiyin: 
1.
Deyarli barcha ma‘lumotlar strukturalari aniq funksional 
uslubda ishlatilmaydigan oʻzlashtirishlardan ogʻir foydalanadilar; 
2. Ma‘lumotlarning funksional strukturalari yanada moslashuvchan, 
shuning uchun imperativ dasturlashda eski versiya yoʻqoladi, shunchaki 
yangisi bilan almashtiriladi, funksional ravishda u avtomatik ravishda 
mavjud boʻlib qoladi. Boshqacha qilib aytganda, imperativ dasturlashda 
(agar siz dasturni jiddiy ravishda murakkablashtirishi mumkin boʻlgan 
maxsus 
choralarni 
koʻrmasangiz) 
ma‘lumotlar 
strukturalari 
vaqtinchalik (ing. ephemeral)
, funksional dasturlarda ular odatda 
doimiydir

Abstrakt ma‟lumotlar turi (ADT – Abstract Data Type)
- bu 
ma‘lumotlar turlari uchun matematik model, bu yerda ma‘lumotlar turi 
xatti-harakatlari (semantikasi) bilan foydalanuvchi nuqtai nazaridan 
aniqlanadi, ya‘ni mumkin boʻlgan qiymatlar, ushbu ma‘lumotlar 
boʻyicha mumkin boʻlgan amallar turi va ushbu amallarning harakati. 
Rasmiy 
ravishda, 
ADTni 
komponentalar 
roʻyxati 
bilan 
belgilanadigan obyektlar toʻplami (bu obyektlarga taalluqli amallar va 
ularning xususiyatlari) deb ta‘riflash mumkin. Ushbu turdagi barcha 
ichki tuzilish dasturiy ta‘minot ishlab chiqaruvchisidan yashirilgan 


30 
holatda boʻladi - bu abstraksiyaning mohiyati. Abstrakt ma‘lumotlar turi, 
uning qiymatlari boʻyicha ishlash uchun tipning aniq bajarilishidan 
mustaqil funksiyalar toʻplamini belgilaydi. ADTlarning aniq tatbiq 
etilishi ma‘lumotlar strukturasi deb ataladi. 
Dasturlashda abstrakt ma‘lumotlar turlari odatda tegishli turdagi 
amallarni yashiradigan interfeyslar sifatida ifodalanadi. Dasturchilar 
mavhum ma‘lumotlar turlari bilan faqat oʻz interfeyslari orqali ishlaydi, 
chunki kelajakda dastur oʻzgarishi mumkin. Ushbu yondashuv obyektga 
yoʻnaltirilgan dasturlashda inkapsulyatsiya tamoyiliga mos keladi. 
Ushbu texnikaning kuchli tomoni - bu dasturni yashirish. Faqatgina 
interfeys tashqarida namoyish etilganidan soʻng, ma‘lumotlar tuzilishi 
ushbu interfeysni qoʻllab-quvvatlagan ekan, mavhum ma‘lumotlar 
turining berilgan tuzilishi bilan ishlaydigan barcha dasturlar ishlashni 
davom ettiradi. Ma‘lumotlar tuzilmalarini ishlab chiquvchilar tashqi 
interfeys va funksiyalar semantikasini oʻzgartirmasdan, algoritmlarni 
tezligi, ishonchliligi va ishlatilgan xotirasi jihatidan takomillashtirib, 
tatbiq etishni bosqichma-bosqich takomillashtirishga harakat qilishadi. 
Ma‘lumotlarning 
abstrakt 
turlari 
dasturiy 
mahsulotlarning 
modulliligiga erishishga va alohida modulning bir-birining oʻrnini 
bosadigan bir nechta muqobil dasturlariga ega boʻlishga imkon beradi. 
Tez-tez muammolarni hal qilish yoki dasturlarni optimallashtirish 
uchun ishlatiladigan ma‘lumotlar strukturasini tahlil qilamiz.

Download 4,61 Mb.
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   111




Download 4,61 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Samarqand davlat universiteti o. R. Yusupov, I. Q. Ximmatov, E. Sh. Eshonqulov

Download 4,61 Mb.
Pdf ko'rish