121
adlanırlar. Aşqar rolunu quruluşda olan müxtəlif nöqsanlar da
oynaya bilər. Bu nöqsanlara, ilk növbədə, boşluqlar və
düyünlər arasında yerləşən atomlar aiddir.
Şəkil 3.9.
Aşqarlı yarımkeçiricilərin keçiricilik sxemi
Aşqarlarların konsentrasiyası az olduqda elektronların bir
aşqar atomundan digərinə keçmə ehtimalı az olur.
Lakin
aşqarlar öz elektronlarını yarımkeçiricinin keçiricilik zonasına
ya verə bilər, ya da elektronları onun valent zonası
səviyyəsindən qəbul edə bilər.
Aşqar atomları düyünlər arasında olduqda yerdəyişmə
aşqarları adlanır.
Aşqar səviyyələri qadağan olunmuş zonadakı vəziyyətinə
görə dayaz və dərin olur. Dayaz aşqar səviyyələri əsasən
122
yarımkeçiricinin
elektrik, dərin səviyyələr isə optik və
fotoelektrik xassələrinə təsir göstərir.
Şəkil 3.10-da ən çox praktiki əhəmiyyətə malik
olan iki
hal göstərilir.
ΔW
d
W
F
x x
Şəkil 3.10.
1 Elektron (n) və deşik (p) tipli yarımkeçiricilərin
energetik dioqramı (T>0 olduqda)
Burada W
d
- donorların ionlaşma
enerjisi;
W
a
- akseptorların ionlaşma enerjisi;
X- fəza koordinatıdır.
Yarımkeçiricinin valent zonasından elektronları qəbul
edən aşqarlara
akseptor
deyilir.
