Mustaqil ish topshiriqlari: Uyga topshiriq: O‘zbekiston oliy o‘quv
yurtlari haqida ma’lumot to‘plang va kichik matn yarating. Matnda qo‘lla-
gan so‘zlaringizning qaysi qatlamga mansubligi haqida mulohaza yuriting.
UNIVERSITETIM BILAN FAXRLANAMAN
(Shevaga xos so‘zlar)
Reja:
1. Mavzuga oid matnni o‘qish, o‘rganish, tahlil qilish.
2. Shevaga xos so‘zlar haqida nazariy ma’lumot berish.
3. Mavzu yuzasidan mashq va topshiriqlar ustida ishlash.
Topshiriq:
1. Universitet ta’limining o‘ziga xos xususiyatari haqida kichik suhbat
o‘tkazing.
2. O‘rganayotgan fanlarga o‘z munosabatingizni 6-7 gap orqali ifodalang.
3. O‘rganayotgan fanlaringizning ahamiyati haqida o‘zaro fikr almashing.
davomi
Rus-Yevropa tillaridan kirgan advokat, traktor, stol, konsert, stul, palto,
parta, mashina, zavod, fabrika, teatr kabi so‘zlar alohida qatlamni tashkil
qiladi.
1-mashq: Berilgan so‘zlarning qaysi tilga mansubligini aniqlang.
Ajdar, ajdaho, qonun, govmush, rahbar, satr, she’r, jo‘ja, satira, kaptar,
ramz, naqqosh, kalla, chehra, maqola, mayiz, gilos, qasida, sayqal, do‘kon,
gul, quyosh, poliz, g‘alaba, oshpaz, himoya, muxbir, sahifa, savol, yak-
shanba, juma, qasr, muqaddam, makon, noma, poytaxt.
2-mashq: Mutaxassisligingiz bo‘yicha atamalar lug‘atini tuzing. So‘z-
larning qaysi qatlamga mansubligiga e’tibor qarating.
3-mashq. Quyidagi ruscha-baynalminal so‘zlarning o‘zbek tilidagi
sinonimlarini topib, namunadagidek qilib yozing.
Namuna: progressiv — ilg‘or.
Arabcha so‘zlarninig
xususiyatlari
Ikki unli yonma-yon
keladi.
Tabiiy, manfaat,
mudofaa.
Arabcha so‘zlar tarkibida
j, ch, p, ng tovushlari
uchramaydi.
Ajdar, padar, tong
kabi so‘zlar arabcha
emas.
Diniy atamalar, turli soha
nomlari, ismlarning ko‘p-
chiligi arabcha so‘zlardir.
Halol, qodir, qonun,
san’at, ilhom, muhan-
dis, odob, amal, inson.
Forscha so‘zlarning
xususiyatlari
Sirg‘aluvchi j tovushi
ko‘p uchraydi.
gijda, mujda.
Bir bo‘g‘inda ikki undosh
keladi.
baxt, daraxt, farzand
Cho‘ziq o unlisi mavjud
so‘zlar ko‘p uchraydi.
bahor, non.
-xo‘r, -noma, -do‘z,
-namo, -boz, -dor,
-mand, no-, -bon, ba-,
be-, -bon kabi qo‘shim-
chalar bo‘ladi.
ijaraxo‘r, aybnoma,
zardo‘z, telbanamo,
masxaraboz, minnat-
dor, kasalmand,
noto‘g‘ri, bog‘bon,
befarosat, baodob,
betakalluf.
23
22
talabalardan biri sinov boshlanishi bilanoq qog‘ozni topshirgan bo‘lsa-da,
hammadan yuqori ball olgan edi. Uning qog‘ozida ism va familiya yozilgan
bo‘lib, bo‘sh qog‘ozning pastki qismida “Mana shu tavakkalchilik bo‘ladi”
degan qayd bor edi.
Keyingi imtihonda o‘qituvchi yana shu savolni so‘ragan ekan, boshqa
talabalar bo‘sh qog‘oz topshirishibdi. Lekin o‘qituvchi bu safar ularga past
ball qo‘yib shunday javob bergan ekan: “Bir xil shartlar ostida ikkinchi
marta bir xil tavakkal qilish ahmoqlikdir”.
“Abiturient” gazetasidan.
|
