26
9-MAVZU
IMMUNITET
Immunitet – organizmning bakteriya, viruslar va zaharli moddalar-
dan himoyalanish xususiyati hisoblanadi. Immunitetni ta’minlashda
teri, nafas yo‘llari va hazm organlari ishtirok etadi.
Teri ichki organlarni tashqi muhitdagi mikroblar ta’siridan
himoya
qiladi. Teri jarohatlanganda, masalan,
tirnalganda havodagi mikrob-
lar jarohat orqali qonga o‘tadi. Natijada turli kasalliklar kelib chiqadi.
Mikroblar ko‘zga ko‘rinmas kichik organizmlardir. Ularni kattalashtirib
ko‘rsatuvchi asbob – mikroskop yordamida ko‘rish mumkin.
Nima uchun qo‘llarimizni muntazam sovunlab yuvish zarur?
Teri shikastlanganda qanday dori vositalaridan foydalaniladi?
●
kun tartibiga rioya qilish;
●
to‘g‘ri ovqatlanish;
●
gigiyena qoidalariga rioya qilish;
●
jismoniy mashq bilan shug‘ullanish;
●
faol dam olish;
●
mavsumga qarab kiyinish zarur.
Immunitetni oshirish uchun:
1. Immunitet nima?
2. Kasalliklarga qarshi
qanday kurashamiz?
Kalit so‘zlar:
mikrob,
immunitet, epidemiya,
pandemiya
27
Covid-19 virusining tarqalishi pandemiya hisoblanadi.
Bakteriya va viruslar keltirib chiqaruvchi kasalliklarning oldini olish
uchun odamlar emlanadi.
Kasallikni davolashdan ko‘ra uning oldini olish osonroq. Shuning
uchun sog‘lom bo‘lish shartlarini bilish zarur!
1. Immunitetni oshirish uchun kun tartibi tuzing.
2. Qanday odamlar yuqumli kasalliklarga tez chalinadi?
3. Aziza gripp bilan kasallandi. Maktabga kelganda harorati ko‘tarilib,
aksirdi. Natijada to‘rt nafar o‘quvchiga gripp yuqdi.
Nima uchun
qolgan o‘quvchilar kasallanmadi? Sabablarini tushuntiring.
Bu tavsiyalarga rioya qilinmaganda immunitet kuchsizlanadi va turli
kasalliklar kelib chiqadi.
Epidemiya – biror hududda yuqumli kasalliklarning koʻp tarqalishi.
Pandemiya – yuqumli kasalliklarning bir nechta hududlarda koʻp tarqalishi.
Kasallikning dastlabki belgilari:
●
tez charchash;
●
ishtahaning yo‘qolishi;
●
tana haroratining ko‘tarilishi;
●
aksirish va burun oqishi.
