45
17-MAVZU
OKEAN NIMA?
1. Okeanlarga suv qayerdan keladi?
2. Okean va dengiz suvlarining if-
loslanishi tirik organizmlarga qan-
day ta’sir ko‘rsatadi?
Kalit so‘zlar:
suv havzasi, okean,
dengiz, shamol, to‘lqin
Okean suvlari sho‘r, ichish uchun yaroqsiz. Okeanlar Yer yuzi-
da havo haroratining keskin ko‘tarilishining oldini oladi. Okeandan
esadigan shamollar quruqlikka yog‘in olib keladi. Yog‘inlar esa tirik
organizmlar yashashi va rivojlanishi uchun sharoit yaratadi.
Dengiz – okeanning quruqlikka tutash, o‘ziga xos chekka
qismidir. Dengiz suvlari okean suvidan sho‘rroq.
Yer yuzasining katta qismini suvlik tashkil qiladi. Okean va dengizlar
Yer yuzasi tabiatining shakllanishida katta ahamiyatga ega. Yurti-
miz tabiatida bo‘ladigan o‘zgarishlarga ham okean va dengizlar
ta’sir ko‘rsatadi.
Okeanlarga suv qor, yomg‘ir suvlari va daryolardan keladi.
47
1. Idishni suv bilan to‘ldiring.
2. Uning ichiga turli o‘lchamdagi toshlarni
ketma-ket tashlang.
3. Chizg‘ich bilan suv yuzasini harakatga
keltiring.
4. Yelpig‘ich shamoli bilan suv yuzasiga ta’sir
qiling.
Bizga kerak
Bajarish tartibi
Dengiz va okean suvlarining yuza qismi sha
mol
ta’sirida harakat qiladi. Bunday harakat
to‘lqin (dengiz
yoki okean to‘lqinlari) deb ataladi. To‘lqinlar qirg‘oqqa
kuch bilan urilib, uni yemiradi va turli s hakllarni hosil
qiladi.
Nimani kuzatdingiz? Kuzatish natijasida qanday xulosaga
kel dingiz?
1. Okeanlar qanday vazifani bajaradi?
2. Okean, dengiz qirg‘oqlariga chig‘anoqlar qayerdan kelib qolgan?
Yelim idish
Suv
Chizg‘ich
Turli o‘lchamdagi
toshlar
Yelpig‘ich
To‘lqinlar turli omillar ta’sirida hosil bo‘ladi.
|
