Mevali bog‘lar, ekin dalalari, suv omborlari, issiqxonalar

44
Barcha tirik organizmlar tabiiy yoki sun’iy muhitda yashaydi. 
Yashash muhiti, ya’ni joyi bir nechta omil ta’sirida shakllanadi.
O‘simliklarning o‘sishi va rivojlanishi qanday omillarga bog‘liq?
Suv va havo tirik organizmlar yashashi uchun eng muhim omildir. 
Bu omillar yashash joyining shakllanishida katta ahamiyatga ega.
Yashash joyining shakllanishiga suv qanday ta’sir ko‘rsatadi?
Yog‘in ko‘p yog‘adigan, yer yuzasi notekis hududlarda ortiqcha 
namlik to‘planib 
botqoqliklar vujudga keladi. Botqoqliklarda nam-
sevar o‘simliklardan qo‘g‘a va qamish o‘sadi.
16-MAVZU
YASHASH JOYIGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR
1. Tabiiy va sun’iy omillar ta’sirida vujud-
ga kelgan yashash joylarini farqlang.
2. O‘simlik va hayvonlarning yashash 
muhitiga qanday omillar ta’sir qiladi?
Kalit so‘zlar: 
omil, muhit, suv, 
botqoqlik, sho‘rxok, 
namlik

Yog‘in miqdori kam, qurg‘oqchil 
cho‘llardagi yerosti suvlari yer yuza-
siga yaqin, havo harorati yuqori bo‘l-
gan joylarda 
sho‘rxoklar vujudga 
keladi.
To‘qayzorlar daryo bo‘ylarining yer 
yuzasi nisbatan tekis, namlik ko‘p, havo 
harorati salqin joylarida hosil bo‘ladi.
Tog‘ o‘rmonlari yer yuzasining notekisligi, 
haroratning salqinligi, namlik va oqar suvlar-
ning ko‘pligi hisobiga vujudga keladi.
Cho‘llarning vujudga kelishiga havo 
haroratining juda yuqoriligi, namlikning 
yetishmasligi sabab bo‘ladi.
1. Botqoqlik va sho‘rxokni taqqoslang. Ularning yuzaga kelishida
qanday o‘xshash va farqli jihatlar bor?
2. Harorat va namlik yashash joyi yuzaga kelishiga qanday ta’sir 
ko‘rsatadi?

Download 36,7 Mb.