II BOB. MULTIMEDIA TIZIMLARI

98 
II BOB. MULTIMEDIA TIZIMLARI 
 
2.1. Multimedia tushunchasi va uni qo‘llanilishi 
Multimedia 
Multimedia (ingliz tili. multimediya)
- bir vaqtning o‘zida turli 
shakllarda taqdim etiladigan ma’lumotlar yoki tarkib: ovoz, 
jonlantirilgan kompyuter grafikasi, video ketma-ketligi. Misol uchun, 
bitta obyekt-konteynerda matndan tashqari — ovoz, grafik va video — 
ma’lumot, shuningdek, u bilan interaktiv muloqot qilishning bir usuli 
bo‘lishi mumkin. Bunga ma’lum bir apparat va dasturiy ta’minot 
vositasi yordamida erishiladi. 
Multimedia tizimlari — bu bir nomli tizimostilar to‘plami bo‘lib, 
ular audio va video axborotlarni yaratish, to‘plash, saqlash va ularni 
qayta tiklash imkoniyatini taʼminlaydi.Eng muhim jihati bu juda 
yuqori sifatda barcha tizimostilarini qayta tiklashdan iboratdir . 
Media atamasi ko‘pincha ommaviy axborot vositalariga murojaat 
qilish uchun ishlatiladi, bu esa katta hajmdagi ma’lumotlarni saqlash va 
ularga juda tez kirish imkonini beradi (bu turdagi birinchi ommaviy 
axborot vositalari CD-lar edi). Bunday holda, ommaviy axborot 
vositalari atamasi kompyuter bunday ommaviy axborot vositalaridan 
foydalanishi va matn kabi ma’lumotlarni taqdim etishning an’anaviy 
usullaridan tashqari, audio, video, animatsiya, rasm va boshqalar kabi 
barcha mumkin bo‘lgan ma’lumotlar orqali foydalanuvchilarga 
ma’lumot berishi mumkinligini anglatadi. 
Multimedia qo‘pol yoki nozik chiziqli va chiziqli bo‘lmagan deb 
tasniflanishi mumkin. Taqdimotning chiziqli usulining o‘xshashligi 
kino bo‘lishi mumkin: ushbu hujjatni ko‘rib chiqadigan kishi uning 
xulosasiga hech qanday ta’sir ko‘rsatolmaydi. 
Axborotni taqdim etishning chiziqli bo‘lmagan (interaktiv) usuli 
multimediya ma’lumotlarini ko‘rsatish vositasi bilan o‘zaro aloqada 
bo‘lib, shaxsni axborot olishda ishtirok etishga imkon beradi. Ushbu 
jarayonda insonning ishtiroki «interaktivlik»deb ataladi. Inson va 
kompyuterning o‘zaro ta’sirining bu usuli kompyuter o‘yinlari 
toifalarida eng to‘liq namoyon bo‘ladi. Multimediya ma’lumotlarini 
taqdim etishning chiziqli usuli ba’zan «hipermedia»deb ataladi. 
Axborotni taqdim etishning chiziqli va chiziqli bo‘lmagan usuliga 
misol sifatida taqdimotni o‘tkazish kabi vaziyatni ko‘rib chiqish 

99 
mumkin. Agar taqdimot filmga yozib qo‘yilgan bo‘lsa va tomosha-
binlarga ko‘rsatilsa, ushbu taqdimotni tomosha qilayotgan axborotni 
yetkazish usuli ma’ruzachiga ta’sir o‘tkazish imkoniga ega emas. Jonli 
taqdimotda tomoshabinlar ma’ruzachiga savollar berish va u bilan 
boshqa yo‘llar bilan muloqot qilish imkoniga ega bo‘lib, ma’ruzachi 
taqdimot mavzusidan uzoqlashishga imkon beradi, masalan, ba’zi 
shartlarni tushuntirish yoki hisobotning bahsli qismlarini batafsil yoritib 
berish. Shunday qilib, jonli taqdimot axborotni taqdim etishning chiziqli 
bo‘lmagan usuli sifatida taqdim etilishi mumkin. 

Download 3,28 Mb.