O cquv adabiyotlari nashrlariga senzura jo riy qilindi. M ustamlakachi hu
kum atning jadidlar ga qarshi kurashiga m ahalliy m utaassib dindor-ruhoniylar
ko'm aklashdilar. Yangi usul maktablariga, ayniqsa, m a’m uriyat vakillari va
ayrim din peshvolari qarshi turgan.
Natijada 1911-yilda 50 ga yaqin jad id maktablari yopib qo‘yildi. Jadid
m aktablarini ochish tashabbuskorlari qattiq nazorat ostiga olindi. 1913-yilga
kelib Buxoro am irligida barcha jad id m aktablari yopildi.
1870-yildan boshlab Turkiston general-gubem atorli-
gining rasm iy nashri
— «TypKecraHCKHe
Be,aoiviocTM»
va uning o ‘zbek tilidagi ilovasi «Turkiston viloyatining
gazeti» m untazam chiqib turdi. Uning m uharriri m ustam lakachilik tuzumi-
ning targM botch i si N. Ostroum ov edi.
1906-yilda Ismoil Obidov m uharrirligida ilk bor o'zbek m illiy gazetasi
«Taraqqiy» nashr etildi. Gazetaning birinchi soni chiqqan sana, y a ’ni 27-
iyun hozirda 0 ‘zbekistonda M atbuot va om m aviy axborot vositalari xodim-
lari kuni sifatida nishonlanadi.
Jadidlarning m a’rifatparvarlik faoliyati faqatgina m aktablar da emas, balki
matbuot chilik faoliyati, jum ladan, gazetalam ing k o ‘plab vujudga kelishida ham
k o ‘rindi. 1906-yilda Ismoil Obidovning m uharrirligida «Taraqqiy», shu yili
M unavvarqori m uharrirligida «Xurshid», 1907—1908-yillarda A bdulla A vlo
niy muharrirligida «Shuhrat», A hm adjon Bektem irov m uharrirligida «Osiyo»
gazetalari chop etildi. M a’rifatchilikning yangi toMqinida 1913—1915-yil-
larda «Samarqand», «Sadoi Turkiston», «Sadoi F arg‘ona», «E1 bayrog‘i»,
«Kengash», «U lug‘ Turkiston», «Turon» gazetalari, «Oyna» jurnali, 1917-
yilda esa «Hurriyat», «Farg‘ona sahifasi» kabi om m aviy axborot vositalari
ham paydo boMdi. Bu davrdagi nashrlar orasida «Sadoi Turkiston», «Sadoi
Farg‘ona» gazetalarining m illiy o ‘zlikni anglashdagi xizm atlari katta boMdi.
Uning ikki yillik (1914—1915) faoliyati davom ida m illiy ziyolilam ing vatan-
parvar qatlamlari tom onidan m illat ozodligi va ravnaqini tarannum etuvchi,
xurofot kabi eski aqidaparastlikni qoralovchi k o ‘plab m aqolalar e ’lon qilindi.
