106
chiktirishlar 15 ms dan kam
bo‘lmagan), PCR tizimi (bitta
yo‘nalishda kechiktirishlar 15 ms dan
yuqori), kadrning mumkin bo‘lgan
2- 62 okteta
uzunligi
da
4.2. Ajratilgan signalli kanal bo‘yicha signalizasiya
Telefonli signalizasiya 1890 yil Kandas Sitilik Almond Stroudjer
tomonidan ixtiro qilingan ATS tarkibiy qismidek yuzaga keldi. Bu ATS
impulsli to‘plam ko‘rinishida telefon nomerini qabul qila olar edi. Keyingi
yuz yil (XIX- asr) davomida signalizasiya tizimining rivojlinishi
kommutasiya qurilma taraqqiyoti bilan birga yuz berdi. 1890 - 1976 yillar
ichida barcha signalizasiya tizimlari quyidagi
umumiy xususiyatlar bilan
xarakterlanadi:
1. Ular oddiy telefon xizmatlariga mo‘ljallangan edi (POTS- Plain Old
Telephone Service)/
2. Ular faqat ikkita terminallar orasida ulashni yaratish va uzishni
ta’minlagan edi.
3. Ular signallarni yoki nutq uzatilgan kanal (fizik liniya) bo‘yicha,
yoki belgilangan so‘zlashuv kanaliga biriktirilgan ASK bo‘yicha uzatishni
ko‘zda tutgan. Demak so‘zlashuv va signal kanallari orasida o‘zaro
ma’nodosh moslik bor. ASK bu stansiyalararo uzatish traktining resursi
bo‘lib, (analog uzatish tizimidagi chastota yoki tizimidagi vaqt intervali)
mazkur uzatish traktining ma’lum so‘zlashuv kanali bilan assosiyalanadi.
Raqamli IKM uzatish tizimlarida nazariy jihatdan har bir nutq kanali
uchun bittadan to‘rttagacha ASK ni tashkil etish imkoni bor. Amalda esa
signalizasiya bitta (1ASK), yoki ikkita (2ASK)
ajratilgan signalli kanal
signalizasiyasi uchun ishlatiladi. IKM - 15 tizimida (1024 Kbit/s) ASK da
signalizasiya uchun nolinchi kanal intervalining (OKI) 1, 2 bitlari
ishlatilishi mumkin.Liniyaviy signallar IKM – 30/32 tizimida 16 – vaqt
kanali orqali uzatiladi. Registrli signallar IKM 30/32 tizimining so‘zlashuv
kanali orqali ko‘p chastotali usulda uzatiladi. Mazkur signalizasiyada R2,
R1,5, 5 sonli signalizasiyalari ishlatiladi. CAS signalizasiya juftlikda
ishlaydi: qabul qilish – uzatish; uzatish – qabul qilish.
IKM – 30 tizimida liniyaviy signallar 16 vaqt kanalidan uzatiladi. Bu
liniyaviy signallarini ikki stansiya orasida uzatish 4.3- rasmda
ko‘rsatilgan.
107
4.3- rasm. Stansiyalar orasidagi
signalizasiya
Ichki kanal signallazasiya CAS IKM – 30 dagi 16 vaqt kanal
yordamida hosil qilinadi. 30 ta so‘zlashuv kanalining signalizasiya
axborotini uzatish uchun 16- vaqt kanalini zichlashtirish usuli bilan 16 ta
davrdan tashkil topgan o‘ta davr hosil qilinadi (4.4 –rasm).
16 VK ning 0- davrida davr usti sinxronizasiyasi bajariladi. Bu
davrdagi to‘rtta bit sinxronizasiya funksiyasini bajaradi. Qolgan to‘rtta bit
X1, Y1, X2, X3 dagi Y1 (V
6
) qarama – qarshi stansiyaga davr
sinxronizasiyasi buzilganligini ko‘rsatuvchi axborot yuboriladi. X1, X2,
X3- xizmat axborotini yuborish uchun ishlatiladi.
Birinchi davrdan
boshlab, har bir davrda ikkita nutq kanalining signalizasiyasi uzatiladi.
4.4- rasm. 16 VK da o‘ta davr cinxronizasiyasini hosil qilish
А
stansiya
В
stansiya
Liniya bo`sh, liniyani egallash
Liniyani egallanganligini tasdiqlash
Ikkinchi
kanalni egallash
Egallanganligini tasdiqlash
So`zlashish kanali
Abonent raqamlarini uzatish va so`zlashuv
To`g`ri yo`nalishda uzish
Teskari yo`nalishda uzish
Tasdiq signali
16 vk
16 vk
KT15
KT31
KT17
KT1
R
15
R
1
R
0
O`ta davr sinxronizatsiyasi
а
b
c
d
a
b
c
d
а
b
c
d
a
b
c
d
0
0
0
0
Х1
Y1
X2
X3
