• Asosiy maksadi
  • Marketing konsepsiyasi evolyusiyasi




    Download 4,19 Mb.
    bet16/79
    Sana02.02.2024
    Hajmi4,19 Mb.
    #150322
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   79
    Bog'liq
    Мажмуа Спорт менежменти ва маркетинги 2022 2023

    2-jadval

    Marketing konsepsiyasi evolyusiyasi


    Yillar

    Konsepsiya

    Asosiy goya

    Asosiy vosita

    Asosiy maksadi

    1860-1920

    Ishlab chikarish

    Imkoniyati boricha ishlab chikarish

    Tannarx, mexnat unumdorligi

    Ishlab chikarishni takomillashtirish, sotish xajmini ustirish

    1920-1930

    Tovar

    Sifatli tovarlarni ishlab chikarish

    Tovar siyosati

    Iste’mol tovar-lari xossalarini takomillashtirish

    1930-1950

    Sotish

    Sotish tarmoklari va kanalini rivojlantirish

    Sotish siyosati

    Tovarlar sotish intensifikatsiyasi

    1960-1980

    An’anaviy marketing

    Iste’molchiga nima kerak bulsa ushani ishlab chikarish

    Marketing miks kompleksi, iste’molchini tadkik kilish

    Maksadli bozorni xoxish-extiyojlari-ni tadkik etish

    1980-1995

    Ijtimoiy-axlokiy marketing

    Jamiyat talablarini xisobga olgan xolda iste’molchiga kerak bulgan tavrlarni ishlab chikarish

    Marketing miks kompleksi, ish-lab chikarila-digan tovar va xizmat ishlab chikarish, is-te’molchi bilan boglik bulgan ijtimoiy va ekologik okibatlarni tadkik etish

    Maksadli bozorni xoxish-extiyojlari-ni kondirish

    1995 yildan shu davrgacha

    Marketingni uzaro axlokaviy konsepsiyasi

    Biznes buyicha sheriklar va iste’molchilarni kon-diradigan tovarlar ishlab chikarish

    marketing miks kompleksi, integratsiya va tarmokli tax-lil, koordi-natsiya uslubi




    Manba: Bagiev i dr.M.: “Piter”, 2005

    Kursatib utilgan marketing konsepsiyalari xar bir mamlakat uchun starndart yoki norma yoki koida sifatida kurilmasligi kerak. Marketing evolyusiyasi xar kaysi mamlakatda uzini xususiyatlari va bozor munosabatlari rivojlanish darajasiga boglik buladi. Birok marketingni paydo bulishi bilan boglik jaxon tajribasi xamda bozor munosabatlarini rivojlanishi anik mamlakatlarda tadbirkorlik faoliyatini tatbik etish va bozor munosabatlarini shakllantirishga ishlatilishi mumkin ekanligi foydali xisoblanadi. Bundan tashkari marketingni rivojlanishida mashxur umumiy tendensiya – e’tiborni tovar ishlab chikarishdan iste’molchiga, uning xoxish va extiyojlariga karatish talab etiladi.


    Birinchi davr - marketing konsepsiyasi “ishlab chikarish konsepsiyasi” - “maxsulot ustunligi” tarzida belgilanadi, bunda eng muxim masala yaxshi tovar ishlab chikarish va uni xaridorga arzon narxlarda sotish deb xisoblanadi. Konsepsiya shiori - “imkoni boricha kuprok tovar ishlab chikar, chunki bozor talabi cheksiz”. SHunisi dikkatga sazovorki, bizning iktisodiyotimiz xozirgi davrda xammadan kura ibtidoiy marketing kotsepsiyasiga yakin turadi.
    Tovar konsepsiyasi iste’molchi e’tiborini tovarga, uning sifatiga va narxiga karatishni talab etadi. Iste’molchilar uxshash tovarlarni sifatlarini boshka firmani shunday tovarlari bilan solishtirib kuradilar. Bu konsepsiyani kupincha kompaniya, firma, tashkilotlar, shuningdek, notijorat tashkilotlar xam ushlab turadilar. Birok tovar konsepsiyasi muvaffakiyat keltiravermaydi.
    Keyingi davr “sotish konsepsiyasi” nomini oldi. Bunda firmaning maxsulotini “mana tovar tayyor, kelavering va savdolashing” shiori bilan sotishni muljallash birinchi uringa chikadi. Tovar va savdo marketinggi konsepsiyalari maxsulot ishlab chikarish xali seriyali, ya’ni yalpi tus olmagan davrda maydonga kelgan edi. Tovarlarning yangi turlari va xillari xisobiga yukori darajada foyda kulga kiritilar edi, sababi moxiyat e’tibori bilan cheksiz talabga ega bulgan bozorda bu tovarlarga nisbatan talab benixoya katta edi.
    50-yillarda boshkarish konsepsiyasining ilk asosini sotish xajmi, ishlab chikarish va muomala xarajatlari darajasi, daromad, foyda va boshka kursatgichlarni uzok muddatli uzgarishlarini aniklash taxlil kilindi. SHunga kura bozordagi ish faoliyatini bir yildan besh yilgacha moslashtirish kuzda tutilgan.
    Marketing rivoji tarixida 50-yillar muxim boskich buldi. Ortikcha maxsulot ishlab chikarish tangligi kurinib koldi. Marketing - ishlab chikarishni bozor talabiga moslashtirish konsepsiyasi, uning asosini iste’molchiga - “bozor ustunligi”ga muljal olish tashkil etdi. Marketing boshkaruvining bozor konsepsiyasi yanada rivojlandi.
    An’anaviy marketing konsepsiyasi 50-yillarning urtalaridan boshlab marketing bozor konsepsiyasi tarzida boshkarishda firmaning fakat bozor strategiyasini emas, balki ishlab chikarish strategiyasini xam belgilaydigan etakchi vazifaga aylandi. Marketing xizmati firmaning asosiy boshkarish markazi, bozor, ishlab chikarish, ilmiy-texnika va moliyaviy faoliyati masalalari buyicha axborotlar va tavsiyalar manbai bulib koldi. Marketing xizmati ijtimoiy talab va bozor konyunkturasi xolati xamda uzgarishlarini batafsil taxlil kilish asosida u yoki bu tovarni ishlab chikarish zarurati, istikboli va foydadorligi, ishlab chikarish dasturlarini moddiy-texnika jixatlaridan ta’minlash imkoniyatlari to‘g‘risidagi masalalarni hal etadi.



    Download 4,19 Mb.
    1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   79




    Download 4,19 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Marketing konsepsiyasi evolyusiyasi

    Download 4,19 Mb.