|
Summatorlar. Summatorlarni tashkil etish usullari, ishlash prinsiplari. Summatorlar
|
| bet | 2/4 | | Sana | 24.12.2023 | | Hajmi | 23,84 Kb. | | #127869 |
Bog'liq Mustaqil-ish 7 SEGMENT USTIDA AMALLAR BAJARISH-конвертирован, 4-лаборатория, 1 мавзу Статистика фани предмети, 2590 1 5D68A4018E2A472DBAE3D23726945F49086053A5, Corel draw dasturi va uning imkoniyatlari, 2-Elementary-WB (1), 13-Amaliy Temir yo‘l sisternasidan yuqori qovushqoq neft maxsulotini, Standartlarning turlari va toifalari-fayllar.org, Begaliyeva Shahzoda tayyor1, Xolmuminova Gulchehra, HISOBOT yuzi., Ochiq dars materiallari3-rasm IC K555IM5
Ayiruvchi Ikki raqamni ayirish odatda qo'shish operatsiyasiga kamayadi:
D= A - B= A + (2n - B) - 2n,
bu erda 2n - B = B + 1 B ning 2n soniga to'ldiruvchisi bo'lib, ayirishdan foydalanadigan maxsus sxemalar yordamisiz olish oson.Ayiruvchi
Ikki raqamni ayirish odatda qo'shish amaliga to'g'ri keladi:
D= A - B= A + (2n - B) - 2n,
bu erda 2n - B = B + 1 B ning 2n soniga to'ldiruvchisi bo'lib, ayirishdan foydalanadigan maxsus sxemalar yordamisiz olish oson.
Shunday qilib, ayirish B raqamini teskari aylantirish, natijani A va boshqa 1 bilan qo'shish va 2n ni ayirish orqali amalga oshirilishi mumkin. 2n ni olib tashlash uzatish signalini teskari aylantirish orqali amalga oshiriladi. Qo'shimchalar asosida yig'ilgan to'rt xonali sonlarni ayirish sxemasi 4-rasmda
4.jpg
ko'rsatilgan.
Ikki son xonalarini jamlash amalini bajaruvchi EHM uzeli summator deb ataladi. Summatorlarni quyidagi belgilari bo‘yicha klassifikatsiyalash mumkin:
1. Bir xonali sonlarni jamlash usuli bo‘yicha kombinatsion va to‘plovchi summatorlar.
2. Bir xonali sonlarni jamlash sxemasidagi kirish yo‘llari soni bo‘yicha: ikki kirish yo‘lli bir xonali (yarim summatorlar) va uch kirish yo‘lli bir xonali summatorlar.
3. Ko‘p xonali sonlarni jamlash usuli bo‘yicha: ketma-ket va parallel summatorlar.
4. Sanoq sistemasining asosi va qabul qilingan kodlash usuli bo‘yicha: ikkilik, uchlik, o‘nlik va ikkilik-o‘nlik summatorlar.
5. Ko‘chirish zanjirini tashkil qilish usuli bo‘yicha: ketma-ket, boshdan-oyoq, bir vaqtda, guruhli, shartli ko‘chirishli va ko‘chirish qiymati signalini xotirada saqlovchi summatorlar.
Biz yuqorida sanab o‘tgan summatorlarning har biri o‘zining yutuq va kamchiliklariga ega.
Summatorlarni to‘la tahlil etish uchun ularning har birini alohida ko‘rib chiqamiz. Bugungi mashg‘ulotda biz ko‘p xonali sonlarni jamlash usuli bo‘yicha qo‘llaniladigan ketma-ket va parallel summatorlarning ishlash prinsiplari hamda ularning sxemalari bilan tanishib chiqamiz. Umuman olganda, har qanday summatorning ishlash prinsipini tushunish uchun pozitsion sanoq sistemalarda qo‘shish amalini bajarish qonuniyatlari bilan tanishib chiqish maqsadga muvoffiqdir.
. Pozitsion sanoq sistemalarida qo‘shish amalini bajarish qoidalari
Ma’lumki, har qanday pozitsion sanoq sistemalarda sonlar xonalar bo‘yicha qo‘shiladi. Qo‘shish amali bajarilganda har bir xonada uchta raqam: birinchi qo‘shiluvchining raqami, ikkinchi qo‘shiluvchining raqami va oldingi (kichik) xonadan
ko‘chirish qiymati raqami qo‘shiladi. Natijada har bir xona uchun shu xona yig‘indisi raqami va keyingi (katta) xonaga ko‘chirish qiymati hosil qilinadi.
EHM larda qo‘llaniladigan ikkilik sanoq sistemasida ham ikkilik kodlar i - xonada (razryadda) qo‘shiladi. Agar undan oldingi i-1 xonadan «1» ko‘chgan bo‘lsa, u ham i - xonada qo‘shilishi kerak.
Ikkilik sonlarni qo‘shish deganda ikkita x(x^ x2,..., xn) va y(yi, y2,..., yn) qo‘shiluvchilarning o‘zaro qo‘shilishi natijasida s(si, s2,..., sn) yig‘indining hosil bo‘lishi tushuniladi.
Qo‘shish jarayonida sonlarning xonadagi qiymati quyidagi qonuniyat asosida hosil bo‘ladi:
|
| |
