T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

Ishlab chiqarish xarajatlari schotlarining kreditida hisobot yili davomida 
olingan mahsulotlar reja tannarxi bo"yicha aks ettiriladi, ya’ni unga 
quyidagicha yozuv qilinadi:
Debet 2810 K redit 2011, 2012, 2013.
Yil boshidagi tugallanmagan ishlab chiqarish xarajatlari hisobot davri 
xarajatlariga kiritiladi. Yil oxiridagi tugallanmagan ishlab chiqarish kuzgi 
ekinlarni ekish xarajatlari bo‘yicha inventarizatsiya yo‘ li bilan topiladi.
Hisobot yili oxirida har bir soha bo'yicha yyetishtiri lgan mahsulotlaming 
reja tannarxi va haqiqiy tannarxi o'rtasidagi farq summalari hisob-kitob 
qilinadi.
Reja tannarx va haqiqiy tannarx o ‘rtasidagi farq summasi barcha 
mahsulotlar bo‘yicha quyidagicha topiladi:
T f= ( T x - T r ) x Mts,
bu yerda:
T f — bir birlik mahsulot reja va haqiqiy tannarxlari o ‘rtasidagi farq 
summasi;
Tx - bir birlik mahsulotning haqiqiy tannarxi;
T r - bir birlik mahsulotning reja tannarxi;
Mts -yyetishtirilgan mahsulotning miqdori (ts.)
Reja tannarx va haqiqiy tannarx o‘rtasidagi farq summasi mos ravishda 
ishlab chiqarish xarajatlari schotlarida «qizil yozuv» yoki «qo‘shimcha 
yozuv» usullari bo‘yicha aks ettiriladi. Bunda reja tannarxi haqiqiy 
tannarxdan yuqori bo‘lgan hollarda «qizil yozuv» usuli, reja tannaixi haqiqiy 
tannarxdan past boMganda esa «qo‘sh imeha yozuv» usulidan foydalaniladi.
Q iz il y o z u v la r yoki 
q o ‘s h im c h a y o z u v la rn i 
q ay si 
korrespondentsiyalanadigan schotlarga berilishini aniqlashda yyetishtirilgan 
mahsulotlaming to‘liq sotib yuborilganligi, ishlatilganligi hamda omborda 
tayyor mahsulot sifatida saqlanayotganligi e ’tiborga olinishi kerak. 
Chunonchi, to‘liq sotib yuborilgan mahsulotlar bo‘yicha reja tannarx va 
haqiqiy tannarx o‘rtasidagi farq summalari bevosita 9130 «Sotish tannarxi» 
schotiga qisman sotilgan mahsulotlar bo‘yicha ushbu farq ulaming sotilgan 
va omborda saqlanayotgan qismlarini aks ettiruvchi schotlar o ‘rtasida 
taqsimlanishi lozim. 0 ‘z maqsadlarida ishlatilgan mahsulotlar (masalan, 
yem-xashaklami chorvamollariga berilishi) bo‘yicha reja tannarxi va 
haqiqiy tannarx o‘rtasidagi farq mos ravishdagi ishlab chiqarish schotlariga 
olib borilishi kerak.

Barcha yyetishtirilgan mahsulotlar bo‘yicha haqiqiy tannarx va reja 
tannarx o‘rtasidagi farq summalarining hisob-kitobi hamdaulami tegishli 
schotlardaaks ettirish tartibi misol tariqasida 12.3-jadvaldakeltirilgan.

Download 15,8 Mb.