undirilmasligi bo 'yicha xalqaro shartnoma mavjud

* * * * *
1 s o 'm lik to v a r g a l o ' g ' r i k e la d ig a n s o tis h bila n b o g ' / i q  
x a r a ja d a r n in g o 'rtacha f o i z i tovarlarn i sotib o lish g a ketgan j a m i so tib  
o lish x a r a ja tla r in i u la rn in g j a m i sh a rtn o m a b a h o la r id a g i q iy m a tig a  
b o 'lis h va 100 f o i z g a k o 'p a y tirish orqali topiladi. B izn in g m iso lim izd a 
itshbu f o i z -1 0 ,7 % ni tash k il qiladi.
(93000+ 63000+126000) / (lOOx 2600 + 200 x3140 + 300 x 4900) xlOO%.
Yuqoridagi hisob-kitoblarga muvofiq topilgan sotib olish qiymati 
(tannarxi) asosida tovarlar omborlarga kirim qilinishi lozim.
Ulgurji savdo korxonalarida tovarlar xaridorlarga sotish baholarida 
sotiladi. Tovarlarni sotish bahosi (Sb) o‘z ichiga, asosan, quyidagi ikkita 
elementni oladi:
1 .Tovarlarni sotib olish qiymati, ya’ni tannarxi (T )- ushbu element, 
yuqorida aytib o ‘tganimizdek, o ‘z ichiga tovarlarni shartnomaviy 
baholardagi sotib olish qiymati hamda ulami sotib olishga doir qo‘shimcha 
xarajatlami oladi.
2. Savdo ustamasi (Su).
Demak, tovarlarni sotish bahosini matematik qurilma sifatida 
quyidagicha ifodalash mumkin:
Sb = T + Su
Savdo ustamalari ulgurj i savdo korxonalarining âsosiy daromad manbai 
hisoblanadi. Savdo ustamalari ko‘rinishida olingan daromad (D) ulgurji 
savdo korxonalarida tovarlaming sotish baholaridagi qiymati (Sq) va sotish 
tannarxi (St) o‘rtasidagi farqdan iborat boiadi, ya’ni 
D = Sq - St
Ulgurji savdo korxonalarida tovarlaming sotish baholarini belgilashda 
quyidagi tartiblargaamal qilinishi lozim.
1. Savdo ustamalarining chegaralari davlat tomonidan belgilanmagan 
tovarlar bo‘yicha sotish baholari kelishuv shartnomalariga muvofiq 
belgilanadi. Bunday tovarlar bo‘yicha ularning sotish baholari shartnomalarda 
qat’ i summada yoki baza deb olingan sotib olish qiymati (tannarx) ustiga 
kelishilgan savdo ustamalari foizini ko‘rsatishyoii bilan belgilanadi.
2. Savdo ustamalari m e’yorlarining chegaralari davlat tomonidan 
belgilangan ijtimoiy ahamiyatgaegaboigan iste’moltovarlarining alohida 
turlari (bunday harakt yerdagi iste’mol tovarlari sifatida respublikamizda 
un, o ‘simlik yog‘i va shakar hisoblanadi) bo‘yicha sotish baholari 
0 ‘zbekiston Respublikasi Yazirlar Mahkamasining 2001-yil 31-

oktabrdagi “Ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan iste’mol tovarlari bilan savdo 
qilislini tartibga solishgadoirqo'shimchachora-tad birlar to‘g‘risida»gi 
433-son qarori va ushbu qarorga asosan 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya 
Vazirligi, Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish Davlat 
Qo‘mitasi va Davlat Soliq Qo‘mitasining qo‘shma qarori bilan tasdiqlangan 
hamda 0 ‘zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligi tomonidan 2001 -yil 13- 
noyabrda 1083- son bilan ro‘yxatdan o‘tkazilgan «Ijtimoiy ahamiyatga 
ega boigan iste’mol tovarlarining alohida turlari (un, o ‘simlik yog‘i va 
shakarjga savdo tashkilotlari tomonidan cheklangan savdo ustamalarini 
qo‘llash tartibi to‘g‘risidaNizom» ga asosan baza deb olingan sotib olish 
qiymatidan ulguiji va chakana savdo ishtirokchilarining sonidan qat’i nazar 
25 foizdan k o ‘p bo‘lmagan m iqdorni e ’tiborga oigan kelishuv 
shartnomalariga muvofiq belgilanadi. Ushbu Nizomda belgilangan tartibga 
ko‘ra ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan iste’mol tovarlarining alohida turlari 
(un, o‘simlik yog‘i va shakar) bo‘yicha savdo ustamalarining belgilangan 
eng ko‘p miqdori ulgurji-chakana savdo bo‘g‘inlari o ‘rtasida ulaming 
sonidan qat’i nazar bo‘linishi, shuningdek sotishjarayonidaqatnashayotgan 
har bir ishtirokchi (bo‘g‘in) o ‘zining schot-fakturasini toMdirishda 
belgilangan tartibga amal qilishi shart.
3. 
Savdo ustamalari me’yorlarining chegaralari davlat tomonidan 
belgilangan dori-darmon vositalari va tibbiyot buyumlari bo‘vicha sotish 
baholari 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 14- 
yanvardagi “Dori-darmon vositalari va tibbiyot buyumlari sotishni tartibga 
solish to'g ‘risida” gi 1 -son qarori, 2000-yil 5-avgustdagi "Ichki bozomi 
dori - darmon vositalari va tibbiyot buyumlari bilan ta’minlashga doir 
qo‘shimcha chora-tadbirlar to ‘g ‘risida”gi 307-son qarori hamda 
0 ‘zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligi tomonidan 2000-yil 29-sentabrda 
974- son raqam bilan ro‘yxatga olingan “Dori-darmon vositalari va tibbiyot 
buyumlarini sotishda savdo ustamalarini qo‘llash tartibi to‘g‘risidaNizom”ga 
muvofiq ulaming keltirish manbalariga ko‘ra baza deb olingan sotib olish 
qiymatidan ulguiji va chakana savdo ishtirokchilarining sonidan qat’i nazar 
kelishuv shartnomalarida quyidagicha belgilanadi:
- 
0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining lisenziyasiga ega 
bo‘lgan xo‘jalik yurituvchi subyektlar tomonidan import bo‘yicha sotib 
olingan dori-darmon vositalari va tibbiyot buyumlari bo‘yicha—20 foizdan 
ko‘p boMmagan miqdorni e’tiborga oigan holda;

- Qolgan dori - darmonlar bo‘yicha esa 50 foizdan ko‘p bo‘lmagan 
miqdomi e'tiborga olgan holda.
Savdo ustamalarini savdo bo‘g‘iiilari o‘rtasidato‘g‘ri taqsimlanishijuda 
katta ahamiyat kasb etadi. Ushbu taqsimot shunday bo'lishi kerakki, u 
tovarlarni, ayniqsa ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan iste’mol tovarlari, dori- 
darmon vositalari vatibbiyot buyumlarini, iste’molchilargayetkazuvchi 
barcha savdo bo‘g‘inlarini daromad olishiga va buning evaziga o‘zlarining 
xarajatlarini qoplashi va ma’lum miqdordagi foydani olinishiga imkon 
yaratishi kerak. Savdo ustamalarini birinchi bo‘g‘inlardakatta me’yorda 
qo‘yilishi va belgilangan chegaraviy me’yomi to‘liq ishlatilib qo‘yilishi oxirgi 
savdo bo‘g ‘inida tovarlarni savdo ustamasi bilan sotish huquqini 
yo‘qolishiga, buning evaziga ulami sotishdan daromad emas, balki zarar 
ko‘rishga olibkelishi mumkin.

Download 15,8 Mb.