|
T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor |
| bet | 101/122 | | Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | | | #252621 |
Bog'liq T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor15-MAVZU. NARX NAZARIYASI
1-§. Narxning iqtisodiy mazmuni, omillari va vazifalari
Narxga ta’sir
qiluvchi
omillar
Talab va taklif
nisbati
Iqtisodiy
xarajatlar
Tovar (xizmat)
nafliligi
Neoklassik yondashuv
Raqobat shakllari
va usullari
Davlat iqtisodiy
siyosati
Klassik yondashuv
(A.Smit, D.Rikardo,
J.S. Mill)
Hozirgi zamon
neoklassik yondashuv
(A.Marshall)
Xufiyona iqtisodiyot
rivojlanish holati
N arx-to va rla r nafliligini baholash vositasi.
Narxning m azm uniga asosiy yondashuvlar
N a rx-to va r qiymatining puldagi ifodasi
N a rx -k e y in g i n a flilik , is h la b c h iq a ris h
xarajatlari ham da talab va ta klif nisbatining
pulda m u ja ssa m la sh ish i.
Narx - Talab va taklifning muayyan nisbatida, tovar (xizmati) ni ishlab
chiqarishga ketgan iqtisodiy resurs xarajatlari hamda uning
nafliligining pul ko’rinishida ifodalanishi.
150
Narxning vazifalari
Qiymatni hisobga
olish
Tovarni ishlab chiqarishga qilingan
xarajatlar, olingan natijalar va uning nafliligi
narx yordamida hisobga olinadi.
H i s o b - k i t o b n i
amalga oshirish
Turli xil majburiyatlarni (ishlab chiqaruvchi
bilan iste’molchi hamda bank va soliq
muassasalari o'rtasida) amalga oshirishda
hisob-kitob qilish vazifasini bajaradi.
Muvozanatlikni
ta’minlash
Bunda narx talab va taklifga ta’sir
ko'rsatish orqali ularni muvozanat holatga
keltiradi.
Tartibga
solish
Bozor narxlari va davlatning narx siyosati
iqtisodiy faolikka ta’sir ko'rsatish orqali
qtisodiyotni tartibga solishda muhim vosita
vazifasini bajaradi.
Taqsimlash
Narx vositasida daromadlar, mahsulotlar va
iqtisodiy resurslar mulkdorlar, tarmoqlar,
sohalar hamda hududlar o'rtasida
taqsimlanadi va qayta taqsimlanadi
Raqobat
vositasi
Ishlab chiqaruvchilar, resurs egalari va
iste’molchilar narx vositasida
raqobatlashganda u raqobat vositasi
vazifasini bajaradi.
Ijtimoiy himoyalash
Narx bu vazifani tovarlar datatsion (byudjet
mablag'lari hisobidan arzonlashtirilgan)
narxlarda
sotilsa bajaradi.
151
|
| |
