Logistik kana! (taqsimot kanali)

Ko‘pchilik o‘rtada turuvchilar ma’lum bir paytgaeha qisman 
tartibga solingan bo‘Iadi, toki moddiy ishtirokchilar tanlangunicha. 
Bundan keyin logistik kanal logistik zanjirga aylanadi.
Logistik zanjir — bu chiziqii tartibga solingan logistik 
jarayonda ishtirokchilar ko‘pchilik bo‘lib, ular tashqi moddiy 
oqimni bir logistik tizim dan ikkinchisiga yetkazish bo‘yicha 
amallar bajaradilar.
Logistik zanjimi yana logistik bo‘g‘inlar yig'indisi sifatida 
ta’riflash mumkin. Bu bo‘g‘inlar orqali moddiy oqim (asosiy oqim- 
larga ajratilib: material, xomashyo va yarimfabrikatlar yetkazib 
berish; mahsulot va xomashyoni saqlash; taqsimot) harakatlanadi. 
Logistik tizimning har xil operatsiya va element darajalarini tahlil 
qiiish asosida u makrologistika, mezologistika va mikrologistikaga 
ajratiladi.
Logistik zanjirning asosiy bo‘g‘inlari bo‘lib quyidagilar hisob­
lanadi:
— material yetkazib beruvehilar;
— omborxonalar;
— transport;
— taqsimot markazlari;
~ mahsulot ishlab chiqaruvchilar;
— mahsulot iste’molchilari.
Logistik tizim. Logistik lizim u yoki bu logistik funksiyalami 
amalga oshiruvchi, teskari aloqaga ega bo‘lgan oddiy tizimdan 
iborat. U, asosan, bir nechta tizim ostilardan tashkil topadi va 
tashqi muhit bilan rivojlangan aloqalarga ega boladi.
Logistik tizimlar mikro, mezo va makrologistik tizimlarga 
bo‘linadi.
Makrologistik tizim ~  bu mamlakatning har xil mintaqaiarida 
yoki har xil mamlakatlarda joylashgan sanoat korxonalari va tasliki- 
lotlarini, turli xil sohalarda isli yurituvchi vositachi, savdo va 
transport tashkilotlaiini qamrab oluvchi moddiy oqimlarni bosh­
qarish tizimidir. Makrologistik tizim mintaqa, mamlakat yoki 
mamlakatlar guru hi iqtisodiyotining infrastrukturasini tashkil etadi.
Makrologistika darajasida logistik tizimlarning uchta turi 
ajratiladi:
13

— to lg ‘ri aloqali — moddiy oqimni iste’molchigacha yetkazib 
berish to ‘g‘ri xo‘jalik aloqalari asosida amalga oshiriladi;
— eshelonlashtirilgan — bunday tizimlarda moddiy oqim ishlab 
chiqaruvchidan iste’molchiga yetib borgunicha kamida bitta 
vositachi korxonadan o‘tadi.
— egiluvchan ~~ bunday hollarda moddiy oqimni iste’mol­
chigacha yetkazib berish ham to ‘g‘ri aloqalar, ham vositachi korxo- 
nalar orqali amalga oshiriladi. Masalan, ehtiyot qismlari bilan 
ta’minlash: kam talab etiladigan qismJar to ‘g‘ridan-to‘g‘ri markaziy 
omborxonadan qabul qiluvchiga borib tushuriladi, standart qismlar 
esa vositachi korxonalar omboridan tushuriladi.
Mezologistika — tarmoqning bir necha korxonasini bir tizimga 
integratsiya qiiish sohasi.
Mikrologistik tizimlar makrologistik tizimlarning strukturaviy 
tashkil etuvchilari, ichki ishlab chiqaruvchi logistik tizimlarning 
sinflaridir, ulaming tarkibiga bir butun infrastruktura bilan birlash- 
tirilgan ishlab chiqarishning texnologik bog'lovchilari kiradi (ishlab 
chiqarish va savdo korxonalari, territorial (hududiy) ishlab chiqa­
ruvchi komplekslar).
Mikrologistika — lokal masalalarni alohida bo‘g‘in va logistika 
elementlari darajasida, moddiy va axborot oqimlarini ichki ishlab 
chiqarish darajasida hal etadi. Bu korxona ichida amalga 
oshiriladi.

Download 8,34 Mb.