|
Tam technology Acceptance Model
|
| bet | 1/4 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 26 Kb. | | #259131 |
Bog'liq TAM POE dan
TAM (Technology Acceptance Model - Texnologiyani Qabul Qilish Modeli) - yangi texnologiyalarning qabul qilinishi va ulardan foydalanish niyatini aniqlashga imkon beradigan muvaffaqiyatli model hisoblanadi. Bu model asosan quyidagi ikki asosiy omil orqali texnologiyani qabul qilish darajasini belgilaydi:
Qabul qilishning foydalilik darajasi (Perceived Usefulness - PU):
Bu omil texnologiyadan foydalanish natijasida amalga oshirilishi mumkin bo'lgan natijalar yoki foyda darajasini aks ettiradi.
Agar texnologiya foydalanuvchiga muayyan maqsadlarni amalga oshirishda foydali ekanligiga ishonch hosil qilsa, u texnologiyani qabul qilishga va undan foydalanishga moyil bo'ladi.
Qabul qilishning soddalik darajasi (Perceived Ease of Use - PEOU):
Bu omil texnologiyadan foydalanishning osonligi yoki murakkabligi darajasini ifodalaydi.
Agar texnologiya foydalanuvchiga oddiy va tushunarliroq tuyulsa, uning qabul qilinish ehtimoli oshadi.
TAM modeliga ko'ra, ushbu ikki omil foydalanuvchining texnologiyani qabul qilish va undan foydalanish niyatini belgilaydi. Bunda qabul qilishning foydalilik darajasi niyatni to'g'ridan-to'g'ri, qabul qilishning soddalik darajasi esa niyatga bilvosita ta'sir ko'rsatadi.
Masalan, ta'lim sohasida yangi dasturiy ta'minotning qabul qilinishi uchun o'qituvchilar va o'quvchilarning uni foydali va oson deb hisoblashlari muhim ahamiyatga ega. Agar ular ushbu yangi texnologiyaning ularning maqsadlariga erishishda samaradorligiga va undan foydalanishning osonligiga ishonch hosil qilsalar, u holda uning qabul qilinish darajasi yuqori bo'ladi.
AM (Technology Acceptance Model) modelining samaradorligini oshirish uchun quyidagi omillarni hisobga olish muhim:
Tashqi omillar:
Texnologik omillar: Texnologiyaning texnik xususiyatlari, ishonchlilik, funksionallik, dizayn va interfeys.
Tashkiliy omillar: Texnologiyani qo'llab-quvvatlash, yetarli resurslar, texnologiyadan foydalanishni rag'batlantirish.
Muhitga oid omillar: Raqobat, hamkorlik, ijtimoiy ta'sir, tashqi shart-sharoitlar.
Foydalanuvchi xususiyatlari:
Shaxsiy xususiyatlar: Bilim, ko'nikmalar, qiziqishlar, javobgarlik, innovatsiyalarni qabul qilish.
Demografik xususiyatlar: Yosh, jins, ta'lim, tajriba.
Motivatsion omillar: Ichki va tashqi motivatsiya, ehtiyojlar, kuttrilayotgan natijalar.
TAM modelidagi omillarni kengaytirish:
Qabul qilish niyati: Texnologiyadan foydalanish niyatiga ta'sir qiluvchi qo'shimcha omillar (masalan, mijozlar, raqobatchilar ta'siri).
Hatti-harakatlar: Haqiqiy foydalanish xatti-harakatlariga ta'sir qiluvchi omillar (masalan, imkoniyatlar, shart-sharoitlar).
Modelning dinamik xarakterga ega bo'lishini ta'minlash:
Texnologiya rivojlanishi bilan modelni yangilash va takomillashtirish.
Foydalanuvchilar va kontekst o'zgarishlari bilan modelni moslashtirib borish.
Integratsiyalash va kengaytirish:
TAM modelini boshqa nazariy yondashuvlar (TRA, TPB, UTAUT) bilan integralash.
TAM modelini turli soha va kontekstlarga moslash va sinash.
|
| |
