|
Taraqqiyotining pedagogik omillariBog'liq o-zbekistonda-mustaqillik-yillarida-uzluksiz-ta-lim-tizimi-taraqqiyotining-pedagogik-omillariǀ
ISSUE 3
ǀ
2022
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 121
haqida gapiradigan bo'lsak, o'yin bola tabiatiga mos ravishda muammolarni tushunish
vositasi sifatida muhim rol o'ynay boshladi.
Shunday qilib, maktablarda quyidagilar qo'llanila boshlandi: kuzatish, baholash
mezonlarida ta'riflash usuli (nafaqat ilmiy ko'rsatkichlar asos bo'lib xizmat qiladi),
kurslar va sinflarda o'qitish, ta'tilga e'tibor va ularni loyihalash, o'quv jarayonida shaxsni
shakllantirish, qo'shimcha ijodiy faoliyat tizimi.
Shuningdek, islohotchilar maktablarda muvaffaqiyatli qo'llanilishi mumkin
bo'lgan bir qator boshqa tashabbuslarni ilgari surdilar. Maktabning ochiqligi, o'quv
jarayonini bolalar dunyosiga yo'naltirish, mehnat faoliyatini jalb qilish masalalariga
alohida e'tibor berish taklif qilindi. Ta'lim-tarbiyaga (tarbiyaga) qaraganda ko'proq
ta'limga, shu jumladan ijtimoiy ta'limga e'tibor beriladi. Mustaqillik alohida o'rin tutadi,
mas'uliyat esa ustunlik qiluvchi tamoyillardan biridir. Maktabgacha ta’limda
mashg’ulotlar o'yin shakli orqali jonlantiriladi, maktablarda devoriy gazetalar, sinf
xonasi, tajriba uchun maxsus sinf maydoni, ijodiy, intellektual, bilim faoliyati bilan
tanishtiriladi.
So'nggi yilliklarda O’zbekistonda inklyuziv ta'limga e’tibor qaratilib, imkoniyati
cheklangan bolalarni jamiyatga moslashtirishga alohida o'rin ajratildi. O'qituvchilarning
vazifasi ma'lum bir guruh bolalarning ta'lim faoliyatida to'liq va samarali ishtirok
etishiga to'sqinlik qiluvchi omillarni bartaraf etishdir.
Yevropa mamlakatlarida an'anaviy maktablarda bolalar ta'limini tashkil qilishning
heterojen tamoyili mavjud [13].
Ta'lim muassasalarida asosiy vazifa - bolalarda amaliy tajribani shakllantirish va
ularni hayotiy qiyinchiliklarni yengishda mustaqil ravishda qaror qabul qilish
ko’nikmasini shakllantirish, o’zining ichki qadriyati, qadr-qimmati va ijtimoiy
ahamiyatiga ishontirishdir.
Shunday qilib, O’zbekistonda olib borilgan qator islohotlar natijasida
pedagogikaning asosiy konsepsiyalari shaxs va jamiyat rivojlanishi manfaatlarini
hisobga olgan holda ta'limni demokratlashtirishga qaratildi. Pedagogika keng ma'lumotli
va barkamol shaxsni tarbiyalashga qaratildi. Shuningdek, ta'limining o'ziga xos
xususiyati shundaki, o'qituvchilarni tayyorlash bo'yicha yagona tizim mavjud ammo
o'qitish turli ta'lim muassasalarida farq qilishi mumkin [8].
Ta'lim sohasida ko'p madaniyatli ta'lim muammosiga alohida e'tibor
qaratilmoqda, chunki bu mamlakatda ko'plab millat va elatlar yashaydi. MDHning
boshqa mamlakatlari bilan solishtirganda O’zbekiston ularning soni bo'yicha yetakchi
hisoblanadi.
Ta'lim muassasalari o'quv dasturining mazmuni, barcha darajadagi o'quv
dasturlari O’zbekistondagi jamiyatni aks ettiradi va har qanday millat bolalari shaxsiga
hurmat asosida ko'p madaniyatli vakolatlarni shakllantirishga mo'ljallangan.
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3
|
| |
