|
Tarmoq tushunchasi. Kompyuter tarmog’i
|
| Sana | 08.04.2024 | | Hajmi | 1.7 Mb. | | #191452 |
Bog'liq Презентация1.rufat ШАХСИЙ РЕЖА KITOBCHA, истиқболли режа З.Бозоров, Informatika 7-sinf. 1-Mavzu axborot tushunchasi va bilish haqid, AXBOROT TUSHUNCHASI VA BILISH HAQIDA, 7-sinf, Ta`lim muassasasi menejmenti Reja, Pedagogik mahorat. Mavlonova, Sinfdan tashqari o‘qish uchun mavzular bo‘yicha badiiy asarlar ro‘yxatini tuzish, TUG’ILISH DAVRI INQIROZI, 6277 403 5112000-Жисмоний маданият узбек 2021, “Bir million dasturchi”, 1-mavzu amaliy hemis, 8742dd91-7cd2-429e-adb3-a15c062acb18, 270dc967-8e4e-40e0-8914-aa118f3de539, kerio-control-userguide
Tarmoq tushunchasi.
Kompyuter tarmog’i – foydalanuvchilarni aloqa kanallari va kommutatsiya vositalarini qo’llagan holda o’zaro ma’lumot almashishlari, tarmoqdagi texnik, dasturiy, axborot resurslaridan foydalanishlari uchun yagona tizimga ulangan kompyuterlar to’plamidir.
U foydalanuvchilarga turli resurslar, kompyuter, mobil telefon, printer, skaner va hokazolar orasida ulanish va axborotni taqsimlash imkonini beradi.
Ko’plab sohalarda, elektrik injiniring, telekommunikatsiya, computer science, axborot texnologiyalarida kompyuter tarmoqlari konsepsiyasidan foydalaniladi.
Keng tarqalgan kompyuter tarmog’i bu – INTERNET.
TARMOQ TURLARI
- PAN (Personal Area Network) – ko'pi bilan 8ta qatnashchilar mavjud bo'lishi mumkin va radius qamrovi 30 metrgacha.
- LAN (Local Area Network) – 10 tadan 100 gacha foydalanuvchilar mavjud bo'lishi mumkin va radius qamrovi 100 metrgacha.
- CAN (Campus Area Network) – o'ziga bir necha LAN tarmoqlarini birlashtiradi. Katta va ko'p segmentli LAN hosil qilinadi.
- MAN (Metropolitan Area Network) – shahar qamrovidagi tarmoq. 1000 metr masofani o'zida qamrab oladi va o'zida 1000 ta foydalanuvchilarni o'ziga birlashtiradi.
- WAN (Wide Area Network) – global kompyuter tarmog'i hisoblanadi. Million abonentlarni o'zida birlashtiradi (Internet).
LAN (Lokal tarmoqlar)
LAN tarmog’ining afzalliklari:
- uydagi yoki ofisdagi foydalanuvchilar orasida printerlarni birgalikdagi foydalanish imkoniyatini beradi;
- LAN tarmog‘i foydalanuvchiga о‘zidagi ixtiyoriy tarmoqda ishlash uchun imkoniyatni taqdim etadi;
- barcha ma’lumotlarni tarmoqdagi yagona katalogda saqlash va undan foydalanuvchilar tomonidan birgalikda foydalanish imkonini yaratish.
Tarmoq komponentalari
1. Qurilma:
a) Oxirgi qurilmalar (kompyuter, telefon, printer, faks va h.k);
b) Oraliq qurilmalari
(router, switch, hub va h.k);
WAN (Mintaqaviy tarmoqlar)
WAN tarmog’ining afzalliklari:
- WAN tarmog‘i bir – biridan geografik tomondan alohida bo‘lgan tomonlarni kam xarajat va osonlik bilan ulash imkoniyatini beradi
Yulduz topologiyasi
Yulduz topologiyasining afzalliklari:
- markaziy hub yoki tugun orqali tarmoqni markazlashgan holda boshqarish;
- topologiyaga osonlik bilan yangi tugunni kiritish yoki olib tashlash imkoniyati;
- bir kompyuter tugunining buzilishi qolganlarining ishiga ta’sir qilmaydi;
- tarmoqdagi bо‘lgan uzilishni osonlik bilan aniqlash mumkin va muammoni osonlik bilan bartaraf etish imkonini beradi.
2. Vosita (ulanish usuli):
a) mis (med) kabel:
1) simmetrik – parali kabellar;
2) koaksial;
c) Simsiz aloqa (wi-fi, bluetooth va h.k);
Yulduz topologiyasi
Yulduz topologiyasining afzalliklari:
- markaziy hub yoki tugun orqali tarmoqni markazlashgan holda boshqarish;
- topologiyaga osonlik bilan yangi tugunni kiritish yoki olib tashlash imkoniyati;
- bir kompyuter tugunining buzilishi qolganlarining ishiga ta’sir qilmaydi;
- tarmoqdagi bо‘lgan uzilishni osonlik bilan aniqlash mumkin va muammoni osonlik bilan bartaraf etish imkonini beradi.
Shina topologiyasi
Shina topologiyasining afzalliklari:
- shina tarmoqqa yangi tugunni qо‘shish juda ham oson;
- amalga oshirishda kam xarajatlik;
- kichik tarmoqlarda yaxshi ishlaydi;
- yulduz topologiyaga qaraganda kam kabel talab etiladi.
Halqa topologiyasi
Halqa topologiyasining afzalliklari:
- bir tomonga yо‘naltirilgan trafik oqimi;
- har bir tugun faqat bо‘sh bо‘lgan vaqtdagina ma’lumotni uzata oladi;
- markazlashgan biror tarmoq serveri talab etilmaydi;
- shina topologiyana qaraganda amalga oshirish qulayligi (trafik hajmi oshmasligi sababli);
- barcha tugunlarni ma’lumotdan foydalanishda bir xil imkoniyatga ega;
- tarmoqda yangi tugunni qо‘shilishi tarmoqning butun о‘zgarishiga ta’sir qilmaydi.
Tarmoq adapteri (kartasi) Ma’lumotlarni kompyuter tarmog‘ida bitta kompyuterdan boshqasiga uzatish paytida kompyuter va aloqa kanali ishini muvofiqlashtiruvchi plata shaklida yaratilgan moslashtirgich. Tarmoq kartasi kompter shinasidan parallel ravishda keluvchi va axborot so‘zlarining ikkilik xonalariga mos signallarni aloqa liniyasi orqali ketma-ket uzatiluvchi yuqori chastotali impulslarga ugiradi
Hub – tarmoq qurilmasi bо‘lib, kо‘plab tarmoqlarni ulash uchun yoki LAN segmentlarini bog‘lash uchun xizmat qiladi.
- Hubga bir portdan qabul qilingan ma’lumotlar nuxsalangan holda chiqishdagi bir qancha portlar orqali uzatiladi.
Switch – tarmoq qurilmasi bо‘lib, kо‘plab tarmoqlarni ulash uchun yoki LAN segmentlarini bog‘lash uchun xizmat qiladi.
- Simli va simsiz LANlar uchun tarmoq switchlari asos qurilma hisoblanadi.
- Har ikkala holda ham qabul qilgan signalni LAN orqali kompyuterlarga uzatadi.
- Switchlar hublardan farqli qabul qilingan signalni barcha chiquvchi portlarga emas balki paketda manzili keltirilgan portga uzatadi.
|
| |
