|
yolari, F a r g 'o n a v o d iy si va N u r o ta t o g i a r i etagidagi adirlarda o q u v c h i daryolarBog'liq Geografiya fani to\'garakyolari, F a r g 'o n a v o d iy si va N u r o ta t o g i a r i etagidagi adirlarda o q u v c h i daryolar,
so v la r).
Bu daryolar, a s o sa n , k ic h ik , s h o 'x va k am suvli daryolar b o 'lib , b ah o rd a ,
ayniq sa, jala tarzida y o g ‘a d ig a n y o m g 'ir la r v aq tid a ju d a sersuv b o'lad i.
Yerosti suvlaridan to'yinadigan daryo va soylar tog‘ etaklarida, adirlarda
kokp uchraydi. Ayniqsa, ular Farg'ona, Norin, IssiqkoM vodiylari, Nurota,
Zarafshon tog* etaklarida ко'p.
Quyida 0 ‘rta Osiyo daryolarining eng yiriklaridan ba’zilarining tavsifi
beriladi.
Amudaryo — Okrta Osiyoning eng sersuv daryosi. U Pomir togMaridan
oqib tushuvchi Panj va Vaxsh daryolarining qo'shilishidan hosil bo‘ladi.
Uzunligi 2540 km, suv to'plash havzasining maydoni 309 ming kv. km.
A m udaryo avvaliga chap to m o n d an A fg‘o n isto n d a n oqib keluvchi
Qunduzdarvoni, okng sohilda esa Kofirnihon va Surxondaryoni qolshib oladi.
Xuddi ana shu o'ng sohilda unga Sherobod daryosining suvi ham qo‘shiladi.
Sirdaryo — O rta Osivodagi eng uzun daryo (uzunligi 3019 km ga yaqin).
Uning havzasi 219 ming kv. km. Markaziy Tyanshan togMaridan boshlanuvchi
Norin daryosi Sirdaryoning bosh qismidir. Norin daryosi tog' daralari bo'ylab
g‘arbga tomon oqar ekan, Namangan shahri yaqinidagi Baliqchi qishlog'i
yonida Farg”ona va Oloy tizmalaridan boshlanuvchi Qoradaryo bilan qo‘shiladi
va shu yerdan Sirdaryo nomini oladi. Farg'ona vodiysidan chiqqach, daryo
shimolga tomon oqa boshlaydi va shu yerda unga o‘ngdan Ohangaron,
Chirchiq, Keles daryolari kelib qo‘shiladi. Sirdaryo shimolga tomon Qi-
zilqumning chegarasi bo‘ylab oqib, Orol dengiziga borib quyiladi (22- rasm).
x
ll-Mustahkamlash:
1. O 'rta O siy o d aryolari suv o lish m an b ayiga qarab q a n d a y turlarga b o 'lin a d i?
2. D a r y o la r n in g su v la ri n im a la r g a s a r f b o 'la d i?
|
| |
