|
Tasdiqla ymanBog'liq Geografiya fani to\'garakXI-Yangi mavzu bayoni:
0 ‘rta Osiyo hududi shakllanish tarixi va yer yuzasining hozirgi holatiga ko‘ra
ikki qismga, ya’ni tekislik va togMarga boklinadi. Dunyoda chuqurligi bokyicha
uchinchi o‘rinda turadigan Qoragiyo botig‘i (—132 m) 0 ‘rta Osiyoning eng
past nuqtasidir. H indukush tog‘idagi T irichm ir c h o ‘qqisi eng baland
(7690 m) nuqtasi hisoblanadi.
Tekisliklar
Okrta Osiyoning markaziy, g‘arbiy va shimoliy qismlarida
joylashgan. O'rta Osiyoning anchagina qismini Turon tekisligi egallagan. Bu
tekislikda Olrta Osiyoning yirik cho‘llari —Qoraqum, Qizilqum joylashgan. Bu
yerlarda nurash va shamol relyef hosil qiluvchi asosiy omii hisoblanadi. Shu
sababli cho'llarda asosiy relyef shakllari barxanlar, qum tepalari, qator qum
balandliklaridir. Qizilqumning markaziy qismida yemirilish natijasida pasayib
qolgan bir qancha tog‘lar qad ko‘tarib turadi, Qoraqumning janubi-sharqiy
qismida baland tekisliklar — Badxiz va Qorabel platolari joylashgan. Tekislikning
s h im o li va s h im o li-g 'a r b id a b aland yassi tek islik d an iborat
Ustyurt
va
To'rg'ay
platolari jo y la sh g a n .
Ustyurt p latosi O rol va K aspiy d c n g i/la r in in g o ra lig 'id a jo y la s h g a n . u
atrotidagi tekisliklardan « ch in k s deb ataladigan baland. tik jarlar bilan keskin
ko'tarilib turadi. P laton in g s h im o liy qismi qum li tekislikdan. markaziy qismi
qirlardan. ja n u b iy q ism i qir va botiq lard an iborat. P la t o n in g bu q ism id a
Borsakelmas. Sariqam ish, Q orniyoriq va boshqa botiqlar joylashgan. To'rg'ay
platosi to 'lq in sim o n tekislikdan iborat, uning m ark a/id a T o'rg'ay botig'i j o y
lash gan . P la to M u g 'o ja r \ a U lu t o v t o g ' -
|
| |
