|
Tasdiqla ymanBog'liq Geografiya fani to\'garakdafna, palm a), su b ek v ato rial doim iy yashil
o ‘rm o n la r (ferro lit
tuproqlar, asosiy o ‘simligi dub, magnoliya), subtropik doimiy yashil
o ‘rm onlar, bargini to ‘kuvchi keng bargli o ‘rm onlar (o ‘rm o n -q o ‘ng*ir
tuproqlar, yong‘oq, qayin, zarang), ignabargli o ‘rm onlar (chala-podzol
tuproqlar, oqqarag‘ay, tilogbch), baland bo‘yli subalp va past bo‘yli
alp o ‘tloqlari (tog‘-o ‘tloq tuproqlar), qor va m uzliklar almashib keladi
(24- rasm). Terayalarning iqlim sharoiti yerdan 2—3 m arta hosil olish
imkonini beradi. O datda, yozda sholi, ju t, shakarqam ish, qishda esa
arpa, grechixa va bug‘doy yetishtiriladi.
H im olay va Alp tog‘laridagi balandlik m intaqalarini qiyoslasak,
shunday xulosaga kelish m um kin: baland to g‘lardagi m intaqalar soni
qutblardan ekvator tom on ortib boradi. Agar bunday tog‘ qutbda b o klsa
bitta, agartaygadajoylashsa uchta, dasht zonasida joylashsa yettita balandlik
mintaqasi hosil b o ‘ladi. M asalan, Kavkaz tog‘laridan qutbgacha qancha
tekislik m intaqalari b o ‘lsa, shu tog‘ning shim oliy yonbag‘rida shuncha
balandlik mintaqalari tarkib topadi. Kavkaz tog‘ining shimoliy yonbag‘rida
d ash t, o ‘rm o n -d a s h t, keng bargli o ‘rm o n la r, aralash o ‘rm o n lar,
ignabargli o 'rm o n lar, subalp va alp o ‘tloqlari, eng balandda qor va
m uzliklar alm ashinib keladi.
Xll-Mustahkamlash:
1. TogMarda balandlik mintaqalarining ko‘p yoki ozligiga sabab nima?
2. Himolay va Alp tog‘laridagi balandlik mintaqalarini taqqoslang.
3. Nega Ural tog‘ida ham kenglik zonalligi, ham balandlik minta-
qalanishi aks etgan?
O'quvchilarni baholash. Uyga vazifa
- betdagi savollarga javob topish.
I-Sana_____________
II- Sinf-_________________
|
| |
