|
Tekisliklarning o‘zaro kesishishi
|
| bet | 3/6 | | Sana | 26.06.2024 | | Hajmi | 59 Kb. | | #265857 |
Bog'liq Radjabov Mansur ADABIYOTLAR TAHLILI
Chizma geometriyaning asosiy maqsadi fazoviy va konstruktiv-geometrik fikrlashni rivojlantirish, fazoning geometrik modellari asosida fazoviy shakllar va munosabatlarni tahlil qilish va sintez qilish qobiliyatlari, amaliy jihatdan texnik ob'ektlarning chizmalari, shuningdek, tegishli jarayonlar va bog'liqliklar shaklida amalga oshiriladi.
Muhandislik grafikasi kursining asosiy maqsadi talabalarda turli xil texnik chizmalarni bajarish va o‘qish, qismlarni eskiz qilish, ishlab chiqarish uchun loyiha-texnik hujjatlarni rasmiylashtirish uchun zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantirishdan iborat [3, 5].
Chizmalardagi tekislik tasviri loyihalash, qurilish, geodeziya va muhandislik va arxitekturaning boshqa sohalari uchun muhim rol o‘ynasa, real hayotdan me’morchilik loyihalari chizmalarida poydevor, devorlar, shiftlar va boshqa binolar tekisligi ko‘rsatilgan. tuzilmalarni misol tariqasida keltirish mumkin. Bu muhandislar va quruvchilarga qurilish elementlarining joylashuvi va shaklini aniq tasavvur qilish imkonini beradi. Mexanizmlar va mashinalarning qismlari chizmalarida ko'pincha tekislik ham tasvirlanadi. Masalan, detalning qirqim tekisligi ko'rsatilgan, bu uning ichki tuzilishi va geometriyasini tushunishga yordam beradi. Kommunal tarmoqlarning (suv ta'minoti, kanalizatsiya, elektr tarmoqlari) chizmalarida quvurlar, kabellar va boshqa tarmoq elementlarining tekisligi ko'rsatiladi. Bu aloqalarni to'g'ri joylashtirish va xavfsiz ishlashga yordam beradi. Xaritalar relyef tekisligi, balandliklar, relyef va landshaftning boshqa belgilarini ko'rsatadi. Bu yerni yo'naltirish, qurilishni rejalashtirish va boshqa maqsadlar uchun muhimdir. Geodezik chizmalar va xaritalarda koordinatalar, burchaklar, masofalar va boshqa parametrlarni ko'rsatish uchun tekis tasvir ham qo'llaniladi [2, 52].
Talabalarga tekislik izlarini tushuntirishda quyidagi usullardan foydalanish mumkin [4, 124]:
1. Vizuallashtirish: Talabalarga tekislik izlari qanday ko‘rinishini ko‘rsatish uchun grafiklar, chizmalar, modellar yoki interaktiv ilovalar kabi ko‘rgazmali materiallardan foydalanish.
2. Misollar: talabalarga tekislik izlarini topish zarur bo‘lgan masalalarga misollar keltiramiz va ularning yechimini bosqichma-bosqich tahlil qilish.
3. Amaliy topshiriqlar: talabalar olingan bilimlarni amaliyotda qo`llashlari uchun tekislik izlarini topish masalalarini mustaqil yechish imkoniyatini berish.
4. Muhokama: tekislik izlarining nazariy jihatlarini muhokama qilish, talabalar savollariga javob berish va muhokamada faol ishtirok etishni rag'batlantirish.
5. Interfaol o‘qitish metodlari: Talabalar uchun tekislik izlari haqidagi bilimlarni yanada qiziqarli va esda qolarli qilish uchun o‘yinlar, holatlar, guruh topshiriqlari yoki boshqa interfaol o‘qitish usullaridan foydalanish.
Тekisliklarning o'zaro kesishishi turli vaziyatlarda va hayot sohalarida sodir bo'ladi. Bu mavzuni o‘rgatishda foydalanish mumkin bo‘lgan hayotiy misollar [5, 241]:
1. Arxitektura va qurilish: binolar va inshootlarni loyihalashda muhandislar ko'pincha to'g'ri konsтrуksiyalarni yaratish uchun тekisliklarning kesishish nuqtalarini aniqlashga doir masalalarga duch kelishadi.
2. Grafik dizayn va san'at: Rassomlar va dizaynerlar perspektiv tasvirlar, kompozitsiyalar va effektlarni yaratish uchun tekisliklarning kesishuvidan foydalanadilar.
3. Mashinasozlik va sanoat: Mashina va asbob-uskunalarni loyihalashda muhandislar ko'pincha detallar va agregatlarni to'g'ri joylashtirish uchun tekisliklarning kesishishini hisobga olish zaruratiga duch kelishadi.
4. Geodeziya va kartografiya: xaritalar va rejalarni o'lchash va qurishda geodeziyachilar Yer yuzasidagi nuqtalarning koordinatalarini aniqlash uchun tekisliklarning kesishish usullaridan foydalanadilar.
5. Fan va texnologiya: Fizika, kimyo, biologiya, aerokosmik kabi turli ilmiy va texnik sohalarda tekisliklarning kesishishi modellashtirish va ma'lumotlarni tahlil qilishda muhim rol o'ynaydi.
Bunday misollarni keltirish talabalarga tekisliklarning kesishish nazariyasining amaliy qo‘llanilishini ko‘rishga va uning faoliyatning turli sohalaridagi ahamiyatini tushunishga yordam beradi.
Tekisliklarning kesishishi mavzusini o‘rganish talabalarda fazoviy tushunchalarni shakllantirishda muhim ahamiyatga ega. Bu sodir bo'lishining bir necha usullari:
1. Ko‘rgazmalilik: Tekisliklarning kesishuvi bilan ishlash talabalardan uch o‘lchamli jismlarni va ular o‘rtasidagi munosabatlarni tasavvur qila olishlarini talab qiladi. Bu ularning fazoviy fikrlash va uch o'lchamli fazodagi ob'ektlarni tasavvur qilish qobiliyatini rivojlantirishga yordam beradi.
2. Muammoni yechish: tekisliklarni kesish masalalari ko'pincha mantiqiy fikrlash va analitik ko'nikmalardan foydalanishni talab qiladi. Bunday masalalarni yechish talabalarda murakkab fazoviy tuzilmalarni tahlil qilish va yechim topish ko‘nikmasini shakllantirishga yordam beradi.
3. Amalda qo‘llanilishi: tekisliklar kesishishi haqidagi bilimlar nafaqat matematikada, balki muhandislik, arxitektura, dizayn va fan kabi ko‘plab boshqa sohalarda ham foydalidir. Ushbu mavzuni tushunish talabalarga uch o'lchovli fazoda yaxshiroq harakat qilish va bilimlarini amalda qo'llashga yordam beradi.
4. Ijodkorlikni rivojlantirish: kesishgan tekisliklar bilan ishlash talabalarning ijodiy tafakkurini rag‘batlantirishi mumkin, chunki ular tekisliklarning turli kombinatsiyalarida tajriba o‘tkazishlari va yangi konstruksiyalar va shakllar yaratishlari mumkin.
|
| |
