Qabul
qilgich
Chiqish
asbobi
Antenna
141
9.5- rasm. Qabul qilish qurilmalarining tasniflanishi
3. Aloqa liniyasida ishlatiladigan modulyatsiyalash turi bo‘yicha
(amplitudaviy modulyatsiyalangan, chastotaviy modulyatsiyalangan, fazaviy
Monofonik
Stereofonik
Kvadrafonik
Oq-qora
Rangli
Peyjing
Telefon
Xizmat
Havaskorlik
Radioreleli
Tekis
Hajmiy
Sotali
Yo’ldoshli
Yer usti
Yo’ldoshli
Ovozni
uzatish
Televizion
uzatish
Aloqa
Radi
oe
sh
itt
irish
Radi
oq
ab
u
l q
ili
sh
q
u
ril
m
alari
Pr
of
essi
on
al
Lokatsion
Navigatsion
Panoramali
Televizion
Televboshqaruv
Telemetrik
Yaqin masofali
Uzoq masofali
Yaqin masofali
Uzoq masofali
Dispetcherlik
O’lchash
Axborot
142
modulyatsiyalangan,
impulsli
modulyatsiyalangan,
bir
polosali
va
kombinatsiyalangan signallar qabul qilgichlari).
4. Radiochastotalar bo‘yicha Xalqaro maslahat qo‘mitasi tavsiyalariga
muvofiq qabul qilinadigan to‘lqinlar diapazoni bo‘yicha qabul qilgichlar
miriametrli to‘lqinlar (100-10 km), kilometrli to‘lqinlar (10-1 km), gektometrli
to‘lqinlar (1000-100 m), dekametrli to‘lqinlar (100-10 m), metrli to‘lqinlar (10-1
m), detsimetrli to‘lqinlar (100-10 sm), santimetrli to‘lqinlar (10- 1 sm), millimetrli
to‘lqinlar (10-1 mm), detsimillimetrli to‘lqinlar (1- 0,1 mm) va boshqa to‘lqinlar
qabul qilgichlariga bo‘linadi. Ko‘rsatilgan diapazonlardan bir nechtasiga ega
bo‘lgan qabul qilgichlar ko‘p to‘lqinli qabul qilgichlar deyiladi.
5. Detektorgacha signallarni kuchaytirish traktini qurish usuli bo‘yicha qabul
qilgichlar to‘g‘ridan-to‘g‘ri kuchaytirishli, to‘g‘ridan-to‘g‘ri detektorlashli, bir
marta, ikki marta yoki ko‘p marta chastota o‘zgartiriladigan supergeterodinli qabul
qilgichlariga bo‘linadi.
6. Ta’minot usuli bo‘yicha qabul qilgichlar akkumulyatorlar yoki
batareyalardan avtonom ta’minotli, o‘zgarmas yoki o‘zgaruvchan tok tarmog‘idan
ta’minlanadigan tarmoq, universal ta’minotli qabul qilgichlariga bo‘linadi.
7. O‘rnatish joyi bo‘yicha statsionar, harakatdagi, samolyot, kema, avtomobil
va boshqa qabul qilgichlarga bo‘linadi.
9.2. Radioqabul qilish qurilmalarining sifat ko‘rsatkichlari
Radioqabul qilish qurilmalarining
ishi chastotalar diapazoni
ikkita ƒ
min
va
ƒ
max
chegaraviy chastotalar va chastota bo‘yicha diapazonning qoplanishi
koeffitsienti orqali aniqlanadi.
143
𝐾
𝑓
= 𝑓
𝑚𝑎𝑥
𝑓
𝑚𝑖𝑛
⁄
Diapazon chegaralarida qabul qilgich qo‘shni chastotalar orasida
Δƒ
RCh
intervalda ravon yoki diskret qayta sozlanishi mumkin. Diskret qayta
sozlanishda radioqabul qilgich sozlanishini mumkin bo‘lgan umumiy chastotalar
soni quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
𝑁
𝑅𝐶𝐻
=
(𝑓
𝑚𝑎𝑥
− 𝑓
𝑚𝑖𝑛
)
∆𝑓
𝑅𝐶𝐻
|
