|
Termiz iqtisodiyot va servis universiteti Xorijiy til va adabiyoti
|
| Sana | 24.05.2024 | | Hajmi | 15,92 Kb. | | #252943 |
Bog'liq Xoltorayevas Gulnoz taqriz
Termiz iqtisodiyot va servis universiteti Xorijiy til va adabiyoti (tillar bo‘yicha) mutaxassisligi magistranti Xolto’rayeva Gulnoza Nortoji qizining “Ingliz va o'zbek tillarida happiness/baxt konsepti” mavusidagi magistr ilmiy darajasini olish uchun olish uchun taqdim etilgan dissertasiyasiga
TAQRIZ
Zamonaviy tilshunoslikda til va madaniyat o‘rtasidagi munosabatlar muammolariga qiziqish kuchayayotgan bir paytda, hozirgi kunda lingvomadaniy konseptlarni o‘rganish eng dolzarbdir, chunki turli tizimdagi tillarda mental tasvirlar va ularning tildagi ifodalanishini tadqiq etish etnokulturalardagi umumiy, xos va noyob narsalarni aniqlashga imkon beradi va bizni dunyoning mental tasviriga tushunishga yaqinlashtiradi. Konseptlarni o‘rganish strategiyalaridan biri aniq tanlangan til materialiga asoslanishi mumkin. Bu holatda «BAXT/happiness (baxt)» konsepti o‘zbek va ingliz lingvomadaniyatlarida o‘rganilmoqda. Baxt konsepti, inson mavjudligining sifati sifatida, gumanitar fanlarning dolzarb gnoseologik muammolaridan biridir. Uni o‘rganishga urinishlar falsafiy, sotsiologik, diniy, psixologik yondoshuvlar yaratilishiga olib keldi.
Ushbu konseptni tahlil qilishda ko‘plab olimlarning ilmiy ishlari va alohida kuzatuvlarida, asosan, konseptning "BAXT/happiness (baxt)" aksiologik, psixologik va sotsiologik jihatlari ko‘rib chiqilgan, uning mohiyati va uni erishish yo‘llari tasvirlangan, biroq uning semantik tuzilishining muvofiqligi tahlil qilinmagan, ayniqsa, o‘zbek tilida. Tadqiqotning dolzarbligi shundaki, baxt – eng afzal, eng ulkan va eng mukammal yaxshiliklardan biri sifatida, gumanitar fanlarning gnoseologik muammolarini o‘rganishda muhimdir, buni insoniyat o‘z mavjudligi davomida izlab kelmoqda. Tadqiqotning dolzarbligi shuningdek, "BAXT/happiness (baxt)" konseptining semantik maydonining o‘zbek va ingliz tillarida taqqoslash yo‘sinida o‘rganilmaganligi, milliy xususiyatlarni aniqlash maqsadida muhim madaniy konseptlarni tasvirlashning muhimligi bilan belgilangan. Ifoda etuvchi rejada til realizatsiyalari to‘plami bilan namoyon bo‘ladi, unda tushunchaviy, obrazli va qadriyatli tarkibiy qismlarga ajratilgan.
Tadqiqot materiallari sifatida ilmiy va badiiy adabiyotlar, muntazam nashrlar, gazetalar, jurnallar, ensiklopediyalar, va shuningdek elektron internet-resurslardan olingan ma’lumotlardan foydalanilgan. Yaratuvchi adabiyot mualliflarini tanlashda vaqt mezoni, ya’ni klassik va zamonaviy badiiy adabiyotlardan foydalanilgani asosiy sabab bo‘lgan, bu esa mazkur tushunchaning o‘tmish va hozirgi zamonda qanday qabul qilinishini aniqlash imkonini bergan.
Tadqiqotning nazariy va amaliy jihatdan yaxshi yoritilgan. Tadqiqot materiallari kelgusidagi ilmiy ishlar, madaniyatshunoslik va sotsiologiya sohasida qo‘llanilishi mumkin, shuningdek, o‘zbek oliygohlarida o‘qitiladigan umumteoretik fanlar, jumladan madaniylararo muloqot nazariyasi kursi ishlab chiqilishida foydalanilishi mumkin. Tadqiqot natijalari kognitiv lingvistika, tarjima nazariyasi va amaliyoti, matn stilistikasi kurslari bo‘yicha darslik va o‘quv qo‘llanmalari yaratishda, lug‘atlar tuzishda, shuningdek, o‘zbek, ingliz va rus tillarining solishtirmali tipologiyasi bo‘yicha leksiya kurslarida, diplom va magistrlik dissertatsiyalarini yozishda qo‘llanilishi mumkin.
Tadqiqotning ilmiy natijalarining e’lon qilinganligi. Dissertatsiyaning asosiy natijalari bo’yicha jami 3 ta ilmiy ishlar, jumladan, O’zbekiston Respublikasi Oliy attestasiya komissiyasining asosiy ilmiy natijalarni chop etish uchun tavsiya etilgan ilmiy nashrlarda 1 ta maqola respublika jurnallarida nashr etilgan.
Dissertatsiyada quydagi kamchiliklar uchraydi.
Tadqiqot ishining ba’zi ilmiy yangiligini yozish tavsiya etiladi.
Dissertatsiyada ba’zi grammatik xatolar uchraydi.
Ko’rsatilgan kamchiliklar dissertatsiya ishining ilmiy va amaliy qiymatini, hamda olingan natijalarning ahamiyatini kamaytirmaydi.
Termiz iqtisodiyot va servis universiteti
Pedagogika va Ijtimoiy-gunanitar
fanlar fakulteti Ijtimoiy gumanitar
fanlar kafedrasi o’qituvchisi: f.f.f.d,(PhD)Muqimova.D.
|
| |
