72
72
Kompozit materiallardan turli buyumlar tayyorlashda
tanlangan xomashyo
materiallari tarkibiga katta e’tibor qaratish lozim. Chunki ularning biri metall,
biri plastmassa, biri yog‘och va boshqa materiallarning birikishidan hosil bo‘lgan
kompozit materiallardir.
Shu sababli kompozit materialning issiq va korroziyabardoshliligi,
elektr va
issiqlikni saqlash qobiliyati, qayta ishlash texnologiyasi
kabi muhim xossalari
bog‘lovchining xususiyatlariga bog‘liq bо‘ladi.
Armatura (mustahkamlovchi) va qo‘shimcha elementlarning turiga hamda
ularning matritsada (bog‘lovchi material) joylashishi va geometrik o‘lchamlariga
qarab kompozit materiallarning xossalari o‘zgaradi.
Kompozit materiallar xossalariga qo‘shimcha elementlar (to‘ldiruvchi)ning
ta’siri juda katta bo‘lganligi uchun ko‘pincha shu
kompozit materialning nomi
uning to‘ldiruvchisi nomi bilan ham aytiladi. Masalan, yog‘och, aluminiy, po‘lat,
polimer, shisha tolali kompozitlar va hokazo (91-rasm).
a
–
yog‘och asosli: 1
–
himoya (lok)
qatlami, 2
–
yuqori qatlam (faner);
3
–
yelim; 4
–
o‘rta qatlam (taxta);
5
–
ulanish qismi; 6
–
pastki qatlam.
d – pо‘lat asosli: 1 – himoya plyonkasi, 2 – emal,
3 – grunt, 4 – termopolimer yelimi, 5 – hi
moya qoplamasi, 6 – innovatsion kompozit
materiallar (alcotek), 7 – pо‘lat listlar.
b
–
aluminiy asosli: 1
–
himoya plyonkasi,
2
–
emal; 3, 7
–
aluminiy qatlami;
4, 6
–
yopishqoq qatlam; 5
–
plastik qatlam;
8
–
himoya qatlamlari.
e – polimer asosli: 1 – himoya plyonkasi, 2 –
bо‘yoq bilan qoplangan qismi, 3 – aluminiy
qatlam, 4 – yopishqoq qatlam, 5 – polietilen.
91-rasm.
Kompozit materiallar:
a
– yog‘och asosli,
b
–
aluminiy asosli,
d
– pо‘lat asosli,
e
– polimer asosli.
а)
1
2
3
4
5
6
d)
b)
e)
b)
1
1
1
2
3
4
5
6
7
2
3
4
5
2
3
4
5
6
7
8
