Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

Download 33.06 Mb. Pdf ko'rish
bet	50/146
Sana	01.03.2023
Hajmi	33.06 Mb.
	#43888

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 146

Bog'liq
5-texnologiya
7-sinf ish reja, R2iXRw3B2b3FMyc4WBSrurz07GdKMOMkGnUZauVx (3), МЕТАЛЛ КОНСТРУКЦИЯЛАРИ, 1665744834, QarshiDU 2021 Konferensiya to\'plami, 1.-Anketa--talabalar-, ko161118a, Provodkalar, ekologik-global-muammolar-va-orol-dengizi-muammosi- (1), Abdujalil.moilya, 843-Article Text-2655-1-10-20210331 (1), Mustaqil ta lim uchun, Bahodirov Amirbek MISH, Igamberdiyeva Sohiba

Kompozitsiya (lotincha “compositio” – tuzilish, birlashish, bogʻ lanish) – turli xil
ma te riallarning o‘zaro bogʻlanishidir.
Kompozitlar – bir necha qismlardan iborat materiallar guruhi, ulardan biri mus-
tahkamlovchi (armatura) vazifasini bajarsa, ikkinchisi bog‘lovchi (matritsa) vazifasini
bajaradi. Masalan, temir-beton – bu kompozit materialning bir turi. Ushbu birikmada
temir mustahkam lovchi vazifaga, beton esa birlashtiruvchi moddaga ega.
Ikki yoki undan ortiq turli xil materiallarning birikishidan hosil bo‘lgan mahsu lot-
ga
kompozit material deyiladi. Ular bir-biridan aniq chegara bilan ajralib turadi.
Kompozit materialning bir butunligini ta’minlovchi komponent (aralash-
ma)ni tashkil etuvchiga bog‘lovchi material matritsa deb ataladi. Matritsa bilan
qo‘shimcha lar orasida maxsus yupqa qatlam bo‘lib, u ajralish yuzasini belgilaydi
(89-rasm). Matritsa armatura, to‘ldiruvchi va boshqa qo‘shimchalarni tashqi muhit
ta’siridan saq laydi. To‘ldiruvchilar mayda kukun yoki tola holatida bo‘lishi mumkin.

71
71
89-rasm. Kompozit material tuzilishi: 1 – matritsa (bog‘lovchi material);
2 – armatura (mustahkamlovchi) elementi; 3 – ajralish yuzasi (chegarasi).
Kompozit materiallar – oʻzaro uncha taʼsirlashmaydigan, komponent (ara-
lashma)larning hajmiy birikishidan hosil boʻladigan va komponentlar bir-biridan
aniq chegara bilan ajralib turadigan materiallardir.
Kompozit materiallar har qaysi komponentning eng yaxshi xossalari (mus -
tahkamligi, yeyilishga chidamliligi, yengilligi va boshqalar)ni oʻzida mujas-
samlashtirganligi uchun ularning hech biriga xos boʻlmagan koʻrsatkichlar bilan
ifodalanadi. Odatda, kompozit materiallar plastik (metall yoki metallmas) asos yoki
matritsa (bog‘lovchi material) hamda qoʻshilmalar: metall kukunlari, tolalar, yupqa
payraha, gazlama va boshqalardan iborat boʻladi (90-rasm).
2
3
1
2

Download 33.06 Mb.

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 146

Download 33.06 Mb.

Pdf ko'rish