O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI
NUKUS FILIALI
Kompyuter injiniringi fakulteti
Nukus-2015
Kirish.
Ma’lumotlar tuzilmalari aynan “fazoviy” tushunchalarga ta’luqli bo’lib, uni
kompyuter xotirasidagi axborotni tashkil etuvchi sxema deb ta’riflash mumkin
[11,14]. Algoritm esa dastur tuzilmasida mos ravishda protsedura
elementi
hisoblanadi va hisob-kitob retsepti bo’lib hizmat qiladi.
Dastlabki algoritmlar sonlarni ko’paytirish, umumiy bo’luvchini topish,
trigonometrik funktsiyalarni echish kabi masalalarni uchun o’ylab topilgan.
Bugungi kunda hisob –kitoblardan tashqari algoritmlar ham teng ma’noda
muhim
hisoblanadi. Bu algoritmlar masalan, matnda berilgan so’zni izlash, hodisalarni
rejalashtirish, berilgan tartibda ma’lumotlarni saralash va h.o.
masalalarni echish
uchun tuzilgan. Sanoqsiz algoritmlar tarkibida son bo’lmagan ma’lumotlar bilan
ham ish olib boriladi. Bundan tashqari Ushbu algoritmlarda
ularni qurish va
tushinish uchun hech qanday chuqur matematik ifodalar qo’llanilmaydi. Matematik
usullar sanoqsiz algoritmlar ichidan eng yaxshilarini tanlab olishda qo’l keladi.
Algoritmlarda qo’llaniluvchi ma’lumotlar tuzilmalari o’ta murakkab bo’lishi
mumkin. Natijada ma’lumotlarni to’g’ri ifodalashni tanlash ko’pincha omadli
dasturlash kaliti bo’lib xizmat qiladi va foydalanilayotgan algoritm detallariga
nisbatan dastur unumdorligiga ko’proq ta’sir o’tkazishi mumkin. Bugungi kunda
ma’lumotlar tuzilmalarini tanloab olishni umumiy nazariyasi mavjud emas.
Bajarilishi mumkin bo’lgan imkoniyatlardan biri – barcha bazaviy “g’ishtchalar”ni
va ulardan yig’ilgan tuzilmalarni aniqlab olishdir. Katta
tizimlarni qurishda ushbu
bilimlarni qo’llash imkoniyati – bu birinchi galda muxandisning ustaligi va
maxorati bilan aniqlanadi.
