|
The genesis of drama in western and uzbek literatureBog'liq 33-maqola (1) Jo\'rayev 2
Kalit so`z: dramaturgiya, senkretizm, drama, animistik kultlar,Yunon dramasi, Fransuz
dramaturgiyasi, klassik uslub, Shekspir dramasi, mifologiya.
Dramaturgiyaning rivojlanishi zamonaviy G'arb teatri uchun burilish davri sifatida
hamda teatrga yangi uslubiy yondashuvga yo'naltirilgan holda muhokama qilinadi.Drama
dramaturgiyaning bir bo`lagi ekanligi hammaga ma'lum. Dramatik materialni anglash uchun,
drama qonuniyatlari, uning o'ziga xos xususiyatlarini tushunish hamda farqlashni bilish zarur.
Ushbu yo`nalishda bu kabi xususiyatlarni tushunishga urinish va harakatlar orqali dramada
ma'noning asosiy tashuvchisi ekanligi, bundan tashqari kompozitsiya hamda janr bu
tushunchalarning asardagi badiiy yaxlitligi bilan bir biriga bogliqligini ham anglashimiz kerak .
Klassik va zamonaviy she'rlar esa xozirgi kunda she'rlar bilan ishlash sharoitida teatr
ijodkorlariga, olimlarga va talabalarga xizmat ko'rsatish hamda og'zaki dramaturgiya
amaliyotchilari va akademiklari hamda ijodiy imkoniyatlarni izlayotgan aktyorlar, "Format
dramaturgiyasi" she'rni zamonaviy amaliyot va tajribalarning boshida turgan yangilik va
o'zgarish vositasi sifatida ochib beradi.Nigeriyalik, polyak, amerikalik, kanadalik, avstraliyalik,
britaniyalik, rossiyalik va ko'p millatli adiblarning dramaturglari o`z asarlarida global
identifikatsiya, agentlik va beparvolik, global va mahalliy siyosat, avlodlar va sinf hikoyalari kabi
muammolarni o`sha davrda o'rtaga tashlashgan. A.N. Veselovskiy ta'kidlaganidek ―umuman
she'riy va badiiy ijoddan oldingi tarixda- chalkashlik emas, ba'zi she'riy janrlar, she'riyat va
boshqa san'atlar o'rtasida farq yo'qligi, hali ham xalq marosimlari she'riyatida yashaydi, bunda
esa taniqli senkretizmni qabul qilish kerakligini‖ [1] e`tirof etgani bejizga emas. Ushbu
sinkretizm qadimgi yunon xalqining Dionis sharafiga bag'ishlangan festivallarida aniq ifoda
etilgan bo'lib, u ma'lum bir taqlid harakati bilan qo'shilib, qo'shiqning lirik-epik tuvalasini tana
harakatlari bilan ifodalagan. Bu ayni paytda epik va lirik she'riyat, musiqadan va dramadan
|
| |
