|
“TOPICAL ISSUES OF TEACHING FOREIGN LANGUAGES’’Bog'liq 33-maqola (1) Jo\'rayev 2
“TOPICAL ISSUES OF TEACHING FOREIGN LANGUAGES’’
Republican scientific-practical online conference on March 17-18, 2021.
Web:
https://econferenceglobe.com
Ikkinchi jahon urushi va urushdan keyingi davr vazifalariga muvofiq taraqqiy etdi. Keyinchalik
esa zamonaviy dramatik asarlarda oʻzbek xalqi tarixi, buyuk siymolari koʻproq yoritildi. H.
Olimjon, Izzat Sulton, Uygʻun, Shayxzoda kabilar insonparvarlik va vatanparvarlik ruhi bilan
sugʻorilgan "Muqanna", "Jaloliddin", "
Alisher Navoiy
", "
Mirzo Ulugʻbek
" kabi tragediya va
dramalar yaratdilar. Oʻzbek dramaturgiyasining yetuk namunalari bu janrning eng yaxshi
anʼanalari asosida yaratildi. Dramaturgiyada davr muammolari va hayotiy ziddiyatlarni ichki
ruhiy
kechinmalar
asosida
ifodalash
oʻzbek
sahnaasarlariningyetakchixususiyatigaaylandi.
Abdulla
ahhorning
"Shohisoʻzana",
"Tobutdantovush", I. Sultonning "Imon", Uygʻunning "Parvona", Oʻ. Umarbekovning
"Qiyomatqarz" pyesalarishularjumlasidan.
Drama janri, ayniqsa, 18 va 21-asrlar adabiyotidakengtarqalib, fojianiasta-
sekinalmashtiribturdi. Drama fojiani asosan kundalik syujet va kundalik haqiqatga yaqin uslub
bilan taqqoslaydi. Kino paydo bo'lishi bilan drama eng keng tarqalgan janrlaridan biriga aylandi.
Odatda, dramalarda shaxsning shaxsiy hayoti, uning ijtimoiy ziddiyatlari aniq tasvirlangan.
Bunda urg'u o'ziga xos belgilar harakati va xatti-harakatlarida mujassam bo'lgan umumiy
insoniy tabiatning ziddiyatlariga qaratiladi. Drama adabiyot tarixidagi adabiy janr sifatida bir
nechta modifikatsiyalarga bo'linadi. Masalan, 17-asrda burjua dramasi ommalashgan, 19-asrda
naturalistik va realistik dramaturgiya, 19-20-asrlar boshlarida simvolistik dramaturgiya faol
rivojlanib kelmoqda. 20-asrda ekspressionist, syurrealistik drama, absurd drama va boshqalar
mashhur. 19-20 asrlarning ko'plab dramaturglari "drama" so'zini o'zlarining sahna asarlari janri
uchun belgi sifatida ishlatishgan.
Xulosa qilib aytadigan bo`lsak, drama haqidagi qarashlarning butun tarixi shuni
ko'rsatadiki, u nafaqat adabiy jarayonda, balki teatr tarixida ham alohida o'rin tutadi. Uning
estetik mohiyatining ikkilanishiga ishora qilib, bir vaqtning o'zida o'quvchi va tomoshabinga
murojaat qiladi. A.P. Chexovning ta'kidlashicha, ―drama har doim ko'plab teatr va
adabiyotshunoslarning e'tiborini jalb qiladi, shu bilan birga ularning taqrizlari bir-biridan farq
qiladi‖.
|
| |
