|
Valyuta pozitsiyasi va uning turlari
|
| bet | 19/20 | | Sana | 01.12.2023 | | Hajmi | 273 Kb. | | #109414 |
Bog'liq Tijorat banklarining valyuta operatsiyalariValyuta pozitsiyasi va uning turlari
Valyutalar
|
Sotish-sotib olish operatsiyalari
|
Muddatli operatsiyalar
|
Umumiy(summa) pozitsiya
|
uzun
|
qisqa
|
uzun
|
qisqa
|
uzun
|
qisqa
|
AQSH dollari
|
80
|
|
-100
|
|
-20
|
|
evro
|
40
|
|
-10
|
|
30
|
|
SHveysariya franki
|
-90
|
|
150
|
|
60
|
|
Kanada dollari
|
10
|
|
-
|
|
10
|
|
Avstraliya dollari
|
-200
|
|
40
|
|
-160
|
|
«-» bilan qisqa valyuta pozitsiyasi belgilangan.
Jadvaldan ko‘rib turganimizdek mazkur bank umumiy pozitsiya bo‘yicha AQSH va Avstraliya dollarida qisqa, qolgan valyutalar bo‘yicha esa uzun pozitsiyalarga ega.
O‘zbekiston Respublikasi valyuta bozorining shakllanishi.
O‘zbekiston Respublikasida ijobiy tendensiya kuzatilmoqda. YA’ni, amalga oshirilgan oqilona iqtisodiy siyosat natijasida tashqi qarzlarning yalpi ichki mahsulotdagi salmog‘i 2005 yildagi 29% dan 2008 yilda 13,3% ga qadar qisqargan.
Bundan tashqari tashqi iqtisodiy siyosatda erishilgan yutuqlarni mustahkamlab ularni yanada chuqurlashtirish muhim ahamiyat kasb etmoqda:
iqtisodiyotning ildam, barqaror rivojlanishini ta’minlash, uning importga
bog‘liqligini kamaytirish;
ishlab chiqarish jarayonlariga yangi, samarali texnologiyalarni joriy qilishni
tezlashtirish;
mahalliy xom ashyo va ishlab chiqarish resurslaridan keng foydalanish va buning asosida
zamonaviy raqobatbardoshli mahsulotlar ishlab chiqarishni ko‘paytirish;
valyuta resurslaridan tejab-tergab va omilkorlik bilan foydalanish;
tovarlarni ishlab chiqarishda nafaqat ichki bozor, balki tashqi bozor ham hisobga olinishi lozim.
bojxona va soliq imtiyozlari hisobiga bo‘shayotgan mablag‘lardan uskunalarni modernizatsiya qilish va ishlab chiqarish harajatlarini kamaytirishda foydalanishlari mumkin. Bu esa, o‘z navbatida, raqobatbardoshli eksportbop mahsulotlarni ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish va kengaytirish mafsadga muvofiq.
tijorat bankalari, «O‘zstandart» agentligi hamda manfaatdor vazirlik va muassasalar tomonidan
xalqaro standartlarga javob beruvchi sifatni boshqarish tizimlarini ishlab chiqish va
joriy qilishda, shuningdek, xodimlarni yangi malakalarga o‘qitishda har tomonlama ko‘mak
ko‘rsatiladi. Bu esa korxonaning eksport salohiyatini sezilarli darajada oshiradi.
Hozirda ko‘plab mutaxassis va ekspertlar tomonidan jahon moliyaviy inqirozining global tus olishi va iqtisodiy inqiroz jarayonlarining kuchayishi retsessiya va iqtisodiy pasayishni, investitsion faollik ko‘lami cheklanib borishini, talab va xalqaro savdo hajmining kamayishi hamda jahonning ko‘plab mamlakatlariga ta’sir ko‘rsatadigan jiddiy ijtimoiy talofotlar sodir bo‘lishi mumkinligi e’tirof etilmoqda.
Xususan, 2008 yilda jahon miqyosida bevosita xorijiy investitsiyalar oqimi 20% gacha pasayganligi kuzatilgan. 2009 yilda jahon yalpi ichki mahsulotining pasayishi, bevosita xorijiy investitsiyalar ko‘lamining yanada pasayishini kuzatilishi hamda xalqaro savdo hajmi qariyb 15% ga pasayishi ehtimol qilinmoqda. Bu holat esa ishsizlik darajasining ortishi bilan bog‘liq jiddiy ijtimoiy muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.
Ma’lumotlardan ko‘rinadiki, jahonning rivojlangan mamlakatlaridagi ishsizlik keyingi 3 yil mobaynida o‘sib borishi kuzatilmoqda. 2009 yilda AQSHda ishsizlik darajasi 7,2%, YAponiyada 4,4%, Buyuk Britaniyada 6,4%, Germaniyada 8,2% ga o‘sishi kutilmoqda. Bu o‘z-o‘zidan ijtimoiy transfertlarning ko‘payishi hisobiga davlat harajatlarining o‘sishiga olib keladi.
SHunga ko‘ra, hukumatlar darajasida inqirozdan chiqish bo‘yicha davlat dasturlarini ishlab chiqishda bandlik masalalarini, talabni rag‘batlantirish orqali ishlab chiqarish ko‘lamini kengaytirishga qaratilgan keskin choralarni ko‘rish masalasini ko‘ndalang qilib qo‘ymoqda.
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida xorijiy valyutalarga bo‘lgan talab va taklifni muvofiqlashtirish. (eksportga yo‘naltirilgan korxonalar faoliyatini qullab-quvvatlash nuqtai nazaridan).
Valyuta nazoratining asosiy maqsadi, bu eksport bo‘yicha valyuta tushumining o‘z vaqtida eksportchi tashkilot hisob raqamiga tushishini ta’minlash va import mahsulotlari uchun o‘tkazilayotgan valyuta mablag‘larini to‘planishi, xaqiqatda Respublika hududida kelib tushgan mahsulot narxiga muvofiqligi, shuningdek, belgilangan tartibda valyuta tushumidan majburiy, sotuvni amalga oshirishdan iborat.
O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga binoan, O‘zbekiston Respublikasi Markaziy Banki, Moliya Vazirligi va Davlat Soliq Qo‘mitalari valyutani nazorat qiluvchi organlar hisoblanadilar. Tijorat banklari valyuta nazoratining Agentlari hisoblanadilar. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining 28 mart 1998 yildagi 393-sonli Eksport va barter shartnomalarini hisobga olish va bajarilishi nazorati tartibi to‘g‘risidagi yo‘riqnomasi Eksport – import shartnomalarini bank muassasalari tomonidan ro‘yxatga olish qoidasi va ular ustidan nazoratni amalga oshirishni belgilaydi. Korxona va tashkilotlarning mulkchilik shaklidan qat’iy nazar tuzgan eksport shartnomalari, ularning valyuta hisobraqami ochilgan vakolatli banki orqali o‘tishi lozim. YArmarka savdosida, birjada tuzilgan eksport shartnomalari bankda ro‘yxatga olinmaydi .
Amaldagi qonunchilikka asosan, ro‘yxatga olinishi lozim bo‘lgan eksport shartnomalarida Tashqi iqtisodiy aloqalar Vazirligidan ro‘yxatga olingandan so‘ng bankda ro‘yxatga olinadi .
Eksport shartnomasining summasi qat’iy valyutada belgilanishi lozim .
Mahsulot, sotilishi bajarilgan ish, ko‘rsatilgan xizmatlar oldindan, amalga oshirilishidan eksportda tashkilot belgilangan shaklda ariza, shartnoma taqdim etadi. Xizmat ko‘rsatayotgan bank ikki ish kuni mobaynida shartnomani ko‘rib chiqib, imzolanib, shartnoma va uning nusxasining har bir varag‘ini bank shtampi bilan tasdiqlaydi, so‘ngra eksport shartnomaga identifikatsiya nomeri o‘zlashtirib belgilangan shaklda ma’lumotnoma beriladi.
|
| |
