• Xulosa
  • Hayotning tuzilish darajalari




    Download 4,81 Mb.
    bet2/3
    Sana20.11.2023
    Hajmi4,81 Mb.
    #102209
    1   2   3
    Bog'liq
    Normamatova Ch

    3. Hayotning tuzilish darajalari

    Hayot strukturaviy murakkablikning ierarxik darajalariga ajratilgan, har bir daraja avvalgisiga asoslanadi:

    • ubatomik zarralar va atomlar:
    • Molekulalar va makromolekulalar:
    • Hujayralar:
    • To'qimalar, organlar va organlar tizimlari:
    • Organizmlar:
    • Aholi, jamoa, ekotizim va biosfera:

    A: Eng past darajadagi hayot protonlar, neytronlar va elektronlar kabi subatomik zarralardan iborat. Ular birlashib, moddaning asosiy birliklari bo'lgan atomlarni hosil qiladi.


    B: Atomlar oddiy (masalan, suv) yoki murakkab (masalan, DNK) bo'lishi mumkin bo'lgan molekulalarni hosil qilish uchun bir-biriga bog'lanadi. Makromolekulalar, oqsillar va nuklein kislotalar kabi, hayot jarayonlari uchun zarur bo'lgan katta molekulalardir.

    C: Hujayra hayotning asosiy birligidir. Bu tirik mavjudotlarning barcha xususiyatlarini namoyon qiluvchi eng kichik mavjudot. Hujayralar prokaryotik (yadrosiz) yoki eukaryotik (yadroli) bo'lishi mumkin.

    D: Xuddi shunday funktsiyalarga ega bo'lgan hujayralar to'qimalarni hosil qilish uchun birlashadi. Turli to'qimalar birgalikda a'zolarni hosil qiladi va organlar organ tizimlarini yaratish uchun hamkorlik qiladi. Ushbu tizimlar organizmdagi muayyan funktsiyalarni bajarish uchun hamkorlik qiladi.

    E: Bu daraja butun organizmni, xoh u bir hujayrali mikroorganizm bo'ladi, xoh murakkab ko'p hujayrali organizmni qamrab oladi.


    F:Shaxsdan tashqari, hayot kengroq ekologik darajalarda tashkil etilgan. Populyatsiyalar bir xil turdagi individlardan iborat. Jamoalar ma'lum bir hududda o'zaro ta'sir qiluvchi bir nechta turlarni o'z ichiga oladi. Ekotizimlar tirik organizmlarning ularning jismoniy muhiti bilan o'zaro ta'sirini o'z ichiga oladi va biosfera Yerdagi barcha ekotizimlarni qamrab oladi.

    Xulosa:

    Hayotning mohiyati va darajalarini o'rganishda biz tirik organizmlarni va ularning mavjudligini asoslovchi ierarxik tashkilotni belgilaydigan asosiy xususiyatlarni ko'rib chiqdik.


    Download 4,81 Mb.
    1   2   3




    Download 4,81 Mb.