89
protokollarınıń qásiyetlerine toqtap ótemiz, olardıń wazıypaların
programmalar
ámelge asıradı.
Tarmaq adapteri menen tarmaq programmalıq támiyinatınıń baylanısın tarmaq
adapterleriniń drayverleri ámelge asıradı. Drayver sharapatı menen tap usı
kompyuter adapter qurılmasınıń hesh qanday qásiyetlerin bilmesligi múmkin
(kórsetkishlerdi, adressin hám ol menen maǵlıwmat almasıw kodların).
Drayver
hár qanday klasstaǵı adapter platası menen programmalıq támiyinatı baylanısın bir
túrli etiwge xızmet etedi.
Tarmaq adapterlerin islep shıǵarıwshılar olarǵa qosılıp tarmaq drayverlerin de
birge beredi. Tarmaq drayverleri tarmaq programmalarına hár túrdegi
islep
shıǵarıwshınıń platası hám hátteki túrli aymaqlıq tarmaqlar platası
menen de bir
qıylı islewge imkan beredi (Ethernet, Arcnet, Token-Ring). Eger de gáp OSI
standart modeli haqqında bolsa, onda drayverler ádette joqarı basqısh wazıypasın
orınlaydı.
Máselen, adapterdiń bufer yadında uzatılatuǵın
paketlerdi drayverler payda
etedi, tarmaq arqalı kelegen paketlerdi bul yadtan oqıydı, maǵlıwmat uzatıwǵa
buyrıq beredi hám kompyuterge paketti qabıl etkenligi haqqında xabar beredi.
Hár qanday jaǵdayda da adapter platasın satıp alıwdan aldın sáykes túsetuǵın
qurılmalar sisteması menen tanısıw paydalı, álbette (Hardware Compatibility List,
HCL), barlıq tarmaq operacion sistemasın islep shıǵarıwshılar sistemasın baspadan
shıǵaradı.
Endi qısqasha bir qansha joqarı basqısh protokolların kórip shıǵamız.
Bir neshe standart protokollar kópligi (olardı jáne stekler dep ataydı) bar, olar
júdá kóp tarqalǵan:
ISO/OSI protokollar kópligi;
IBM System Network Architecture (SNA);
Digital DECnet;
Novell NetWare;
Apple, apple Talk;
Internet global tarmaq protokollar kópligi, TCP/IP.
90
Bul dizimge global tarmaqtı kiritkenligi túsinikli, sebebi OSI modeli hár
qanday ashıq sistemada isletiledi.
Sanap ótilgen protokol kóplikleri úsh tiykarǵı túrge bólinedi:
ámeliy protokollar (OSI modeli ámeliy, prezentaciya hám baylanıs waqtın
basqarıw basqıshlar wazıypasın orınlaydı);
transport protokolları (OSI modeliniń transport hám baylanıs waqtın
basqarıw basqıshlar wazıypasın orınlaydı);
tarmaq protokolları (OSI modeliniń úsh túrdegi tómengi basqıshlar
wazıypasın orınlaydı).
