Ámeliy protokollar – qosımshalardıń baylanısın hám olar ortasındaǵı
maǵlıwmat almasıwın támiyinleydi. Olardıń kóp isletilgenligi hám tanıqlılıǵı
tómendegiler esaplanadı:
FTAM (File Transfer Access and Management) - fayllarǵa baylanısıw OSI
protokolı;
X.400 – elektron poshtalardı xalıq aralıq almasıw ushın CCITT protokolı;
X.500 – bir neshe sistemada fayl hám katalog xızmeti CCITT protokolı;
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - elektron poshta almasıwı ushın
Internet global tarmaq protokolı;
FTP (File Transfer Protocol) fayllar uzatıw ushın internet global tarmaq
protokolı;
SNMP (Simple Network Management Protocol) – tarmaq monitoringi,
tarmaq bólimlerin gúzetiw hám olardı basqarıw protokolı;
Telnet- Internet global tarmaq protokolı, ol uzaqdaǵı xostlardı belgilew hám
olarda maǵlıwmatqa bezew beriw wazıypasın orınlaydı;
Microsoft SMBs (Server Message Blocks, serverdiń xabar beriw blokları)
hám qarıydar qabıǵı yamasa Microsoft redirektorları;
NCP (Novell Net Ware Core Protocol) hám qarıydar qabıǵı yamasa Novell
redirektorları;
91
Tarmaq protokolları - adresslew, baǵdarlaw, qáteliklerdi tekseriw hám qayta
uzatıw sorawların basqaradı. Olardıń kóp qollanılatuǵınları tómendegiler
6
:
IP (Internet protokol)- maǵlıwmat uzatıw ushın TCP/IP-protokolı;
IPX (Internet Ork Packet exchange)- paketlerin uzatıw hám baǵdarlaw
ushın mólsherlengen NetWare firma protokolı;
NW Link – IPX/SPX protokolları Microsoft firmasınıń ónimi;
Net BeUI- transport protokolı- ol maǵlıwmatlardı tiyisli waqıtta uzatıw
hám Net BIOS qosımshası.
Sonı da aytıp ótiw kerek, protokollardı rejelestiriwshiler joqarıda kórsetilgen
basqıshlarǵa hár dayım baǵınbaydı. Máselen, ayırım protokollar OSI modeliniń bir
neshe basqıshlarınıń wazıypaların orınlasa, basqa protokollar bolsa bir basqıshtıń
ayrım wazıypaların orınlaydı.
Bul jaǵday túrli firma protokolların kóbinshe óz-ara sáykes túspesligine alıp
keledi, jáne bul protokollar ózi dúzgen protokol kópliginde (stek) paydalı isletiliwi
múmkin, olar ol yáki bul jaǵdayda tamamlanǵan topar wazıypaların orınlawı
múmkin. Tap sol tarmaq operacion sistemasın «firma» etiw múmkin, yaǵnıy ashıq
standart OSI modeli menen óz-ara sáykes túspesligine alıp keledi.
Mısal ushın 5.2.2, 5.2.3 hám 5.2.4-súwretlerde protokollardıń salıstırılıwı
sxematikalıq túrde keltirilgen.
Onda standart OSI modeli basqıshları menen ataqlı hám isletiletuǵın firma
tarmaq operacion sistemalarınıń sáykesligi salıstırılǵan, sızılmalardan kórinip
turǵaninday ámelde hesh bir basqısh penen ideal model basqıshlarınıń anıq sáykes
túsiwi gúzetilmeydi.
6
Internetworking with TCP/IP: Principles, Protocols, and Architecture, Duglas E. Comer, Prentice Hall, 1995.
|
