Uch fazali to’g’irlagichlar.
Ko'p fazali, xususan, uch fazali to’g’irlagichlar to’g’irlangan kuchlanishning pulslanishini sezilarli darajada kamaytirishga imkon beradi. Uch fazali to’g’irlagichlar o'rta va yuqori quvvatli to’g’irlagichlar sifatida ishlatiladi. Uch fazali to’g’irlagichlarning ikkita asosiy turi mavjud:
transformatorning ikkilamchi o'rashining nol chiqishidagi to’g’irlagichlar (61-rasm, a),
ko'prik to’g’irlagichlar (61-rasm, b).
Birinchi turdagi to’g’irlagichlar uch fazali transformator T o'rashlari yulduz ulangan bo’lib, transformatorning har bir bosqichiga ulangan uchta diod VD1, VD2, VD3 va yuklama qarshiligi RN dan iborat. Diodlar har biri davrning uchdan bir qismi uchun o'rash fazalaridan birining boshlanishi potentsiali (masalan, a) qolgan ikkitasiga qaraganda ijobiy (b va c) navbatma-navbat ishlaydi.
To'g'rilangan tok har bir diodning toklari bilan paydo bo’ladi, hamda bir xil yo'nalishga ega har bir fazaning to'g'rilangan toklari yig'indisiga teng:
in = ia + ib + ic.
a) b)
rasm. 61
Ushbu to’g’irlagichlarning pultsasiya koeffitsienti undan ham pastroq (pultsasiya koeffitsientini hisoblash KP = 0,25 qiymatini beradi), va pultsasiya qilingan tok va kuchlanishning o'rtacha qiymati esa ancha yuqori.
Ikkinchi turdagi to’g’irlagichlar (Larionov sxemasi) olti diodli ko'prikni o'z ichiga oladi.
Barcha katod chiqishlari ulangan VD1, VD3, VD5 diodlari bir guruhni tashkil qiladi va VD2, VD4, VD6 diodlari esa ulangan barcha anod chiqishlari boshqa guruhni tashkil qiladi. Birinchi guruhning umumiy nuqtasi RN yuklama reostatida musbat qutb hosil qiladi, ikkinchi guruhning umumiy nuqtasi esa manfiy qutb hosil qiladi. Vaqtning har bir momentida, RN yuklama qarshiligidagi va ikkita dioddagi oqim ushbu diodlarga eng katta kuchlanish qo'llanilganda paydo bo'ladi.
Shunday qilib, vaqtning har qanday momentida anod chiqishi nol nuqta potentsialiga nisbatan yuqori mos potentsialga ega bo'lgan birinchi guruhning diodi va u bilan birga katod chiqishi eng katta mutlaq qiymatga ega bo'lgan ikkinchi guruhning diodi ishlaydi.
Ushbu to’g’irlagichdagi to’g’irlangan kuchlanishning pulsasiyasi avvalgisidan ham kamroq (hisoblash Kp = 0,057 qiymatini beradi) va FIK ancha yuqori, chunki transformator o’zagi doimiy tok bilan magnitlanishi yo'q.
62-rasmda keltirilgan vaqt diagrammasi ikkala sxemada uch fazali to’g’irlagich diodlarni almashtirish tartibini aniq ko'rsatib beradi, shuningdek, to'g'irlangan kuchlanish va tok qiymatlarining egri chiziqlarini ko'rsatadi.
62-rasm
To’g’irlangan kuchlanishning maksimal qiymati uch fazali manbaning sinusoidal chiziqli kuchlanishining amplitudasiga teng.
Im=3Um/Rn.
Ko'p fazali to’g’irlagichlarning quvvati odatda, 100 000 A gacha bo'lgan tokda o'ndan yuzlab kilovattgacha yoki undan ko'p, samaradorlik koeffitsienti esa 98% ga etadi.
|
