Raqamli suverenitet davrida kiberxavfsizlik bo'yicha xalqaro huquq




Download 0,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/5
Sana17.12.2023
Hajmi0,56 Mb.
#121715
1   2   3   4   5
Bog'liq
kiber huquq

Raqamli suverenitet davrida kiberxavfsizlik bo'yicha xalqaro huquq. Foma 
Akvinskiy o'zining " Summa Theologica " asarida shunday deb ta'kidlagan edi: "Huquq 
- bu jamiyat haqida qayg'uradigan insonlar tomonidan yaratilgan umumiy farovonlik 
uchun qoidalar institutidir". Afsuski, bu ta’rif kibermakondagi xalqaro huquqqa 
mutlaqo mos kelmaydi. Kibermakonda samarali xalqaro huquqiy hujjatlarning yo‘qligi 
nazariy va siyosiy munozaralarda ko‘p muhokama qilinmoqda, chunki kibermakondagi 
murakkabliklar ishtirokchilarning kelishuvlarga erishishini qiyinlashtirmoqda. Bahsli
munozaralar, asosan, davlatlar kibermakonga oid xalqaro huquqni shakllantirishda 
ko'proq rol o'ynashi kerak deb hisoblaydiganlar va kibermakon erkin va mustaqil 
hudud bo'lib qolishi kerakligini ta'kidlaydiganlar o‘rtasida boradi. Kibermakonga oid 
xalqaro huquqning manfaatdor tomonlari va xalqaro tashkilotlar oʻrtasida munozaralar 
dinamik xarakterga ega. Ammo, bu munozaralarning barchasi bir nuqtada kesishadi: 
kibermakonda xalqaro huquqiy rejimning yo‘qligi kibermakondagi ishtirokchilarning 
va yurisdiktsiyasining murakkabligi natijasidir. Buni so'nggi bir necha yil ichida bir 
qancha xalqaro subyektlar, asosan gegemon davlatlar Internet bilan bog'liq 
ma'lumotlar, aloqalar, ma'lumotlar va infratuzilma ustidan nazoratni amalga oshirish 
manfaatdorligini oshirish maqsadida raqamli suverenitet g'oyasini ilgari surayotgani 
bilan yanada murakkablashdi. Binobarin, bu xalqaro kiberxavfsizlik huquqining 
kelajagi uchun kattaroq muammolarni keltirib chiqaradi. Shuning uchun, raqamli 
suverenitet davrida kibermakondagi davlatlarning xatti-harakatlariga xalqaro huquq 
normalarini qo'llash mumkinligi baxsli masala bo‘lib qolmoqda. Ushbu mavzu ikkita 
asosiy muhokamaga bo'lingan:


1) xalqaro huquq va kibermakonda boshqaruvning dolzarb muammolari;
2) kibermakon va raqamli suverenitetga oid xalqaro huquq.
Kibermakonga oid puxta ishlab chiqilgan xalqaro huquq xalqaro ommaviy 
huquqda yurisdiksiya, arbitraj, huquqiy hujjatlar va yurisprudensiya bilan bog'liq 
muammolarni hisobga olgan holda davlatlarga samarali tatbiq etilishi juda murakkab 
vazifalardan biri bo‘lib kelmoqda. Kibermakonda xalqaro huquq normalarining 
qo‘llanilishi raqamli suverenitet me'yorlarini ilgari surish tendensiyasi kuchayganligi 
sababli tobora qiyinlashmoqda. 

Download 0,56 Mb.
1   2   3   4   5




Download 0,56 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Raqamli suverenitet davrida kiberxavfsizlik bo'yicha xalqaro huquq

Download 0,56 Mb.
Pdf ko'rish