3) kompleks ALTlar farqlanadi.
Agar avtomatlashtirish tizimi mos ob‟yekt loyihalashning bosqichlaridan faqat birini qamra
b
olgan bo„lsa, u birinchi guruhga taalluqli bo„ladi. Loyihalashning
hamma bosqichlari
avtomatlashtirilgan bo„lsa, kompleks ALT hisoblanadi.
Chiqarilayotgan loyihaviy hujjatlarning tavsifi. Chiqariladigan hujjatlarning xarakteri
bo„yicha ALTning 5 ta klassifikatsion guruhlari o„rnatilgan:
1) qog„oz lenta va (yoki) varaqda;
2) mashinali olib yuruvchi (носител)larda;
3) foto olib yuruvchilarda (mikrofilmlar, mikrofishlar, fotoshablonlar va boshqalar);
4) kombinatsiyalangan (hujjatlarni ikki yoki undan ortiq ma‟lumotlarni olib yuruvchilarda
bajaradi).
Beshinchi guruh rezerv uchun saqlangan.
Loyihaviy hujjatlarning chiqarilayotgan soni. Kam, o„rta
va yuqori unumdorli ALTlarni
farqlashadi. Bunda bir yilda chiqarilayotgan loyihaviy hujjatlarning soni A4 formatga aylantirilg
anda
10
3
dan 10
6
gacha o„zgaradi.
Texnikaviy ta’minot strukturasidagi darajalar. Bir, ikki va uch darajali ALTlarni
ajratishadi.
B i r d a r a j a l i texnikaviy vositalar kompleksi (TVK) asosini o„rtacha yoki yuqori klas
s
EHMlari va periferiya qurilmalarining
shtati tashkil qiladi; EHMlarda ma‟lumotlarga dastu
raviy
ishlov berish bajariladi hamda ularni saqlash amalga oshiriladi. Mini-
EHMdan foydalanilganda TVK
avtomatlashtirilgan ishchi joyi (AIJ) deb ataladi.
Mini- va mikroEHMlar imkoniyatlarining tez o„sishi terminallar bilan, balki mikroEHMlardan
ham qurish afzalligiga olib kelmoqda. MikroEHM mavjudligi kompleks terminallari sonini
keskin
ko„paytirish imkonini beradi va natijada bir vaqtning o„zida ishlovchilar sonini orttirish i
mkoni
tug„iladi. Albatta, foydalanuvchilar sonining ortishi va bajarilayotgan
loyihaviy protsedural
ar
doirasining kengayishi TVKlarda ancha takomillashgan mini-
EHMlar qo„llanilishini taqozo qiladi.
Shunday qilib, bir darajali ALTlarda kompleksning asosiy EHMlariga mo„ljallangan dastur
lar
paketlaridan foydalaniladi. Terminal mikroEHMlari asosiy EHM
bilan dasturaviy mos kela
di va
masalalarni asosiy EHMda ochish uchun tayyorlash yoki oddiy masalalarni o„sha dasturav
iy va
informatsion vositalar yordamida yechish uchun hizmat qiladi. Bir darajali ALTlarning imkoniya
tlari
cheklangan. Shu sababli yirik korxonalarning ALTlarida unumdorligi katta bo„lgan EHMla
rdan
foydalanishga intilishadi. ALT darajalaridan birini bir yoki bir nechta EHM hosil qiladi.
Bu daraja
markaziy hisoblash kompleksi (MHK) deb ataladi. Zamonaviy ALTlarning MHKlari yuqor
i
unumdorli EHMlardan foydalanishadi. Ular juda katta hisoblash
resurslarini talab qiladigan
eng
20
murakkab dasturaviy protseduralarni bajarishda ma‟lumotlarga dasturaviy ishlov berish funktsiy
asini
samarali bajarishadi. Lekin foydalanuvchining ALT bilan samarali bog„lanish va ko„p son
li uncha
qiyin bo„lmagan masalalarni yechish uchun ALTda interaktiv-grafik kompleks (ITK) deb
nomlanuvchi ikkinchi darajaga ega bo„lish maqsadga muvofiqdir. MHK va ITKlarning har
bir
darajalarida mazmuni bo„yicha o„xshash loyihaviy protseduralarni bajarish uchun o„zining ADP
lari
bo„ladi.
I k k i d a r a j a l i ALTlar radial va halqasimon strukturaga ega bo„lishi mumkin.
Halqasimon
struktura halqasimon hisoblash tarmog„iga birikkan AIJga mos keladi. Bunday ALTda monitor
tizimi
va SUBD funktsiyalari hisoblash tarmog„i uzellari bo„ylab taqsimlanadi.
U c h d a r a j a l i ALTlar ikki darajali tizimning texnikaviy vositalaridan tashqari periferi
yali
dasturaviy-
boshqariladigan jihozni, masalan chizma avtomatlashtirish,
fotoshablonlarni tayyorlash
uchun qurilmalarini, raqam-
dasturaviy boshqariladigan dastgohlar dasturlarini
nazorat qilish uchun
komplekslarni, o„z ichiga olgan bo„lishi kerak.
