Fragmentatsiya hodisasining ma‟nosi shundaki, multidasturlash sharoitlarida OXning band
bo„lgan
jabhalari orasida katta bo„lmagan erkin adres bo„shliqlari «tirqishlari» qoladi.
Alohida har bir bunday
bo„shliq unda navbatdagi foydalanuvchi masalasini butunicha joylashtirish uchun yetarli emas. L
ekin
bu bo„shliqlar summasi operativ xotiraning muloqot uchun ajratilgan hajmining katta qismini tas
hkil
qiladi. OX fragmentatsiyasi nafaqat foydalanuvchilar masalalari zonalari orasida, balki ular
ning
ichida ham kuzatiladi. Agar EHM virtual xotirani, uni betma-
bet tashkil qilishni amalga oshiradigan
apparat vositalariga ega bo„lmasa, OX fragmentatsiyasi HTning o„tkazuvchanlik qobiliyatini osh
irish
va uning hamma hisoblash resurslaridan samarali foydalanish yo„lida sezilarli to„siq bo„la
di.
Dasturlarni dinamik siljitish OX fragmentatsiyasini bartaraf qilish bo„yicha tadbirlarga kiradi; bu
nda
foydalanuvchilar dasturlari muntazam ravishda masalalar dinamik zonasining bitta chetiga
qarab,
masalan OX yuqori adreslari jabhasiga, siljiydi; bunda quyi (kichik) adreslar jabhasida o„
z
o„lchovlari bo„yicha yana bitta foydalanuvchi masalasini yuklash uchun yetarli bo„lgan bog„lan
gan
zona bo„shaydi.
Masalalar yechilishini bevosita boshqarish bo„yicha OT imkoniyatlarini ta‟minlaydigan
dasturlar majmuasi masalalarni boshqarish dasturlari (monitor, supervizor, OT boshqaruvc
hi
dasturi) deb ataladi.
OT asosiy funktsiyalaridan biri OX va TQlar orasida informatsiya almashinishini tashkil
qilishda bo„lganligi uchun, bu funktsiyani amalga oshirish yetarli darajada yirik bo„lim –
ma’lumotlarni boshqarish (kiritish-
chiqarish supervizori, fayllarni boshqarish) deb nomlanadigan
bo„lim orqali ta‟minlanadi.
* Izoh. Bu erda va bundan keyin tashqi olib yuruvchilarda joylashgan informatsiyani bel
gilash uchun
«ma‟lumotlar to„plami» yoki «fayl» atamalarini qo„llaymiz.
Ma’lumotlar to‘plami – umumiy nomda birlashgan va ma‟lum fizikaviy tarkibga ega bo„lgan,
nomlari birma-bir ko„rsatilgan ma‟lumotlar majmuasidir.
Fayl – bir mavzuga taalluqli, mantiqiy yozuvlardan tarkib topgan nomlari birma-bir
ko„rsatilgan ma‟lumotlar majmuasidir.
* Izoh. «Fayl» tushunchasi tashqi olib yuruvchida ma‟lumotlarni muayyan fizikaviy tashk
il qilinishini
nazarda tutmaydi. Bu atama informatsiyani muayyan fizikaviy tashkil qilishi qiziq bo„lma
gan yoki doim bir xil
bo„lgan hollarda qo„llanadi. «Ma‟lumotlar to„plami» tushunchasi mantiqiy yozuvlar formatini,
ularning blokirovka
qilinishi koeffitsientini, tashkil qilinishi turini, kalit (ключ)lar, deskriptorlar, identifikatorlar
va h.k.larni yanada
aniqlashtirishni albatta nazarda tutadi.
Istalgan OT doirasida ma‟lumotlar to„plamlari tashkil qilinishi turlarining mumkin bo„lgan
cheklangan soni mavjud: ketma-
ket to„g„ri (прямая) kutubxonali va boshqalar. Berilgan tartibda
tashkil qilingan ma‟lumotlar to„plamiga murojaat qilinganda OT ma‟lum servis vositalarin
i
ta‟minlaydi. O„zining ishida bu vositalardan birinchi navbatda dasturchilar foydalanishadi.
Ba‟zi
OTlar ma‟lumotlar to„plamiga kirishni tashkil qilishda servis vositalaridan turli variantlard
a
foydalanish imkonini beradi. Odatda kirishni tashkil qilishdagi katta qulayliklar doimo is
hlash
qoidalarida katta standartlashtirishni ham bildiradi. Ma‟lumotlar to„plamini tashkil qilishni
ng
tanlangan turini unga kirishning u yoki bu usuli bilan birga qo„shib olib borish dasturchi uchun
ushbu
operatsion tizimda ruxsat etiladigan kirishning muayyan metodini tanlashni bildiradi. Kiris
hning
standart metodidan foydalanish TQlar bilan informatsiya almashinuvini tashkil qilishni anc
ha
yengillashtiradi. Bunda informatsiya portsiyasini TQdan o„qish uchun yoki unga yozish uc
hun
foydalanuvchiga o„z dasturida faqat mos makrokomandani qo„llash kifoya, OT vositalari
foydalanuvchini o„z dasturi matnida TQ nomerini, ularda ma‟lumotlar to„plamlari joylashi
shining
fizikaviy adreslarini va dasturni EHMning ushbu konfiguratsiyasiga mahkam bog„lovchi b
oshqa
ma‟lumotlarni muayyanlashtirish zaruratidan ozod qiladi. Buning o„rniga dasturchi TQning
faqat
mantiqiy nomini ko„rsatishi yoki uning turini tavsiya qilishi mumkin.
76
Almashishlarni tashkil qilishga kirishning standart metodlari qo„ygan cheklashlar dasturchi
ni
qoniqtirmasa, u OTning boshqa vositalaridan – kirishning fizikaviy metodidan foydalanishi mum
kin
lekin bunda dasturchidan OTni yaxshi bilishi va dastur yozishda ko„proq kuch sarflashi t
alab
qilinadi; bunda dastur matni sezilarli darajada murakkablashadi.
OTda ma‟lumotlar almashinuvini tashkil qilish bilan tanishganda foydalanuvchi kirish metodi
tushunchasidan tashqari drayver dasturi haqidagi tushuncha bilan ham uchrashadi. Bu tizimli vos
ita
kirish metodiga nisbatan ko„proq ixtisoslashgan chunki, u TQning faqat muayyan va yago
na
turigagina kirishni ta‟minlaydi.
Istalgan OTning ahamiyatli funktsiyasi – topshiriq EHMdan o„tishining hamma bosqichlarida
yetarli darajada batafsil bo„lgan diagnostikani ta‟minlashdir. Hisoblash jarayoni bajarilishi
paytida
aniqlangan turli to„xtashlar va xatoliklar haqidagi diagnostik xabarlar ayniqsa batafsil bo„lishi ke
rak.
Servis vositalari yuksak bo„lgan OTlarda yanglish mashina komandasi joylashgan OHning fizika
viy
adresini hamda xatoni tug„dirgan dastur birlamchi moduli komandasining joylashgan joyini aniql
ash
imkoni mavjud.
| 