Toshkent Kimyo texnologiyaga inistuti shaxrisabiz filiali Oziq ovqat texnologiyasi mahsulot turlari bo’yicha yo’nalishi

Keyinchalik takomillashgan qurilmalarda o‘tkazilgan tajribalar shuni ko‘rsatdiki, simobning qarshiligi haroratning yuzdan bir kel`vini oralig`ida keskin kamayar ekan. Onnes tomonidan 1913 yilda olingan simob elektr qarshiligining haroratga bog`lanishi 2 –rasmda o‘z aksini topgan. Ushbu rasmda keltirilgan chizma, ya`ni qarshilikning ma`lum haroratda keskin kamayishi haqida Onnes shunday deganedi: "Harorat 4,2 K dan pastroq qiymatga yetganda, ya`ni yuzdan bir kel`vin atrofida, simobning qarshiligi to‘satdan, qarshilikning tebranma nazariyasiga mos kelmaydigan holda, keskin kamaydi, qarshilik o‘zining boshlang`ich qiymatidan million marotabadan ham ko‘proq martaba kamaydi. Demak, simob yangi holatga o‘tdi. Uning farqli o‘laroq, elektr xossalarini e`tiborga olib, buholatni "o‘ta o‘tkazuvchanlik" holati deb atasa ham bo‘ladi".*)

• Keyinchalik takomillashgan qurilmalarda o‘tkazilgan tajribalar shuni ko‘rsatdiki, simobning qarshiligi haroratning yuzdan bir kel`vini oralig`ida keskin kamayar ekan. Onnes tomonidan 1913 yilda olingan simob elektr qarshiligining haroratga bog`lanishi 2 –rasmda o‘z aksini topgan. Ushbu rasmda keltirilgan chizma, ya`ni qarshilikning ma`lum haroratda keskin kamayishi haqida Onnes shunday deganedi: "Harorat 4,2 K dan pastroq qiymatga yetganda, ya`ni yuzdan bir kel`vin atrofida, simobning qarshiligi to‘satdan, qarshilikning tebranma nazariyasiga mos kelmaydigan holda, keskin kamaydi, qarshilik o‘zining boshlang`ich qiymatidan million marotabadan ham ko‘proq martaba kamaydi. Demak, simob yangi holatga o‘tdi. Uning farqli o‘laroq, elektr xossalarini e`tiborga olib, buholatni "o‘ta o‘tkazuvchanlik" holati deb atasa ham bo‘ladi".*)

O‘ta o‘tkazuvchanlik hodisasining kashf etilishi, asosli ravishda, fundamental fikrlarni amalda tadqiq qilish jarayonida tasodifan yaratildi deb ham aytish mumkin. O‘ta o‘tkazuvchanlik hodisasining yaratilishini insoniyat uchun naqadar zarur va ahamiyatli ekanligini, 1913 yilda, Onnesga o‘ta o‘tkazuvchanlik holatini kashf etganligi va past haroratlar fizikasi fanida erishgan yutuqlarini yuqori baholanib unga Nobel` mukofotidan ham bilsa bo‘ladi. Demak, fanda yangi bir yo‘nalish «o‘ta o‘tkazuvchanlik» sohasi ochildi. Ushbu fan sohasi bilan bog`liq ixtirolar va yaratilgan ilmiy yangiliklar mualliflari ham Nobel` mukofoti bilan taqdirlandilar. Keyingi yillarda olib borilgan ushbu yo‘nalishdagi tadqiqotlar natijasida chop etilgan ishlar va shug`ullanuvchi olimlar sonidan ham insoniyat tomonidan qiziqishning oshib borayotganligidan dalolat beradi.

• O‘ta o‘tkazuvchanlik hodisasining kashf etilishi, asosli ravishda, fundamental fikrlarni amalda tadqiq qilish jarayonida tasodifan yaratildi deb ham aytish mumkin. O‘ta o‘tkazuvchanlik hodisasining yaratilishini insoniyat uchun naqadar zarur va ahamiyatli ekanligini, 1913 yilda, Onnesga o‘ta o‘tkazuvchanlik holatini kashf etganligi va past haroratlar fizikasi fanida erishgan yutuqlarini yuqori baholanib unga Nobel` mukofotidan ham bilsa bo‘ladi. Demak, fanda yangi bir yo‘nalish «o‘ta o‘tkazuvchanlik» sohasi ochildi. Ushbu fan sohasi bilan bog`liq ixtirolar va yaratilgan ilmiy yangiliklar mualliflari ham Nobel` mukofoti bilan taqdirlandilar. Keyingi yillarda olib borilgan ushbu yo‘nalishdagi tadqiqotlar natijasida chop etilgan ishlar va shug`ullanuvchi olimlar sonidan ham insoniyat tomonidan qiziqishning oshib borayotganligidan dalolat beradi.