Toshkent Moliya instituti
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva
O’zgartirish usuli bo’yicha
Simmetrik (mahfiy) kalitli shifrlash tizimlari
Almashtirish usullarining mohiyati – bir alfavitda
yozilgan information
simvollarni boshqa alfavit simvollari bilan ma’lum bit qoida bo’yicha
almashtirishdan iboratdir. Bu guruhga mansub eng sodda usul sifatida to’g’ridan-
to’g’ri almashtirish usulini ko’rsatish mumkin. Dastlabki
informatsiya yoziluvchi
А
0
alfavitning
s
0i
simvollariga shifrlovchi alfavitning
s
1i
simvoli mos qo’yiladi.Oddiy
xolda ikkala alfavit ham bir xil simvollar to’plamiga ega bo’lishi mumkin. Ikkala
alvavitdagi simvollar o’rtasidagi moslik ma’lum bir algoritm bo’yicha
К
simvollar
uzunligiga ega bo’lgan
dastlabki matn
Т
0
simvollarining
raqamli ekvivalentlarini
o’zgartirish orqali amalga oshiriladi.
Monoalfavitli almashtirish algoritmi quyidagi qadamlar ketma-ketligi ko’rinishida
ifodalanishi mumkin:
1-qadam
: [1хR]o’lchamli
dastlabki
А
0
alfavitdagi
har bir simvol
s
0
T(i=1,
K)
ni
