1
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG‘LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
BIOTIBBIYOT MUHANDISLIGI, INFORMATIKA VA BIOFIZIK
KAFEDRASI
1-son Davolash fakulteti 1-kurs d23-07-guruh talabasi Nabiyev Hikmatillo
Azizullo o‘g‘lining “Tibbiyotda axborot texnologiyalari” fanidan
“Masalalarning
algoritmini tuzish va shu algoritm asosida
Java Script
dasturlash tilida dastur tuzish
” mavzusidagi bajargan
MUSTAQIL ISHI
Qabul qildi: Otaxonov Polvon
Toshkent-2023
2
MUNDARIJA
Kirish ………………………………………………………………………. 3
Asosiy qism ………………………………………………………………… 4
Xulosa ……………………………………………………………………… 16
Mavzu bo‘yicha test savollari ………………………………………………. 17
Glossari ……………………………………………………………………… 19
Qisqartma so‘zlar ……………………………………………………………. 19
Foydalanilgan adabiyotlar …………………………………………………... 20
3
KIRISH
Algoritm so‘zi IX asrda yashab (783-yilda tug‘ilgan) o‘z ilmiy ishlari xazinasi bilan
dunyoga tanilgan vatandoshimiz buyuk astronom, matematik va geograf Abu
Abdullo Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy nomidan kelib chiqqan. Al-Xorazmiy
arifmetikaga bag‘ishlangan «Hind hisobi haqida kitob» risolasida to‘qqizta hind
raqamining sonlarni ifodalashdagi afzalliklari va ular yordamida har qanday sonni
ham qisqa va oson yozish mumkinligini aytadi va hozirgi kunda hamma o‘quvchilar
biladigan sonlar ustida, yuqoridagi 3-misoldagi kabi ustun ko‘rinishida amallar
bajarish qoidalarini yoritadi. Ayniqsa, nol (0) qo‘llashning ahamiyati haqida
tushuncha berib, nolni yozmaslik natijaning xato chiqishiga olib keladi, degan. Bu
risola XII asrda Ispaniyada lotin tiliga tarjima qilingan va butun Yevropaga
tarqatilgan. Bu tarjimaning XIV asrda ko‘chirilgan qo‘lyozmasining yagona nusxasi
Kembrij universitetining kutubxonasida saqlanmoqda. Risola «Dixit Alxhorithmi»,
ya’ni dediki alXorazmiy» iborasi bilan boshlanadi. Algoritm deganda, biror
maqsadga erishishga qaratilgan ijrochi bajarishi uchun mo‘ljallangan ko‘rsatma
(buyruq)larning aniq, tushunarli va chekli ketma-ketligi tushuniladi.
Bu algoritm tushunchasining matematik ta'rifi bo‘lmasa ham intuitiv ma'noda
algoritmning mazmunini ochib beruvchi tavsifidir. Algoritmni intuitiv ma’noda bir
necha misollarda izohlaymiz. Biror-bir narsani taqiqlovchi qoidalar algoritm
bo‘lolmaydi, masalan: «Chekish mumkin emas», «Begonalarning kirishi
taqiqlanadi», «Kirish», «Chekish uchun joy» kabi birorbir narsaga ruxsat etuvchi
qoidalar ham algoritmga xos emas. Lekin «Svetoforni yashil rangida o‘ting» juda
sodda bo‘lsa ham algoritmdir. Demak, yuqorida keltirilgan misollardagi ko‘r-
satmalar ketma-ketligi algoritm va bu algoritmlarni bajarayotgan inson — ijrochi
bo‘lar ekan. Algoritm ijrochisi faqat insonmi, degan savol berishingiz tabiiy. Bu
savolga javob quyidagicha:
Algoritm ijrochisi — algoritmda ko‘rsatilgan buyruq yoki ko‘rsatmalarni bajara
oladigan abstrakt yoki real (texnik yoki biologik) sistema.
4
Ijrochi bajara olishi uchun algoritm unga tushunarli bo‘lishi lozim. Algoritm ijrochi
tushunadigan tilgagina emas, balki uning bilim va malakasiga ham mos bo‘lishi
kerak. Aks holda ijrochi birorta ham ko‘rsatmani bajara olmasligi mumkin.
Ijrochi bajara olishi mumkin bo‘lgan ko‘rsatma yoki buyruqlar to‘plami ijrochining
ko‘rsatmalar sistemasi deyiladi. Masalan, «16 sonidan kvadrat ildiz chiqarilsin»
ko‘rsatmasi 2-sinf o‘quvchisining ko‘rsatmalar sistemasiga tegishli bo‘lmaydi, lekin
8-sinf o‘quvchisining ko‘rsatmalar sistemasiga tegishli bo‘ladi. Algoritm ijrochiga
tushunarli boMishi uchun ijrochining imkoniyatlarini bilish lozim. Agar ijrochi
inson boMsa, u holda algoritm insonning imkoniyatlaridan kelib chiqib tuzilishi
kerak. Bunda ko‘zlangan maqsad va algoritmdan kelib chiqib inson tushunadigan
til, insonning bilimi, hayotiy tajribasi, kasbiy malakasi, yoshi, qolaversa, jismoniy
imkoniyatlari hisobga olinishi zarur. Agar ijrochi texnik vosita (masalan, kompyuter,
elektron soat, dastgohlar) boMsa, u holda algoritm shu texnik vositaning
imkoniyatlaridan kelib chiqib tuzilishi kerar.
Agar ijrochi koinpyuter hisoblanib, uning dasturiy ta‘mi- notida berilgan («Karra
jadvalini hosil qilish») algoritmni bajara oladigan dastur (masalan, elektron
jadvallardan birortasi ham) bo‘lmasa, u holda hech qanday natijaga erishib
bo‘lmaydi. Demak, berilayotgan har qanday ko‘rsatma ijrochining ko‘r- satmalar
sistemasidan olinishi, ya'ni ijrochi uni qanday baja- rishni bilishi kerak ekan. Bu
algoritmning tushunarlilik xossasini ifodalaydi. Shuni ta‘kidlash joizki,
informatikada algoritmning asosiy ijrochisi sifatida kompyuter xizmat qiladi.
Mavzu: Masalalarning algoritmini tuzish va shu algoritm asosida
Java Script
dasturlash tilida dastur tuzish
Algoritmlashning asosi matematika hisoblanadi. Bunda fikrlash muhim rol
o‘ynaydi. So‘zimni quyidagicha isbot qilaman. Dasturlash sanoatida gigant
korporatsiya hisoblangan Microsoftning asoschisi Bill Geytsning shunday so‘zlari
dasturchilar orasidda mashhur:"Qo‘shish va ayirishni biladigan har qanday inson
5
dasturchi bo‘la oladi". Bu so‘zlarni mag‘zini chaqish uchun sizlarni boshlang‘ich
sinflarga qaytishga taklif etaman. Har birimiz boshlang‘ich sinflarda qo‘shish va
ayirish amallarini o‘rgangan edik. Ko‘pchilik buni barmoqlari orqali bajargan.
Chunki barmoqlar 10ta va raqamlarni qo‘shish va ayirishda qo‘l keladi. Keyinchalik
matematik evolutsiyamiz sonlar bilan qo‘shish va ayirish amallarini bajarish
bosqichiga yetib keladi. Bu rivojlanish jarayoni yangi amallar bilan boyidi va endi
bir xil raqamlarni bir necha marta qo‘shishni osonlashtirish uchun ko‘paytirish
jadvalini o‘rgandik. E`tibor bering, ko‘paytirish algoritmi qo‘shish algoritmining
asosiga qurilgan. Rivojlanishimiz davom etib, endilikda qoldiqli bo‘lish va shu kabi
murakkabroq amallarga o‘tamiz. Maktabni bitirish vaqtida esa juda murakkab
amallarni ham bajara oladigan darajada bo‘lamiz. Ana ko‘rdingizmi, hamma
murakkab amallarning asosi qo‘shish va ayirishdan boshlanadi. U yog‘i esa fikrlash
doirangiz kengligiga bog‘liq. Demak, dasturlashdagi asosiy masalalar matematik
fikrlashga bog‘liq.
Algoritmlashning asosiy shartlaridan biri bu – dasturning ishlash tezligi. Kod
qanchalik optimal bo‘lsa, dastur shuncha tez ishlaydi. Dastur tezligini pasaytiruvchi
omillar bu – loop , ya`ni takrorlanishlar. Sikl ichida sikl ochish yoki sikl ichida shart
tekshirish dastur tezligini ma`lum darajada pasaytiradi. Hayotiy misol keltiraman:
7ta 45ni bir biriga qo‘shing. Har birini alohida qo‘shib chiqish uchun vaqt talab
etiladi. Ya`ni 7 marta bir xil amalni bajarish kerak. Xuddi shuni ko‘paytirish amali
orqali kamroq vaqt sarflab amalga oshirish mumkin. Har birimiz arifmetik
progressiya haqida tushunchaga egamiz. Hadlari bir biridan ma`lum d songa farq
qiladigan sonli ketma-ketlik. Shuni nta hadi yig‘indisini topish uchun n marta har
safar yangi hadni topish va uni oldingi sonlar yig‘indisiga qo‘shish talab etiladi. Bu
esa juda ko‘p vaqt talab qiladi. Aynan shu muammo matematikada oddiy formula
orqali hal etilgan. Bu muammoni hal etish formulasi esa albatta tafakkur mahsuli
hisoblanadi. Siz ham yuqori darajali masalalarni yechishda ana shunday ixtirolar
qilasiz yoki boshqa ixtirolardan foydalanasiz.
Dasturlashda algoritmlashning asosan 4 turi mavjud:
6
Saralash
Qidirish
Grafiklar
Stringlar
JavaScript - bu interaktiv va dinamik veb-saytlarni yaratish uchun keng
qo‘llaniladigan dasturlash tili. U birinchi marta 1995 yilda Brendan Eich
tomonidan ishlab chiqilgan va hozirda ECMAScript standartlari organi
tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi. JavaScript barcha asosiy veb -brauzerlar
tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan yuqori darajali, talqin qilingan
dasturlash tilidir.
JavaScript asosan veb-brauzerda ishlaydigan mijoz tomoni skriptlarini
yaratish uchun ishlatiladi. Bu shuni anglatadiki, u serverda emas, balki
foydalanuvchining kompyuterida bajariladi. Bu foydalanuvchi tajribasini
tezroq va sezgirroq qilish imkonini berad i, chunki kod to‘g‘ridan-to‘g‘ri
brauzerda serverga borishni talab qilmasdan ishlashi mumkin. Bundan
tashqari, JavaScript-dan Node.js kabi texnologiyalar yordamida server
tomonidagi skriptlarni yaratish uchun foydalanish mumkin.
7
JavaScript-ning eng mashhur qo‘llanilishidan biri bu interaktiv veb -
sahifalarni yaratishdir. Masalan, JavaScript -dan ochiladigan menyular,
tasvir slayderlarini yaratish va shaklni tekshirish uchun foydalanish
mumkin. Bundan tashqari, animatsiyalar, qalqib chiquvchi oynalar va
modal oynalar kabi dinamik effektlarni yaratish uchun ham foydalanish
mumkin. Bundan tashqari, JavaScript vazifalar r o‘yxati va kalendarlar
kabi veb-ilovalarni yaratish uchun ishlatilishi mumkin.
JavaScript odatda HTML va CSS kabi boshqa veb -texnologiyalar bilan
birgalikda ishlatiladi. HTML veb-sahifaning tuzilishini ta'minlaydi, CSS
esa maket va dizaynni yaratish uchun ishlatiladi. JavaScript veb -sahifaga
interaktivlik va dinamik xatti-harakatlarni qo‘shish uchun ishlatilishi
mumkin.
JavaScript o‘rganish uchun nisbatan oson til bo‘lib, barcha asosiy veb-
brauzerlar tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi. Sintaksis C va Java kabi
boshqa dasturlash tillariga o‘xshaydi va JavaScript-ni o‘rganish va
boshlashga yordam beradigan ko‘plab manbalar mavjud. Bundan tashqari,
Angular, React va Vue.js kabi ko‘plab ramkalar va kutubxonalar mavjud
bo‘lib, ular ishlab chiqish jarayonini soddalashtirish va murakkab
ilovalarni yaratishni osonlashtirish uchun ishlatilishi mumkin.
Shuni ta'kidlash kerakki, JavaScript mijoz tomoni tilidir, shuning uchun
u foydalanuvchi kompyuterida ishlaydi. Bu shuni anglatadiki, kod
foydalanuvchiga ko‘rinadi va ular xohlasa, uni ko‘rishi va o‘zgartirishi
mumkin. Bu xavfsizlik bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, shuning uchun har
qanday foydalanuvchi kiritgan ma'lumotlarni serverga yuborishdan oldin
tekshirish va tozalash muhim ahamiyatga ega.
Xulosa qilib aytganda, JavaScript kuchli dasturlash tili b o‘lib,
interaktiv va dinamik veb-sahifalar va veb-ilovalarni yaratishda keng
qo‘llaniladi. Uni o‘rganish oson va barcha asosiy veb-brauzerlar
tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi va boshlashingizga yordam beradigan
8
ko‘plab manbalar va ramkalar mavjud. Biroq, mijoz tomonidan skript
yaratish bilan bog‘liq xavfsizlik muammolarini yodda tutish kerak.
JavaScript bilan ishlashda quyidagi bir nechta narsalarni yodda tutish
kerak:
1) JavaScript voqealarga asoslangan tildir, ya'ni kod tugmani bosish
yoki sahifa yuklanishi kabi muayyan hodisalarga javoban ishlaydi. Bu
yanada interaktiv va sezgir foydalanuvchi tajribasiga imkon beradi.
2) JavaScript erkin terilgan tildir, ya'ni siz o‘zgaruvchini e'lon
qilganingizda uning ma'lumotlar turini k o‘rsatishingiz shart emas. Bu
kodni yanada moslashuvchan qilishi mumkin, lekin disk raskadrovkani
ham qiyinlashtirishi mumkin.
3) JavaScript - bu ob'ektga yo‘naltirilgan til, ya'ni siz kodingizni
tartibga solish va tuzilish uchun ob'ektlar va sinflarni yaratishingiz
mumkin. Bu prototiplar va konstruktorlar yordamida amalga oshiriladi.
4) JavaScript-da turli xil o‘rnatilgan funktsiyalar va ob'ektlarni
ta'minlovchi boy standart kutubxona mavjud. Bunga massivlar, satrlar va
sanalar, shuningdek, muntazam ifodalar va taymerlar kabi kengaytirilgan
xususiyatlar kiradi.
9
5) JavaScript ko‘pincha dinamik veb-ilovalarni yaratish uchun AJAX
va JSON kabi boshqa texnologiyalar bilan birgalikda ishlatiladi. AJAX
asinxron veb-sahifalarni yaratishga imkon beradi, ular sahifani
yangilamasdan yangilanishi mumkin. JSON - bu server va mijoz o‘rtasida
ma'lumotlarni uzatish uchun tez-tez ishlatiladigan engil ma'lumot
almashish formati.
6) JavaScriptdan React Native va Electron kabi texnologiyalar
yordamida platformalararo ilovalar yaratish uchun ham foydalanish
mumkin.
7) JavaScript jonli va faol hamjamiyatga ega, ya'ni o‘rganish va
boshlashga yordam beradigan ko‘plab manbalar va ramkalar mavjud.
Bundan tashqari, boshqa ishlab chiquvchilar bilan bo g‘lanishingiz va
so‘nggi tendentsiyalar va eng yaxshi amaliyotlardan xabardor b o‘lishingiz
mumkin bo‘lgan ko‘plab konferentsiyalar va uchrashuvlar mavjud.
8) JavaScriptda juda ko‘p uchinchi tomon kutubxonalari va ramkalari
mavjud bo‘lib, ular ishlab chiqish jarayonini soddalashtirish va murakkab
ilovalarni yaratishni osonlashtirish uchun ishlatilishi mumkin, masalan,
Jquery, Lodash, axios, Moment.js va boshqalar.
9) Nihoyat, JavaScript doimiy ravishda rivojlanib bormoqda, yangi
xususiyatlar va yangilanishlar muntazam ravishda chiqariladi. Til
imkoniyatlaridan to‘liq foydalanish uchun eng so‘nggi yangiliklardan
xabardor bo‘lish muhim.
O‘zbekistonda anchagina mashhur bo‘lgan Java dasturlash tili negizida ko‘rib
chiqamiz.
Misol: a sonini qiymatini b soniga, b sonini qiymatini a soniga o‘zlashtirish dasturini
tuzing.
Misol uchun a = 2 , b = 7;
Dastur Java dasturlash tilida quyidagicha bo‘ladi:
10
public class Almashtirish1 {
public static void main(String[] args) {
int a = 2;
int b = 7;//Sonlar kiritildi
int temp; // oraliq o‘zgaruvchi
temp = a; // a ning qiymatini vaqtincha saqlab turish
a = b; // b ning qiymatini a ga o‘zlashtirish
b = temp; // b ga a ning saqlangan qiymatini o‘zlashtirish
System.out.println("a = " + a);
System.out.println("b = " + b);
}
}
Aynan shu misolni yechishda xotiradan ortiqcha joy olmaslik talab etilishi mumkin,
ya`ni o‘rtadagi o‘zgaruvchi "temp" ishlatilmasligi talab etiladi. Buni quyidagicha
amalga oshirsa bo‘ladi:
public class Almashtirish2 {
public static void main(String[] args) {
int a = 2;
int b = 7;// sonlar kiritildi
a = a + b;// a ning qiymatini yig‘indiga tengladik a = 2 + 7 = 9
b = a - b;// b ga a ning eski qiymatini o‘zlashtiramiz b=9 – 7 = 2
a = a - b;// a ga b ning eski qiymatini o‘zlashtiramiz a=9 – 2 = 7
System.out.println("a = " + a);
11
System.out.println("b = " + b);
}
}
Yuqoridagi misolda biz dasturda yangi qiymat o‘zlashtirish orqali eskisini unutish
usulidan foydalandik.
Misol: Bo‘lish amalidan foydalanmasdan faqat qo‘shish va ayirish amallari orqali
bo‘linmani hisoblang: 676 : 26;
Java dasturlash tilidagi dasturi quyidagicha bo‘ladi:
public class Bolinma {
public static void main(String[] args) {
int bolinuvchi = 676;// bo‘linuvchi kiritiladi
int boluvchi = 26; // bo‘luvchi kiritiladi
int bolinma = 0; // bo‘linmaning boshlang‘ich qiymati 0 bo‘ladi
do {
bolinuvchi-=boluvchi; // har safar bo‘linuvchidan bo‘luvchi ayiriladi
bolinma ++; //har bir marta ayirish amalga oshirilganda bo‘linma qiymati bittaga
oshib boradi bu esa bolinuvchi bo‘luvchini ichida necha marta joylashganini
aniqlashga yordam beradi.
}while (bolinuvchi >= boluvchi); // bu takrorlanish bo‘linuvchi 0ga teng bolguncha
davom etadi.
System.out.println(bolinma);// natija ekranga chiqariladi.
}
}
12
JavaScript dasturlash tili interaktiv saytlar uchun ishlab chiqarish. Uni alohida.js
kengaytmali faylda sahifa va sahifa bilan ishga tushiriladi. HTML faylda JavaScript
faylni ulash uchun maxsus teg yoziladi:
skriptlar sahifaning eng quyi qismiga ya'ni oshirish.
JavaScriptda dasturlash — brauzer nima ishlarni bajarishi kerak bo‘lsa kerak
ko‘rsatib beradigan qo‘llanmalar ketma-ketligi. Ush qo‘llanmalar ham o‘z vaqtida
tepadan qarab ketma-ketlikda amalga oshirish.
JavaScriptda biror bir qo‘llanma yakunlanganini bildirish uchun satr s'nggi nuqta
vergul qo‘yiladi va keyingi sahifaga o‘tiladi. Nuqta vergul belgisini yozmasdan
yangi sahifaga o‘tish orqali ham qo‘llanma yakunlanganini bildirish mumkin.
Ammo bu usul har doim ham ishlayvermaydi. Buning uchun nuqta vergul qo‘yish
mumkin
JavaScriptda faylda kodlarni o‘zgartirgan HTML faylga ega emas, lekin u
foydalanuvchiga ko‘rinadigan bo‘lishini o‘rnatadi.
Izohlar (sharhlar)
Kommentlar — bu kodni yordamga yordam beradigan qo‘shimcha izohlar beradi. U
brauzerda ko‘rinmaydi va dastur dasturi uchun hech qanday ta'sir o‘tkazmaydi.
Komment bo‘yicha qo‘llanmalar ishlamasligi uchun uni ko‘proq kodning ma;lum
bir tarzda o‘cirib turish uchun olinadi.
JavaScript'da ikki xil komment ko‘rinishi mavjud:
// Bir satrli komment.
/*
Ko‘p satrli.
13
Uning yordamida bir vaqtda bir nechta satr kodlarini o‘chirib qo‘yish imkoni
mavjud.
*/
querySelector usuli
Sahifadagi biror bir elementni izlab topish uchun querySelector metodidan
foydalaniladi. U selektor bo‘yicha qayd qiladi:
document.querySelector('селектор');
Bu qo‘llanma ikki qismdan iborat: Birinchisi — JavaScript izlashi kerak bo‘lgan
element. document so‘zi skript ulangan veb-sahifa nazarda tutiladi. Umuman
olganda, sahifa nomi qanday ma'lumotlarning umumiy qizig‘i yo‘q JavaScript uni
“hujjat” sifatida tushunadi. U sahifadagi element uchun ota element hisobalanadi.
Qo‘llanmaning qismi — nima qilish kerak. Uning nomini metod deb qo‘yamiz.
Konsol
Konsol — tuzuvchi yozgan kodlarini test qilish mumkin bo‘lgan qurilmalar. Agarda
skriptni ishga tushirish vaqtida biror xatolik yuzaga kelsa, u haqida konsolda
ma'lumot beriladi. konsolda matnli eslatmalarni chiqarishda ham qo‘ hujjati.
Konsolda xabar chiqarish uchun console.log kalit so‘zidan foydalanamiz:
console.log('JavaScriptdan salom!');
// Konsoldagi xabar: JavaScriptdan salom!
console.log(document.querySelector('.page'));
// Konsolda izlab topilgan element hosil boladi
O‘zgaruvchi
O‘zgaruvchi — ma'lumotlarni ularni tushunarli nom berish orqali olish olish.
14
O‘zgaruvchilarni tashkil etish yoki e'lon qilish uchun ruxsat kalit so‘zidan
foydalaniladi. Undan keyin o‘zgaruvchiining nomi keladi. O‘zgaruvchi e'lon
qilinganidan keyin unga qiymat kerak bo‘ladi:
let header = document.querySelector('header');
O‘zgaruvchi nomini yordamida nom bilan berishingiz mumkin ammo ular sonlar
bilan boshlanmasligi va maxsus '_' va '$' belgilaridan boshqariladigan belgilardan
yuklashingiz mumkin emas. O‘zgaruvchilarga nom berishda maxsus ro‘yxatdagi
so‘zlar va yuk tashish mumkin emas. O‘zgaruvchilarning nomlari katta va kichik
harflar bilan ishlashga ham e'tibor beriladi: header, Header va HEADER — bular
turli xil o‘zgaruvchilar. O‘zgaruvchi nomi unda qanday ma'lumo saqlanayotgan
bo‘lsa shuni anglatishi kerak.
Brauzer o‘zgaruvchi nomini ko‘rgan vaqtida uning narsasini oladi.
let kalit so‘zi JavaScript'da 2015 yilda paydo bo‘lgan, bungacha o‘zgaruvchilarni
e'lon qilishda var kalit so‘zi kerak.
Klasslarni o‘rnatish uchun metodlar
Elemetlardan klassni o‘chirishda classList.remove metodi yordamida. U elementda
qavs ichida foydalanuvchi klassni o‘chirib yuboradi:
элемент.classList.remove('класс');
Elementlarga klass qo‘shish uchun esa classList.add metodidan foydalaniladi:
элемент.classList.add('класс');
Almashtiruvchi metod hisoblangan classList.toggle metodi ko‘ klass elementda
mavjud bo‘lsa o‘chiradi, mavjud bo‘lmasa uni qo‘shadi:
элемент.classList.toggle('класс');
textContent xususiyati
15
Har bir elementning bir nechta xususiyiyatlari mavjud: o‘lchami, rangi va bosqa.
textContent xususiyiyati elementning matni tarkibini o‘zida saqlaydi. Ushbu
hususiyatga boshqa qimat berish imkoni ham mavjud:
let paragraph = document.querySelector('p');
paragraph.textContent = 'Здесь был Рекс. Вов!';
qiymat hususiyati
Kiritish maydonlarini asosiy xususiyiyati — qiymat. U matn maydoniga kiritilgan
ma'lumotlarni o‘zida saqlaydi. Biz ularni to‘g‘ridan-to‘g‘ri sahifada namoyon
qilishimiz mumkin:
let input = document.querySelector('input');
paragraph.textContent = input.value;
Konkatenatsiya
Bir nechta qiymatlarni bir-biriga “yopishtirish” amali konkatenatsiya deb atalib, bu
amal JavaScript'da '+' beligisi yordamida amalga oshirish.
let name = 'Рекс';
paragraph.textContent = 'Sizning ismingiz ' + name + '. Xayrli kun!';
console.log(paragraph.textContent);
// Natija: Sizning ismingiz Reks. Xayrli kun!
Voqealarni amalga oshiruvchi onclick va onsubmit
JavaScript sahifasida yuz berayotgan barcha voqealarni kuzatib turadi. Biror bir
tugmani bosishimiz yoki formamiz yuborishimiz — voqea deyiladi. Biz ba'zi islar
bo‘'lganida JavaScript nima qilish kerakligini belgilab berishimiz mumkin. Bunda
bizga voqealarni amalga oshiruvchilar yordam beradi. Biror hodisa yuz berganda
kerak bo‘lgan ishlar ro‘generasiyasi figurali qavlar ichida keltiriladi.
onclick xususiyiyati biror nimani “bosish”ni bildiradi:
16
let button = document.querySelector('button');
button.onclick = function() {
console.log('Tugma bosildi!');
};
Tugmani har bir bosganimizda konsolda Tugma bosildi! degan xabar paydo bo‘ladi.
Formani yuborish uchun onsubmit xususiyiyati mas'ul qilish:
let form = document.querySelector('form');
form.onsubmit = function() {
console.log('Forma yuborildi!');
};
Forma yuborilganidan keyin konsolda Forma yuborildi! degan xabar paydo bo‘ladi.
| 