Foydalanish interfeysida uch o‘lchamli muhitni yaratish

47 
Hozirgi zamon kompyuterlari va ularning dasturlar ta’minoti, grafik axborotlarni bemalol 
uch o‘lchamda ham loyihalash imkoniyatini beradi. Buning uchun qator grafik dasturlar mavjud 
bo‘lib, ular orasida AutoCAD dasturi muhandislik va qurilish arxitektura chizmachiligi uchun 
berilgan o‘lchamlar asosida ikki va uch o‘lchamli loyihalash ishlarini yuqori aniqlikda bajarish 
imkoniyatini beradi. 
Kompyuterda uch o‘lchamli loyixalash ishlari ikki o‘lchamli loyihalashga nisbatan 
birmuncha murakkabroq bo‘lishi bilan birga quyidagi afzalliklarga ega:
1. Ob’ekt sirtlarining o‘zaro kesishuvini avtomatik bajarish;
2. Ob’ektlarni asosiy va qo‘shimcha ko‘rinishlarga o‘tkazib, o‘zaro vaziyatlarini 
o‘zgartirish;
3. Ob’ektlarning yuzalarini tabiiy ranglarga bo‘yash;
4. Bajarilgan uch o‘lchamli rederlangan-bo‘yalgan ob’ektlarni tahlil qilib ishlab chiqarish 
uchun zarur bo‘lgan talablarda ishlab chiqish;
5. Yasalgan uch o‘lchamli modelni-buyumni fazoni istalgan nuqtasidan ko‘rish va kuzatish.
 «Визуальные стили», «Вид» панелллари 
AutoCAD dasturida ikki o‘lchamlidan uch o‘lchamli loyihalash «3D каркас»ga o‘tish 
uchun «Визуальные стили»dagi (3- rasm) 2- tugma yuklanadi. Undagi 1- tugmani yuklash bilan 
ikki o‘lchmali loyihalash «2D каркас» ga qaytiladi. 
AutoCADda ob’ektlar va ularning elementlari bo‘lgan sirtlar karkas ko‘pyoqlik (3- rasm, 3- 
tugma yordamida), yoki ravon yuzali qattiq jism ko‘rinishida (3- rasm, 4, 5- tugmalar yordamida) 
tasvirlanishi mumkin. 
Bunday qattiq jismlarni va ularning birikmalaridan iborat 
bo‘lgan 
ob’ektlarni 
loyihalashda 
ikki 
o‘lchamli asosiy 
ko‘rinishlardan 
va 
uch 
o‘lchamli izometrik tasvirlardan 
foydalaniladi.
Shu sababli uch o‘lchamli loyihalashda bunday ko‘rinishlar 
bitta View - Вид (ko‘rinishlar) paneliga joylashtirilgan, 4- rasm. 
2- расм 
1- расм 
1 
2 
3 
4 
2- расм 
1 2 3 4 5 
3- расм. 

48 
1 – Nomlangan ko‘rinishlar (Named Views); 
2 ÷ 7 - 6ta standart ustdan, tagdan, chapdan, o‘ngdan, olddan va orqadan asosiy ortogonal 
ko‘rinishlar; 
8 ÷ 11 - 4ta standart izometrik ko‘rinishlar;
12 – Kamera (Camera) – ko‘rish yo‘nalishini kamera va ko‘rish nuqtalari yordamida 
belgilaydi.
Ko‘rinishni o‘zgartirishning yana bir imkon 3DORBIT buyrug‘i yordamida amalga 
oshiriladi. Bu buyruq chaqirilganda, ekranda orbitali aylana paydo bo‘ladi. Kursorni uning 
kvadratlari bilan bog‘lab, sichqonchani chap tugmasi yordamida surilsa, ko‘rish yo‘nalishini 
o‘zgartirib, ob’ektni ko‘rinmas tomonlarini ham kuzatish mumkin.
Ma’lumki har qanday murakkab detal va jismlar bir nechta o‘zaro birikkan oddiy jismlardan iborat 
bo‘ladi. Bunday jismlarga ob’ektning primitivlari deb ataladi.
Murakkab uch o‘lchamli ob’ektalar oddiy «g‘ishtlar»dan yasaladi. Bu oddiy «g‘ishtlar» 
qattiq jismli primitivlar deyiladi. Chizmachilikda ko‘p uchraydigan qattiq jismli primitivlarning 
asosiylariga kub, tsilindr, shar, konus, torlar kiradi. Ularga BOX (Kub), WEDGE (Pona), CONE 
(Konus), CYLINDER (TSilindr), SPHERE (Shar) va TORUS (Tors) kabi qattiq jismlar kiradi. 
Ularni yasash buyruqlarining tugmalari “Моделирование” (Моделлаш) panelida joylashgan 
bo‘ladi, 5-rasm. Shunday qilib jismlarni uch o‘lchamda loyihalash uchun ekranda view 
(ko‘rinishlar) va Solids (qattiq jism) panellari bo‘lishi shart bo‘ladi.

Download 12,33 Mb.