|
-Topshpiriq. AVS uslubi bo‘yicha assortimentni farqlash
|
| bet | 28/48 | | Sana | 18.11.2023 | | Hajmi | 3,61 Mb. | | #100867 |
Bog'liq TL Uslubiy kursatma UZB1-Topshpiriq. AVS uslubi bo‘yicha assortimentni farqlash.
AVS uslubining ma’nosi, bir xil ob’ektlar ko‘pligi ichidan, belgilangan maqsad nuqtai nazaridan eng ahamiyatlilarini belgilab olishdan iborat.
Bunday ob’ektlar, odatda, ko‘p emas, va aynan shularga asosiy e’tibor va kuchni sarflash lozim.
AVS tahlilini o‘tkazish tartibi:
T ahlil maqsadini ifodalash.
A VS uslubi bilan tahlil qilinadigan, boshqarish obektlarni aniqlab olish
Boshqaruv obektlarining klassifikatsiyasi (turkumlanishi) amalga oshiriladigan belgini aniqlash
T urkumlanish belgisi bo‘yicha boshqaruv obektlarini baholash
X ususiyat qiymati kamayishi tartibida boshqaruv obektlarini guruhlash
Boshqaruv obektlari yig‘indisini uchta guruhga bo‘lish:
A-guruhi V-guruhi S-guruhi
AVS egri chizig‘ini chizish
8.1-jadval
AVS va XYZ tahlilini o‘tkazish uchun boshlang‘ich
ma’lumotlar, so‘m.
-
Pozitsiya raqami
№
|
Pozitsiya bo‘yicha kvartaldagi o‘rtacha zaxira
|
kvartal bo‘yicha sotish.
|
1 kvartal
|
2 kvartal
|
3 kvartal
|
4 kvartal
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
2500
|
600
|
620
|
700
|
680
|
2
|
760
|
240
|
180
|
220
|
160
|
3
|
3000
|
500
|
1400
|
400
|
700
|
4
|
560
|
140
|
150
|
170
|
140
|
5
|
110
|
10
|
0
|
60
|
50
|
6
|
1880
|
520
|
530
|
400
|
430
|
7
|
190
|
40
|
40
|
50
|
70
|
8
|
17050
|
4500
|
4600
|
4400
|
4300
|
9
|
270
|
40
|
60
|
100
|
40
|
10
|
4000
|
1010
|
1030
|
1050
|
950
|
11
|
9000
|
2240
|
2200
|
2300
|
2260
|
12
|
2250
|
530
|
560
|
540
|
570
|
13
|
980
|
230
|
260
|
270
|
240
|
14
|
340
|
100
|
60
|
70
|
50
|
15
|
310
|
80
|
100
|
80
|
60
|
16
|
240
|
60
|
80
|
90
|
50
|
17
|
170
|
30
|
50
|
40
|
40
|
18
|
120
|
20
|
30
|
10
|
60
|
19
|
460
|
200
|
100
|
120
|
60
|
20
|
70
|
20
|
0
|
20
|
40
|
21
|
220
|
50
|
40
|
40
|
70
|
22
|
680
|
200
|
190
|
190
|
180
|
23
|
20
|
0
|
5
|
5
|
30
|
24
|
180
|
40
|
50
|
40
|
70
|
25
|
2390
|
710
|
670
|
800
|
580
|
26
|
130
|
30
|
50
|
40
|
40
|
27
|
23400
|
5280
|
5600
|
5600
|
6000
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
28
|
40
|
10
|
20
|
10
|
0
|
29
|
210
|
50
|
70
|
30
|
50
|
30
|
1120
|
300
|
400
|
200
|
200
|
31
|
30
|
10
|
10
|
15
|
5
|
32
|
80
|
0
|
20
|
20
|
80
|
33
|
320
|
70
|
50
|
80
|
40
|
34
|
13600
|
2900
|
3160
|
3200
|
3300
|
35
|
440
|
100
|
140
|
180
|
140
|
36
|
60
|
10
|
30
|
30
|
10
|
37
|
360
|
80
|
100
|
90
|
90
|
38
|
5400
|
1760
|
800
|
560
|
2280
|
39
|
140
|
10
|
30
|
80
|
40
|
40
|
11050
|
2500
|
2600
|
2700
|
2440
|
41
|
350
|
80
|
90
|
90
|
60
|
42
|
1280
|
320
|
340
|
300
|
320
|
43
|
1660
|
560
|
580
|
380
|
280
|
44
|
400
|
100
|
110
|
100
|
90
|
45
|
500
|
120
|
140
|
130
|
170
|
46
|
880
|
230
|
230
|
200
|
140
|
47
|
2100
|
540
|
600
|
440
|
500
|
48
|
50
|
20
|
20
|
30
|
10
|
49
|
7250
|
1500
|
2200
|
1700
|
1800
|
50
|
1400
|
300
|
350
|
360
|
390
|
Topshiriqni bajarishga uslubiy ko‘rsatmalar.
AVS tahlil maqsadini ifodalash, assortiment bo‘linishi amalga oshirilishi mo‘ljallanayotgan ob’ekt-belgi ko‘rsatiladi.
2. Assortimentning ayrim pozitsiyalarini umumiy zaxira hajmdagi ulushini hisoblang. Natijalar 8.1- jadvalning 3 ustuniga kiritiladi.
3. Umumiy zaxiradagi ulushi kamayib borishi tartibida assortiment pozitsiyalari tuziladi. YAngitdan tashkil etilgan ro‘yxat (zaxiralardagi ulushini ko‘rsatish bilan) 8.1-jadvalni 5-6 ustunlariga joylashtiriladi.
4. AVS egri chizig‘ini yasash.
Quyidagi algoritmdan foydalanish taklif etiladi.
A guruhiga, eng muhimidan boshlab, tartiblashtirilgan ro‘yxat pozitsiyalarining 20 % kiritiladi.
V guruhiga keyingi 30% .
S guruhiga oxirgi 50 % (5 ustun,8.1- jadvaldan)
100
100
Ассортимент позицияларининг умумий ми=дорига нисбатан фоизлардаги, умумий захирадаги улуши камайиб бориши тартибида жойлашган, ассортимент позициялари, %
8.1-Rasm. Tahlil qilinayotgan assortimentni A,V,S guruhlariga bo‘lishni taklif etish.
Misol 2. Hududiy uzoqda joylashgan etkazib beruvchini, to‘liq qiymat asosida tanlash.
Mashg‘ulotning maqsadi: Xarid logistikasi masalalarini echishda, to‘liq qiymat tahlilini qo‘llashning amaliy ko‘nikmalarini hosil qilish.
Toshkentda joylashgan qishloq xo‘jalik mahsulotlarining keng assortimenti bilan ulgurji savdo qiluvchi «M» firmaning asosiy etkazib beruvchilari poytaxt atrofidagi hududlarda joylashgan. Ammo korxona assortimentining ko‘pchilik tovarlari O‘zbekistonning boshqa hududlarida, Masalan N tumanda joylashgan bo‘lishi yoki chet elda xarid qilinishi mumkin. Tabiiyki bunday xaridlar qo‘shimcha transport va boshqa xarajatlar bilan bog‘liq va narxlar o‘rtasidagi zaruriy farq mavjud bo‘lgandagina o‘zini oqlaydi.
SHuni ham aytib o‘tish kerakki, transport tarifi-bu qo‘shimcha xarajatlarning ko‘zga tashlanadigan qismi xolos. Bundan tashqari hududiy uzoqda joylashgan etkazib beruvchidan xarid qilish, iste’molchini moliyaviy zaxiralarni jalb qilishga (yo‘lga zaxira, sug‘urta zaxiralari), ekspeditor xizmatlarni to‘lashga va balki bojxona va boshqa to‘lovlarga majbur etadi. To‘liq qiymatning logistik konsepsiyasi, hududiy uzoqdagi etkazib beruvchidan xarid qilishda faqat transport xarajatlarini hisobga olish, bunday xaridni iqtisodiy maqsadga muvofiqligi to‘g‘risida to‘liq ma’lumot bera olmasligini, bildiradi. Xaridni boshqa hududga o‘tkazish bo‘yicha barcha xarajatlar yig‘indisi oldingi narxdan kam bo‘lgan taqdirdagina, qaroor qabul qilish mumkin.
Mavzuga nazariy izohlar.
Hududiy uzoqda joylashgan etkazib beruvchidan xarid qilishning maqsadga muvofiqligini baholash, etkazib beruvchi tanlashning egri chizig‘ini qurish va undan foydalanishga asoslagan. Oldin shunday yuk birligini tanlash lozimki ko‘rilayotgan masaladagi barcha tovarlar uchun uni tashishning tarif qiymati bir xil bo‘lsin. Bunday yuk birligi sifatida 1 m3 ni olamiz.
Etkazib beruvchini tanlash egri chizigi funksional bog‘liqlik grafigi ko‘rinishida tasvirlangan bo‘ladi. Bu erda, argument-«N» tumanida 1 m3 yukni xarid qiymati, fuksiya 1 m3 yuki «N» tumanidan Toshkentgacha olib kelish harajatlarining ushbu yuk 1 m3 ni N tumanidagi xarid bahosiga nisbati (foizda).
YUk xarid qiymatlarining bir necha ma’nolari uchun qurilgan egri chiziqa, hamda Toshkent va N tumanidagi xo‘jalik assortimenti mahsulotlariga bo‘lgan, narxlarning taqqoslama spetsifikatsiyasiga ega bo‘lgan holda qaysi tovarni N tumanida qaysinisini esa Toshkentda sotib olish lozimligi to‘g‘risida tezda qaror qabul qilinishi mumkin.
N tumanida xarid qilinishi mumkin bulgan, M firma assortimentidagi tovarlar, 8.3-jadvalning 1-ustunida sanab o‘tilgan.
Topshiriq.
To‘liq qiymat tahlili asosida yoki mahsulot turini N tumanida sotib olish maqsadga muvofiqligi tug‘risida qaror qabul qilish.
Hududiy uzoqda joylashgan etkazib beruvchidan tovarlar xarid qilish to‘g‘risida qaror qabul qilinishi, quydagi 4-masala echimi kurinishida taqdim etish tavsiya etiladi
1. N tumanidan Toshkentgacha qiymati xar xil bo‘lgan yuklarni 1m3 ni tashish bilan bog‘lik qo‘shimcha xarajatlarni hisoblash.
2. Hisoblangan xarajatlarni ushbu yuk qiymatidagi ulushini aniqlash.
3. Qo‘shimcha xarajatlarni 1m3 yuk qiymatidagi ulushini qiymatga bog‘liqligi grafikini chizish.
4. Grafikdan foydalangan xolda, M firmasi assortimentidagi u yoki bu tovarlarni N tumanida xarid qilish maqsadga muvofiqligini aniqlash.
|
| |
