|
Boshqaruv tuzilmasining axborot tizimidagi roli
|
| bet | 16/72 | | Sana | 26.05.2024 | | Hajmi | 30,17 Mb. | | #254273 |
Bog'liq MAJMUA intelektual boshqarish (Восстановлен)Boshqaruv tuzilmasining axborot tizimidagi roli
Umumiy holat
Har qanday tashkilot uchun axborot tizimini yaratish va undan foydalanish quyidagi vazifalarni hal qilishga qaratilgan.
1. Axborot tizimining tuzilishi, uning funktsional maqsadi tashkilot maqsadlariga mos kelishi kerak. Masalan, tijorat firmasida samarali biznes; davlat korxonasida - ijtimoiy va iqtisodiy muammolarni hal qilish.
2. Axborot tizimi odamlar tomonidan boshqarilishi, asosiy ijtimoiy va axloqiy tamoyillarga muvofiq tushunilishi va ishlatilishi kerak.
3. Ishonchli, ishonchli, o'z vaqtida va tizimli axborotni ishlab chiqarish.
Axborot tizimini qurish uy qurishga o'xshaydi. G'isht, mix, tsement va boshqa materiallar birlashtirilgan uyni yaratmaydi. Uy paydo bo'lishi uchun bizga loyiha, yer tuzish, qurilish va hokazo kerak.
Xuddi shunday, axborot tizimini yaratish va undan foydalanish uchun avvalo tashkilotning tuzilishi, funksiyalari va siyosatini, boshqaruv maqsadlari va qabul qilingan qarorlarni, kompyuter texnologiyalarining imkoniyatlarini tushunish kerak. Axborot tizimi tashkilot tarkibiga kiradi va har qanday tashkilotning asosiy elementlari tuzilma va boshqaruv organlari, standart protseduralar, xodimlar, submadaniyatdir.
Axborot tizimini yaratish tashkilotning boshqaruv tuzilmasini tahlil qilishdan boshlanishi kerak.
Tashkilotni boshqarish tuzilishi
Tashkilotning barcha bo'linmalari ishini muvofiqlashtirish turli darajadagi boshqaruv organlari orqali amalga oshiriladi. ostida boshqaruv quyidagi funktsiyalarni amalga oshirish sharti bilan belgilangan maqsadni ta'minlashni tushunish: tashkiliy, rejalashtirish, hisob, tahlil, nazorat, rag'batlantirish.
Tarkibni ko'rib chiqing boshqaruv funktsiyalari:
Tashkiliy funktsiya tashkiliy tuzilmani va me'yoriy hujjatlar to'plamini ishlab chiqishdan iborat: kompaniya, bo'lim, laboratoriya, guruh va boshqalarning shtat jadvali. bo'ysunish, javobgarlik, vakolat doirasi, huquqlar, majburiyatlar va boshqalarni ko'rsatadi. Ko'pincha bu bo'lim, laboratoriya yoki ish tavsifida ko'rsatilgan.
Rejalashtirish (rejalashtirish funktsiyasi) belgilangan vazifalarni amalga oshirish rejalarini ishlab chiqish va amalga oshirishdan iborat. Masalan, butun firma uchun biznes-reja, ishlab chiqarish rejasi, marketing tadqiqotlari rejasi, moliyaviy reja, tadqiqot rejasi va boshqalar. turli davrlar uchun (yil, chorak, oy, kun).
Buxgalteriya funktsiyasi korxona faoliyati natijalarini hisobga olishning tayyor shakllari va usullarini ishlab chiqish yoki ulardan foydalanishdan iborat: buxgalteriya hisobi, moliyaviy hisob, boshqaruv hisobi va boshqalar. Umumiy holda, buxgalteriya hisobini haqiqiy biznes jarayonlari to'g'risidagi ma'lumotlarni olish, ro'yxatdan o'tkazish, to'plash, qayta ishlash va taqdim etish deb ta'riflash mumkin.
Tahlil yoki analitik funktsiya reja va buyurtmalarning bajarilishi natijalarini o'rganish, ta'sir etuvchi omillarni aniqlash, zaxiralarni aniqlash, rivojlanish tendentsiyalarini o'rganish va boshqalar bilan bog'liq. Tahlil tahlil qilinadigan ob'ekt yoki jarayonning murakkabligi va darajasiga qarab turli mutaxassislar tomonidan amalga oshiriladi. Natijalarni tahlil qilish iqtisodiy faoliyat bir yil va undan ko'proq vaqtga mo'ljallangan firmalar mutaxassislar tomonidan, sex, bo'lim darajasida esa - bu darajadagi menejer (bosh yoki uning o'rinbosari) mutaxassis-iqtisodchi bilan birgalikda amalga oshiriladi.
Nazorat funktsiyasi ko'pincha menejer tomonidan amalga oshiriladi: rejalarning bajarilishini nazorat qilish, moddiy resurslarning sarflanishi, mablag'lardan foydalanish va boshqalar.
Rag'batlantirish yoki motivatsion funktsiya bo'ysunuvchi ishchilarning mehnatini rag'batlantirishning turli usullarini ishlab chiqish va qo'llashni o'z ichiga oladi:
• moddiy rag'batlantirish - ish haqi, bonuslar, ko'tarilishlar, ko'tarilishlar va boshqalar;
• psixologik rag'batlantirish - minnatdorchilik, diplomlar, unvonlar, darajalar, faxriy yorliqlar va boshqalar.
So'nggi yillarda menejment sohasida "qaror qabul qilish" tushunchasi va ushbu kontseptsiya bilan bog'liq bo'lgan tizimlar, usullar va qarorlarni qo'llab-quvvatlash tizimlari tobora ko'proq foydalanilmoqda.
Qaror qabul qilish- vaziyatni tahlil qilish, maqsadni aniqlash, ushbu maqsadga erishish dasturini ishlab chiqishga asoslangan boshqaruv ob'ektiga maqsadli ta'sir qilish akti.
Har qanday tashkilotning boshqaruv tuzilmasi an'anaviy ravishda uch darajaga bo'linadi: operatsion, funktsional va strategik.
Boshqaruv darajalari(boshqaruv faoliyati turi) hal etilayotgan vazifalarning murakkabligi bilan belgilanadi. Vazifa qanchalik qiyin bo'lsa, uni hal qilish uchun boshqaruv darajasi shunchalik yuqori bo'ladi. Shu bilan birga, darhol (tezkor) echimlarni talab qiladigan juda ko'p oddiyroq vazifalar mavjudligini tushunish kerak, ya'ni ular uchun boshqaruv darajasi boshqacha - qarorlar zudlik bilan qabul qilinadigan pastki darajaga muhtoj. Boshqarishda qabul qilingan qarorlarni amalga oshirish dinamikasini ham hisobga olish kerak, bu esa nazoratni vaqt omili nuqtai nazaridan ko'rib chiqishga imkon beradi.
Quyidagi rasmda hokimiyatning ortishi darajasi, mas'uliyat, hal qilinayotgan vazifalarning murakkabligi, shuningdek, vazifalarni amalga oshirish bo'yicha qarorlar qabul qilish dinamikasi kabi omillar bilan bog'liq bo'lgan boshqaruvning uchta darajasi ko'rsatilgan.
So’nggi yillarda respublika iqtisodiyoti va aholisiga avtotransport xizmati ko’rsatishni yaxshilash bo’yicha ulkan ishlar amalga oshirildi. Yo’lovchi tashish yo’nalishlari tarmog’i ko’lami 1,4 baravarga ortdi, respublika bo’yicha 117 ta yo’lovchi avtovokzali va avtostantsiyasi faoliyat ko’rsatmoqda.
Harakatdagi tarkibni zamonaviy, qulay avtobuslar, mikroavtobuslar, yuk avtomobillari bilan yangilash, yo’nalishlarni oqilona tashkil etish va kengaytirish, tashishlar xavfsizligi choralarini kuchaytirish hisobiga aholining avtomobil tashishlariga ehtiyojini imkon qadar to’laqonli ta’minlash avtomobil transportini rivojlantirishning asosiy yo’nalishidir.
Ushbu faktorlarni hisobga olgan holda quyidagi chora-tadbirlar amalga oshirildi:
birinchidan, sohada kichik tadbirkorlikni rivojlantirish uchun qonunchilik darajasida qulay shart-sharoitlar yaratildi;
ikkinchidan, yo’lovchilar avtovokzallari va avtostantsiyalarini qurish hamda rekonstruktsiya qilish, yangi yo’lovchi yo’nalishlarini ochish, avtomobil transporti harakatdagi tarkibini yangilash bo’yicha zarur choralar ko’rilmoqda;
uchinchidan, tashishlar yo’nalishlarini tender orqali joylashtirish mexanizmlarini joriy etish yo’li bilan avtomobil transporti xizmatlari bozorida bozor munosabatlari va raqobat muhitini rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratilmoqda;
to’rtinchidan, avtomobil tashishlarini boshqarish tizimiga tadbirkorlar tomonidan tegishli davlat xizmatlarini olishda ruxsat berish va litsenziya jarayonlarini maksimal darajada soddalashtirish, talab etilayotgan hujjatlar soni, ularni taqdim etish muddatlarini qisqartirishni nazarda tutuvchi yagona axborot-integrallashuv tizimi joriy etilgan.
Shu bilan bir qatorda, avtotransport xizmatlari sohasini jadal rivojlantirishning mavjud imkoniyatlari va zaxiralaridan to’liq hajmda foydalanilmayapti. Avtotransport xo’jaliklarini modernizatsiya qilish zamonaviy talablar darajasida emas, sohada axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va intellektual transport tizimlari etarli darajada joriy etilmayapti, avtotransport xizmatlari eksporti-importi va tranzit salohiyatidan foydalanish darajasi pastligicha qolmoqda.
Avtomobil transportini boshqarish tizimini yanada takomillashtirish, tashkiliy va institutsional o’zgarishlarni samarali amalga oshirish, avtotransport xizmatlari bozorini shakllantirish va rivojlantirishga ko’maklashish va avtomobil tashishlari xavfsizligini ta’minlash maqsadida quyidagilarni nazarda tutuvchi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Avtomobil transportini boshqarish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi qarori qabul qilindi:
birinchi – Agentlikning kemachilik Registri tomonidan daryo transportining davlat boshqaruvi va tartibga solish funktsiyalari O’zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining kichik hajmli kemalar bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Davlat inspektsiyasi funktsiyalari bilan o’xshashligi inobatga olinib, Agentlikning kemachilik Registri O’zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi boshqaruviga o’tkazilmoqda;
ikkinchi – avtotransport sohasida vakolatli davlat boshqaruvi organlarining ortiqcha takrorlovchi jarayonlari bekor qilinmoqda;
uchinchi – 2018-2022 yillarda 437 ta yangi yo’lovchi yo’nalishlarini tashkil etish hamda 84 ta avtovokzal va avtostantsiyani qurish va rekonstruktsiya qilishning, iqtisodiyot sohalari va aholining respublika chekka mintaqalarida tashishlarga bo’lgan ehtiyojlarini inobatga olgan holda yangilangan maqsadli ko’rsatkichlari, shuningdek, yuklarni xalqaro avtomobilda tashishlarni amalga oshiruvchi milliy tashuvchilarning og’ir yuk tashuvchi 3824 ta avtotransport vositalari parkini yangilashning prognoz ko’rsatkichlari tasdiqlanmoqda;
to’rtinchi – avtomobil tashuvlari bilan bog’liq masalalarni tezkor hal etish uchun shaharlar va tumanlarda avtomobil tashuvlarini muvofiqlashtirish shu’balari tashkil etilmoqda;
beshinchi – avtomobil transportini boshqarish tizimiga intellektual transport tizimi innovatsiya loyihalarining zarur elementlarini joriy etishni nazarda tutuvchi, umumiy qiymati taxminan 90 milliard so’mni tashkil etuvchi axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish Dasturi tasdiqlanmoqda, jumladan:
umumiy foydalanishdagi yo’lovchilar tashishlarni amalga oshirishni onlayn tarzda avtomatlashtirilgan monitoring qilish tizimini tezkor xizmatlar tizimlari bilan integrallashgan holda yaratish va joriy etish;
umumiy foydalanishdagi shahar yo’lovchilar transportida yagona avtomatlashtirilgan yo’l haqi to’lovi tizimini joriy etish;
belgilangan vazifalar va funktsiyalar bajarilishining tezkorligi va sifatini oshirishga hamda ko’rsatilayotgan interaktiv davlat xizmatlari ro’yxatini kengaytirishga imkon yaratuvchi “O’zavtotrans” agentligi faoliyatining avtomatlashtirilgan axborot tizimlarini yaratish;
oltinchi – tashishlar jarayoni, avtovokzallar va avtostantsiyalar faoliyatining markazlashgan nozimlik nazorati va boshqaruvi tizimini yaratish va joriy etish nazarda tutilmoqda;
ettinchi – joylardagi mahalliy davlat organlari qaramog’ida bo’lgan umumiy foydalanish yo’lovchi yo’nalishlaridagi to’xtash bekatlarini qurish, rekonstruktsiya qilish va ta’mirlash nazarda tutilmoqda;
sakkizinchi – sohani yanada rivojlantirish bo’yicha dasturiy chora-tadbirlarni moliyalashtirish maqsadlari uchun O’zbekiston avtomobil transporti agentligining Avtomobil transportini rivojlantirish jamg’armasi tashkil etilmoqda.
to’qqizinchi – Avtomobil transporti sohasini yosh mutaxassislar bilan ta’minlash maqsadida O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tarkibidagi 3 ta (Nukus avtomobil yo’l xo’jaligi va xizmat ko’rsatish kasb-hunar kolleji, Andijon transport va xizmatlar ko’rsatish kasb-hunar kolleji hamda Samarqand avtomobil va yo’llar kasb-hunar kolleji) “O’zavtotrans” agentligi tarkibiga o’tkazilmoqda.
«O’zavtotrans» agentligi qoshida avtomobilda yo’lovchilar yoki yuklar tashish, transport-logistika faoliyatini amalga oshiruvchi mustaqil ixtisoslashgan, yuridik shaxs huquqlari bilan unitar korxonalar tashkil etiladi.
Avtotransport vositalarining og’irlik va gabarit ko’rsatkichlari nazoratini joriy etish bo’yicha statsionar va ko’chma maskanlarni amalda joriy etish chora-tadbirlari rejalashtirilmoqda.
Mazkur qarorning ijrosini ta’minlash O’zbekiston Respublikasida avtomobil transportini tashkil etish tizimini takomillashtirish, davlat boshqaruvi va tartibga solish funktsiyalarini aniq belgilab olish, tashkiliy va institutsional o’zgartirishlar, xizmat ko’rsatish bozori hamda avtomobil tashishlari xavfsizligini shakllantirish va rivojlantirish masalalarini hal etishda maxsus vakolatli davlat organi hisoblangan O’zbekiston avtomobil transporti agentligi faoliyati samaradorligini oshirishga imkon yaratadi.
Do‘stlaringiz bilan bo‘lishing:
|
| |
