• 1. Inkor qilish amali.
  • 2. Konyunksiya amali ( k.a).
  • Bul funksiyaslari
    		•

    Tuychiyeva. S




    Download 40,22 Kb.
    bet1/5
    Sana28.11.2023
    Hajmi40,22 Kb.
    #106833
      1   2   3   4   5
    Bog'liq
    DISKRET 3 Tursunova
    1-sinf informatika , Жаред Мейсон Даймонд Қуроллар, микроблар, O‘tmishdan kelgan boylik sirlari, Bildirgi

    O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI TT- FAKULTETI

    AKT-11-22-GURUH TALABASI TUYCHIYEVA SEVINCHNING DISKRET TUZILMALAR FANIDAN TAYYORLAGAN
    3-MUSTAQIL ISHI
    BAJARDI; TUYCHIYEVA.S
    TEKSHIRDI; XO`JAYEV .L
    MAVZU: MULOHAZALAR ALGEBRASI
    REJA:
    1.MULOHAZALAR ALGEBRASI , ASOSIY AMALLARI, XOSSALARI.
    2.TENG KUCHLI FORMULALAR.
    3. MUKAMMAL DIZYUNKTIV NORMAL SHAKL VA MUKAMMAL KONYUKTIV NORMAL SHAKL



    Mulohazalar ustida maxsus amallar bajariladi va buning natijasida yana mulohazalar xosil buladi. Bu amallarga logik (mantiqiy) amallar deb nom berilgan. Bu amallar quyidagilardir
    1. Inkor qilish amali. x mulohazaning inkori deb atalgan mulohaza shu bilan harakterlanadiki x mulohaza 1 (chin) qiymatni qabul qilganda, mulohaza 0 (yolg’on) qiymatni qabul qiladi va aksincha x ning qiymati 0 bo’lganda ning qiymati 1 bo’ladi, inkor amali belgilanganda bu tarif quyidagi jadval ko’rinishida bo’ladi.






    1
    0

    0
    1

    x mulohazani «emas» so’zi vositasi bilan inkor qilish natijasida hosil bo’lgan mulohaza xuddi x ning inkoriga mos keladi.


    Masalan: x – Toshkent O’zbekistonning poytaxti. – chin. - Toshkent O’zbekistonning poytaxti emas - yolg’on
    yoki y=sin - uzluksiz funksiya emas – yolg’on. =sin -uzluksiz funksiya – chin.
    2. Konyunksiya amali (k.a). x va y o’zgaruvchi mulohazalar ustida bajariladigan k.a (^), (∙) yoki (&) ko’rinishda va bu amal natijasida xosil bo’ladigan mulohazani x y yoki yoki x&y yoki x&y=min(x,y) ko’rinshda belgilaymiz.
    Ta’rif. Ikkala x va y mulohaza chin bo’lsagina ularning kon’yunksiyasi x y mulohaza qiymati chin, x va y ning kamida bitasi yolg’on bo’lsa x y mulohaza yolg’ondir.
    Konyunksiya amali «va» bog’lovchisiga mos keladi. Bu tarif jadval ko’rinishida quyidagicha bo’ladi.



    x


    y


    x y

    1
    0
    1


    0

    1
    1
    0


    0

    1
    0
    0


    0






    Mulohazalar va ular ustida bajariladigan mantiqiy amallar birgalikda mulohazalar algebrasi deb yuritiladi. Mulohazalar algebrasining asosiy vazifalaridan biri har qanday murakkab mulohazalarning rost yoki yolg’onligini isbotlashdan iborat. Lekin berilgan murakkab mulohazadagi sodda mulohazalar va ularni bog’lovchi mantiq amallar ortgan sari mazkur mulohazaning rostlik jadvalini tuzish qiyinlasha boradi. Bu qiyinchilikni bartaraf etish uchun mulohazalar algebrasining formulasi va o’zaro teng kuchli formulalar tushunchalarini kiritiramiz.
    X,Y,Z, … lar mulohazalar algebrasining formulalaridir.Agar X va Y mulohazalar algebrasining formulalari bo’lsa, u holda ù X, XÙY, XÚY, XÞY va XÛY lar ham formula bo’ladi. Mulohazalar algebrasi yuqoridagilardan boshqa formulalarga ega emas. Ko’p hollarda ù X, XÙY, XÚY, XÞY va XÛY lar orqali aniqlangan formulalr murakkab formulalar deb yuritiladi.
    Mantiqiy funksiyaning rostlik qiymati {1, 0} to’plam elеmеntlaridan iborat. Aniqlanish va o’zgarish sohalari {1, 0} to’plamdan iborat bo’lgan funksiyalarga Bul funksiyaslari dеyiladi (D. Bul – angliyalik mashhur mantiqchi va matеmatik).Djordj Bul 1815 yil 2 noyabr kuni Angliyaning Linkoln shahrida ilm bilan shug’ullanuvchi Djon Bul oilasida tavallud topgan. Dastlabki ilm saboqlarini otasi Djon Buldan olgan. O’n olti yoshida Donkasterdagi hususiy maktab o’qituvchisi yordamchisi sifatida faoliyatini boshlagan Djordj Bul butun hayoti davomida turli lavozimlarda o’qituvchilik qildi. Asosiy ish joyi Kork qirolligi kolleji.Uning ilmiy maqolalarining 22 tasi «Kembridjning matematik jurnal»i va «Kembridj va dublin matematik jurnal»ida, 16 tasi «Falsafiy jurnal»i (Philosophical Magazine) chop etilgan, 6 memuarlari, bir qator izlanish natijalari boshqa jurnallarda (Transactions of the Royal Society of Edinburgh and of the Royal Irish Academy), S.-Peterburg akademiyasining «Vestnik» va Krell jurnallarida, «Jurnalda mehanika» jurnallarida chop etilgan. Umumiy olganda Bul tomonidan 50 dan ortiq ilmiy maqolalar va birnechta monografiyalar chop ettirilgan.
    Djordj Bul 49 yoshida 1864 yil 8 dekabr kuni Irlandiyaning Ballintempl shahrida olamdan o’tgan.
    Axborot almashish: kodlash va dekodlash jarayonlarida keng qo’llaniladigan funksiyalardan biri - Bul funksiyasi hisoblanadi.
    Bul funksiyasi – argumenti hamda unga mos funksiyasi ikki elementli to’plam {0,1} ga tegishli qiymatni qabul qiluvchi funksiyadir. Bu to’plamni bir elementli darajaga tushirib bo’lmaydi, chunki funksiya tushunchasiga zid bo’ladi. Shunday qilib Bul funksiyasi funksiyalar ierarxiyasining eng birinchi qatlamini egallaydi.
    1-ta'rif: {0,1} to’plam qiymatini qabul qiluvchi x o’zgaruvchi bul (mantiqiy, ikkilik) o’zgaruvchisi deyiladi. Ikkilik o’zgaruvchilar ikkilik sanoq sistemasida ma'lumotlarni uzatishda foydalaniladi.
    2-ta'rif: bul o’zgaruvchisi orqali aniqlanuvchi hamda {0,1} to’plam qiymatini qabul qiluvchi funksiya Bul funksiyasi deyiladi.
    Agar F funksiya x1,x2,...,xn ga bog’liq bo’lsa, u holda F=F(x1,x2,...,xn) bo’ladi.
    Aniqlanish sohasi chekli bo’lganligi uchun bul funksiyasini quyidagi jadval ko’rinishida berish qulaydir:


    Download 40,22 Kb.
      1   2   3   4   5




    Download 40,22 Kb.